Bản tin Dược lâm sàng: Tránh sử dụng Nifedipine tác dụng nhanh (Adalat®) trong điều trị cơn tăng huyết áp kịch phát, số 06.2016
Bộ phận Dược lâm sàng xin gửi một số thông tin để bác sĩ cân nhắc khi điều trị cơn tăng huyết áp (THA) kịch phát (huyết áp tâm thu trên 180mmHg).
Trước đây, nifedipine (Adalat®) nhỏ dưới lưỡi thường được dùng để điều trị cơn THA kịch phát, nhưng những khuyến cáo hiện nay KHÔNG ủng hộ cách sử dụng này. JNC 6 (1997) và JNC 7 (2003) nhấn mạnh, nifedipine tác dụng nhanh rất khó kiểm soát tốc độ và mức độ hạ huyết áp, làm tăng nguy cơ thiếu máu cục bộ cơ quan, do đó, sử dụng thường quy trong THA kịch phát là không hợp lý [9][2]. JNC 8 (2014) đã không còn đề cập tới vai trò của nifedipine tác dụng nhanh trong cả THA kịch phát và THA mạn tính. Một số thuốc hiện có tại Vinmec được khuyến cáo trong trường hợp THA kịch phát [3][10]:
- THA khẩn cấp (không có tổn thương cơ quan đích):
- Khi cần tác dụng hạ áp nhanh chóng trong vài giờ: Sử dụng thuốc hạ áp đường uống như captopril, furosemide…
- Khi cần hạ huyết áp trong vài ngày: Bắt đầu 1 thuốc hạ áp đường uống, hoặc tái sử dụng thuốc bệnh nhân đang dùng, hoặc phối hợp thêm thuốc hạ áp khác
- THA cấp cứu (có tổn thương cơ quan đích): thuốc huyết áp đường tĩnh mạch: nicardipine, nitroglycerin…
- THA kịch phát ở phụ nữ có thai: do hạn chế về lựa chọn thuốc cho phụ nữ có thai, ACOG 2013 khuyến cáo có thể sử dụng nifedipine tác dụng nhanh. Bác sĩ cần nắm vững cách dùng và các nguy cơ kèm theo.[8]
Khuyến cáo không sử dụng nifedipine tác dụng nhanh bắt đầu từ các báo cáo ca nhồi máu cơ tim có liên quan tới nifedipine tác dụng nhanh trong tăng huyết áp khẩn cấp [2]. Một số nghiên cứu sau đó cho thấy: sử dụng nifedipine tác dụng nhanh điều trị THA làm tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim và đột quỵ trên bệnh nhân.
| Đối tượng nghiên cứu | Thuốc nghiên cứu | Kết quả/Tác dụng bất lợi |
| 93 bệnh nhân THA >65 tuổi, không bệnh mạch vành | 5mg Nifedipine (Nhỏ dưới lưỡi) | – Hình ảnh thiếu máu cơ tim trên điện tâm đồ: 7,55% – Biểu hiện đau ngực tương tự đau thắt ngực: 2,2% [1] |
| 13 bệnh nhân THA cấp tính | 10mg nifedipine (Nhỏ dưới lưỡi) | – Giảm tốc độ dòng chảy mạch não: 7,2% [1] |
| 30 bệnh nhân THA cấp tính | 10mg nifedipine (Uống) | – Đau ngực và thay đổi điện tâm đồ: 6,7% [1] |
| Bệnh nhân THA > 71 tuổi | Nifedipine tác dụng nhanh | Nguy cơ tử vong khi sử dụng nifedipin tác dụng nhanh cao hơn 1,7 lần so với sử dụng chẹn beta (RR=1,7, 95%Cl=1,12,7) [6] |
| 16.069 bệnh nhân đột quỵ (Tuổi trung bình: 68) | Nifedipine tác dụng nhanh | Hồi cứu trên bệnh nhân đột quỵ, người có dùng Nifedipine tác dụng nhanh trong vòng 7 ngày trước đó có nguy cơ cao hơn 2,5 lần so với người không dùng. (OR 2.56; 95% CI 1.96-3.37) [5] |
Tài liệu tham khảo: 1. Burton, T. J. & Wilkinson, I. B., 2008. The dangers of immediate-release nifedipine in the emergency treatment of hypertension. Journal of Human Hypertension, Volume 2, pp. 301-302 2. Chobanian, A. V., Bakris, G. L. & Black, H. R., 2003. Seventh Report of the Joint National Committee on Prevention, Detection, Evaluation, and Treatment of high blood pressure (JNC 7), s.l.: JAMA; 289:2560 3. Elliott, W. J., Bakris, G. L. & Forman, J. P., 2016. Drugs used for the treatment of hypertensive emergencies. [Online] Available at: http://www.uptodate.com/ [Accessed 28 May 2016] 4. Furmaga, E. M. & Glassman, P. A., n.d. Reducing the Use of Short-acting Nifedipine by Hypertensives Using a Pharmaceutical Database, s.l.: 2005 5. Jung, S. Y., Choi, N. K., Chang, Y. & Song, H. J., 2011. Short-acting nifedipine and risk of stroke in elderly hypertensive patients. Neurology, p. 77 6. Pahor, M. & Guralnik, J. M., 1995. Long-Term Survival and Use of Antihypertensive Medications in Older Persons. Journal of the American Geriatrics Society, 43(11), pp. 1191-1197 7. Park, K. J. & Hu, T., 2014. Acute Hypertension: A Systematic Review and Appraisal of Guidelines. The Ochsner Journal, 14(4), pp. 655-663 8. Roberts, J. M., August, P. A. & Bakris, G., 2013. Hypertension in Pregnancy. Chicago: Gynecologists, The American College of Obstetricians and Gynecologists 9. Sheps, S. G., 1993. The sixth report of the Joint National Commitee on prevention, Dection, Evaluation, and Treatment of high blood pressure (JNC 6). s.l., JAMA 10. Varon, J., Kaplan, N. M. & Forman, J. P., 2016. Management of severe asymptomatic hypertension (hypertensive urgencies) in adults. [Online] Available at: http://www.uptodate.com/ [Accessed 28 May 2016]
