Bản tin Dược lâm sàng: Nguy cơ trên Tâm lý – Thần kinh khi sử dụng Montelukast (Singulair®), số 05.2020

Tác giả: Phan Quỳnh Lan, Đỗ Thanh Hải

Ngày phát hành: 27/7/2016

1. Montelukast là thuốc gì? 

• Montelukast (Biệt dược Singulair®) là thuốc ức chế leukotriene, được cấp phép tại Việt Nam  với 2 chỉ định: 

• •  Dự phòng và điều trị hen phế quản mạn tính cho người bệnh từ 6 tháng tuổi trở lên. 
  •  Giảm các triệu chứng ban ngày và ban đêm của viêm mũi dị ứng theo mùa cho người  bệnh từ 2 tuổi và viêm mũi dị ứng quanh năm ở người bệnh từ 6 tháng tuổi trở lên.1 

• Một số tác dụng không mong muốn thường gặp khi sử dụng montelukast bao gồm sốt, nhức  đầu, ho, đau họng, đau tai, chảy nước mũi, nhiễm khuẩn hô hấp trên, đau bụng, tiêu chảy,…2 Ngoài ra, các tác dụng không mong muốn nghiêm trọng trên tâm lý – thần kinh cũng được biết  đến với các báo cáo ca có ý định tự tử hoặc hành vi tự tử.3 

2. Tại sao cần cảnh báo nguy cơ trên? 

• Thời gian gần đây, Cơ quan Quản lý Dược phẩm Pháp (ANSM) và Hoa Kỳ (FDA) nhận thấy  nhiều nhân viên y tế và người bệnh/người chăm sóc chưa có nhận thức về nguy cơ nghiêm  trọng trên tâm lý – thần kinh của montelukast, bất chấp các cảnh báo hiện có trong thông tin kê  toa. Do đó, sau khi xem xét lại các dữ liệu được báo cáo và các nghiên cứu quan sát, hai cơ  quan ANSM và FDA tiếp tục nhấn mạnh cảnh báo về nguy cơ trên.2,4 

3. Những nguy cơ nghiêm trọng trên tâm lý – thần kinh của montelukast bao gồm:1

• Lo lắng, bồn chồn, kích động, rối loạn chú ý, suy giảm trí nhớ, trầm cảm 
• Giấc mơ bất thường, ác mộng, mất ngủ 
• Ảo giác, mất phương hướng, có ý định tự tử và hành vi tự tử (Bao gồm tự sát). 
•   Cơ chế gây ra các tác dụng không mong muốn này của thuốc hiện chưa được hiểu rõ.3 
• Các biểu hiện này chủ yếu được ghi nhận từ các báo cáo sau khi sử dụng thuốc. Cụ thể, cơ sở dữ liệu VigiBase của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã ghi nhận 23686 báo cáo ADR liên quan  tới montelukast, trong đó 32% là các tác dụng không mong muốn trên thần kinh (7571 ca), có  tới 171 ca tự sát và 1563 báo cáo về ý định hoặc hành vi tự tử.5 Một số thử nghiệm lâm sàng  với thiết kế tốt đã được xem xét nhưng chưa khẳng định được sự tăng nguy cơ trên tâm lý – thần kinh của montelukast so với corticoid đường hít ở người bệnh hen từ 6 tuổi trở lên.2 
• FDA đã tập trung phân tích 82 trường hợp tự tử liên quan đến montelukast, với nhiều  báo cáo mô tả các triệu chứng tâm lý – thần kinh xảy ra trước biến cố. Trong đó nhiều trường  hợp không báo cáo đầy đủ thông tin về thời gian bắt đầu, thuốc sử dụng đồng thời, bệnh mắc  kèm, mức độ kiểm soát hen để đánh giá. 34 trường hợp còn lại cho thấy một số yếu tố gia tăng  nguy cơ xảy ra biến cố trên những người bệnh có bệnh mắc kèm hoặc sử dụng đồng thời các thuốc có cùng nguy cơ tự gây hại hoặc rối loạn hành vi. Một số trường hợp không nhận được  sự tư vấn từ nhân viên y tế về khả năng gặp các tác dụng không mong muốn này.2 
• Chính vì vậy, ngày 04/3/2020, FDA đã đưa ra thông báo về việc tăng cường cảnh báo đặc biệt tác dụng phụ trên tâm lý – thần kinh của montelukast, đồng thời yêu cầu hạn chế sử dụng trong viêm mũi dị ứng. Do có sẵn nhiều loại thuốc chống dị ứng thay thế an toàn và  hiệu quả với lịch sử sử dụng lâu dài, FDA xác định rõ montelukast không phải là lựa chọn đầu  tay, đặc biệt khi viêm mũi dị ứng ở mức độ nhẹ.2 
• Merck – hãng sản xuất Singulair® đã cập nhật ngay tờ thông tin sản phẩm vào tháng  4/2020 với 2 nội dung chính: bổ sung cảnh báo đặc biệt về tác dụng không mong muốn nghiêm  trọng trên tâm lý – thần kinh cũng như cập nhật chỉ định điều trị viêm mũi dị ứng.1 

Tài liệu tham khảo 

1. Tờ thông tin sản phẩm của Singulair® của Merck, cập nhật tháng 4/2020. 
2. FDA requires Boxed Warning about serious mental health side effects for asthma and allergy drug montelukast (Singulair®); advises  restricting use for allergic rhinitis, 04/03/2020. https://www.fda.gov/drugs/drug-safety-and-availability/fda-requires-boxed-warning about-serious-mental-health-side-effects-asthma-and-allergy-drug
3. US Food and Drug Administration Early communication about an ongoing safety review of montelukast (Singulair®), 2008.  Postmarket drug safety information for patients and providers. 
4. Montélukast (Singulair et génériques) indiqué dans le traitement de l’asthme: l’ANSM rappelle les risques de survenue d’effets  indésirables neuropsychiatriques – Point d’information, 24/02/2020. https://ansm.sante.fr/S-informer/Points-d-information-Points-d information/Montelukast-Singulair-et-generiques-indique-dans-le-traitement-de-l-asthme-l-ANSM-rappelle-les-risques-de-survenue d-effets-indesirables-neuropsychiatriques-Point-d-information
5. Cơ sở dữ liệu báo cáo ADR VigiBase của WHO, truy cập ngày 30/04/2020. http://www.vigiaccess.org/

Bản quyền và thương hiệu: Thông tin và hình ảnh trên website thuộc quyền sở hữu của Vinmec. Việc sao chép, sử dụng phải được Vinmec chấp thuận trước bằng văn bản.

Miễn trừ trách nhiệm: Tất cả những tư liệu được cung cấp trên website này đều mang tính tham khảo. Do đó, nội dung và hình ảnh sẽ được thay đổi, cập nhật và cải tiến thường xuyên mà không phải thông báo trước. Vinmec không bảo đảm về độ chính xác cũng như sự hoàn thiện về thông tin. Chúng tôi không chịu trách nhiệm pháp lý cho những thiệt hại xuất hiện trực tiếp hay gián tiếp từ việc sử dụng hoặc hành động dựa theo những thông tin trên hoặc một số thông tin xuất hiện trên website này. Vinmec không chịu trách nhiệm pháp lý về những sai sót, lỗi chính tả… do nhập liệu cùng với những sự cố khách quan khác như: Nhiễm virus, hành vi phá hoại, ác ý… xảy ra trên website này cũng như các website liên kết, nếu có.

Đường link liên kết: Vinmec sẽ không chịu trách nhiệm hay có nghĩa vụ pháp lý dưới bất kỳ hình thức nào về nội dung của những website không thuộc Vinmec được liên kết với website www.vinmec.com, bao gồm các sản phẩm, dịch vụ và những mặt hàng khác được giới thiệu thông qua những website đó

0