Người thẩm định: Trưởng tiểu ban chẩn đoán hình ảnh
Người phê duyệt: Phùng Nam Lâm
Ngày phát hành: 10/06/2020  
Ngày hiệu chỉnh: 20/01/2020

1. Mục đích

• Hướng dẫn quy trình chụp cắt lớp vi tính gan (CLVT) có dựng hình đường mật cho kỹ thuật viên chẩn đoán hình ảnh.
• Đảm bảo thống nhất quy trình chụp CLVT gan có dựng hình đường mật trong toàn bệnh viện.

2. Đối tượng thực hiện

• Bác sĩ và kỹ thuật viên chẩn đoán hình ảnh.
• Các khoa phòng/bộ phận liên quan trong bệnh viện.

3. Định nghĩa

• Chụp CLVT dựng hình cây đường mật trong và ngoài gan được thực hiện nhằm bổ sung cho siêu âm, đặc biệt trong bệnh lý tắc mật. Hiện nay chụp CT dựng hình đường mật đang được ứng dụng thay thế chụp CLVT do có nhiều ưu điểm hơn.

4. Quy định chung trong chụp cắt lớp vi tính gan có dựng hình đường mật

4.1. Chỉ định chụp cắt lớp vi tính gan có dựng hình đường mật

• Bổ sung cho siêu âm trong chẩn đoán các bệnh lý gan mật (U, nhiễm trùng, sỏi…), bất thường hệ tiết niệu.
• Siêu âm phát hiện thấy bất thường khu trú trong gan và phối hợp với lâm sàng nghĩ đến khả năng có tổn thương.
• Tìm kiếm hoặc theo dõi các bệnh lý gan hoặc/và đường mật khi siêu âm bị hạn chế.
• Chỉ định chụp gan 3 pha: Xác định đặc điểm các tổn thương gan ngấm thuốc thì động mạch: u tế bào gan (HCC), di căn gan giàu mạch (Di căn ung thư nội tiết), các khối u gan lành tính (Adenoma, HNF…)
• Chỉ định chụp thông thường cho các khối u gan nghèo mạch (Di căn ung thư đại trực tràng), tăng áp tĩnh mạch cửa, tổn thương dạng nang (Áp xe, nang gan…)

4.2. Chống chỉ định chụp cắt lớp vi tính gan có dựng hình đường mật

• Không có chống chỉ định tuyệt đối.
• Có tiền sử dị ứng với thuốc có i ốt
• Phụ nữ có thai

5. Các bước thực hiện chụp cắt lớp vi tính gan có dựng hình đường mật

5.1. Chuẩn bị dụng cụ

• Hệ thống cắt lớp vi tính: Hệ thống máy CLVT Toshiba Aquilion One Vision Edition 640 slice.
• Thuốc cản quang: Thuốc Ultravist hàm lượng 300/100ml hoặc 370/100ml.
• Dung dịch Nacl 0,9 % 100ml
• Bơm tiêm điện: Bơm tiêm tự động sử dụng trong tiêm thuốc cản quang chụp cắt lớp vi tính và lấy 100ml thuốc cản quang vào bơm.
• Bộ tiêm truyền: Một kim luồn tĩnh mạch 18G hoặc 20G, bông khô, gạc cồn, băng dính, dây garo, dung dịch sát khuẩn tay nhanh và găng tay.
• Dung dịch sát khuẩn tay nhanh.
• Chống sốc: Hộp thuốc chống sốc.

5.2. Chuẩn bị người bệnh

• Kiểm tra thông tin người bệnh (Đầy đủ họ tên, PID, ngày tháng năm sinh…). Người bệnh nhịn ăn trước khi chụp từ 4 đến 6 tiếng (Nếu có tiêm thuốc cản quang).
• Người bệnh thực hiện “Cam kết đồng ý thực hiện thủ thuật chẩn đoán hình ảnh”. Yêu cầu người bệnh tháo bỏ toàn bộ quần áo, các vật dụng cản quang và mặc áo choàng bệnh viện trong quá trình chụp. Đối với người bệnh nữ ( Trong lứa tuổi sinh đẻ – bình thường từ 15-44 tuổi) được hỏi khả năng có thai.
• Nhiều kiểm tra hình ảnh x quang không thực hiện trong khi mang thai, để bào thai không bị phơi nhiễm phóng xạ.
• Nếu chụp cắt lớp vi tính cho phụ nữ mang thai là cần thiết, sẽ chụp với liều phóng xạ ảnh hưởng ít nhất tới em bé.
• Người bệnh được giải thích về cách thức thực hiện trước khi chụp để phối hợp. Người bệnh được đặt kim luồn đường tĩnh mạch.
• Cho bệnh nhân uống nước trước khi chụp (300 -500ml)
• Các xét nghiệm chức năng gan, thận trong vòng 30 ngày trước đó.

5.3. Thực hiện thủ thuật chụp cắt lớp vi tính gan có dựng hình đường mật

6. Đánh giá hình ảnh chụp cắt lớp vi tính gan có dựng hình đường mật

• Một hình ảnh chụp chính xác sẽ thể hiện như sau:

• • Thấy được toàn bộ ổ bụng (Trên vòm hoành đến hết khớp liên mu).
  • Nếu có tiêm thuốc, hình ảnh thể hiện rõ đúng các thì (Động mạch, tĩnh mạch):

• • • Thì động mạch: Thuốc cản quang chỉ ở trong các động mạch và không xuất hiện trong các tạng và nhu mô.
    • Thì tĩnh mạch: Thuốc cản quang có ở cả trong động mạch, tĩnh mạch, các tạng và nhu mô.

• Hình ảnh rõ nét, thể hiện người bệnh không di chuyển trong quá trình thăm khám và hít vào nín thở tốt.

7. Chuyển ảnh lên hệ thống PACS

Tái tạo mỏng các thì chụp (0,5mm) rồi chuyển lên hệ thống PACS.

8. In phim

• In 1 Phim cắt ngang không thuốc (30 hình/1 Phim 35x43cm).
• In 1 Phim cắt ngang có thuốc cản quang (30 hình/1 Phim 35x43cm).
• In 1 Phim cắt ngang cửa sổ nhu mô sau tiêm – thì tĩnh mạch (30 hình/1 phim 35x43cm).
• In hình mạch máu tái tạo MPR, MIP…và dựng hình đường mật.

9. Vệ sinh

Vệ sinh phòng chụp CLVT, máy chụp và các dụng cụ.

10. Ghi hồ sơ bệnh án

Tích đã thực hiện trên phiếu chụp.
Tài liệu tham khảo:

• Quy trình kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh và điện quang can thiệp, ban hành kèm theo quyết định số: 25/QĐ-BYT ngày 03 tháng 01 năm 2013 của Bộ trưởng bộ Y tế

Từ viết tắt:
PACS: Picture archiving and communication system
Ghi chú:

• Đây là văn bản phát hành lần đầu.

Bản quyền và thương hiệu: Thông tin và hình ảnh trên website thuộc quyền sở hữu của Vinmec. Việc sao chép, sử dụng phải được Vinmec chấp thuận trước bằng văn bản.
Miễn trừ trách nhiệm: Tất cả những tư liệu được cung cấp trên website này đều mang tính tham khảo. Do đó, nội dung và hình ảnh sẽ được thay đổi, cập nhật và cải tiến thường xuyên mà không phải thông báo trước. Vinmec không bảo đảm về độ chính xác cũng như sự hoàn thiện về thông tin. Chúng tôi không chịu trách nhiệm pháp lý cho những thiệt hại xuất hiện trực tiếp hay gián tiếp từ việc sử dụng hoặc hành động dựa theo những thông tin trên hoặc một số thông tin xuất hiện trên website này. Vinmec không chịu trách nhiệm pháp lý về những sai sót, lỗi chính tả… do nhập liệu cùng với những sự cố khách quan khác như: Nhiễm virus, hành vi phá hoại, ác ý… xảy ra trên website này cũng như các website liên kết, nếu có.
Đường link liên kết Vinmec sẽ không chịu trách nhiệm hay có nghĩa vụ pháp lý dưới bất kỳ hình thức nào về nội dung của những website không thuộc Vinmec được liên kết với website www.vinmec.com, bao gồm các sản phẩm, dịch vụ và những mặt hàng khác được giới thiệu thông qua những website đó.

0