Hướng dẫn chụp x-quang xương gót
Hướng dẫn chụp x-quang xương gót áp dụng cho các khoa Chẩn đoán hình ảnh trong toàn hệ thống Vinmec
Người thẩm định: Trưởng tiểu ban chẩn đoán hình ảnh
Người phê duyệt: Phùng Nam Lâm
Ngày phát hành: 10/06/2020 Ngày hiệu chỉnh: 20/01/2020
1. Mục đích
Nội dung bài viết
- Hướng dẫn quy trình kỹ thuật chụp x-quang xương gót cho kỹ thuật viên chẩn đoán hình ảnh.
- Đảm bảo thống nhất quy trình chụp x-quang xương gót trong toàn bệnh viện.
2. Đối tượng thực hiện
- Bác sĩ và kỹ thuật viên chẩn đoán hình ảnh.
- Các khoa phòng/bộ phận liên quan trong bệnh viện.
3. Định nghĩa
- Chụp x-quang xương khớp là sử dụng một liều lượng rất nhỏ của bức xạ ion hóa để tạo ra hình ảnh của bất cứ xương nào trong cơ thể. Nó thường được sử dụng để chẩn đoán gãy xương hoặc sai khớp. Chụp x-quang xương khớp là cách nhanh nhất và dễ dàng nhất cho bác sĩ để xem và đánh giá gãy xương, các tổn thương và các bất thường ở khớp.
4. Quy định chung chụp x-quang xương gót
4.1. Chỉ định
- Chẩn đoán gãy xương hoặc sai khớp.
- Chứng minh sự can và ổn định của các mảnh xương sau điều trị gãy xương.
- Hướng dẫn phẫu thuật chỉnh hình, thay khớp.
- Tìm kiếm tổn thương, nhiễm trùng, viêm khớp, tăng trưởng xương bất thường và thay đổi xương trong các điều kiện trao đổi chất.
- Hỗ trợ trong việc phát hiện và chẩn đoán ung thư xương.
- Xác định vị trí các dị vật trong các mô mềm xung quanh hoặc trong xương.
4.2. Chống chỉ định
- Không có chống chỉ định tuyệt đối.
- Phụ nữ có thai 3 tháng đầu. Phụ nữ có thai 3 tháng giữa và cuối có thể chụp nếu thực sự cần thiết.
- Người bệnh không phối hợp được.
5. Các bước thực hiện
5.1. Chuẩn bị dụng cụ
- Máy X-quang kỹ thuật số chuyên dụng.
- Tấm cảm biến kỹ thuật số.
- Lưới chống mờ: Không
5.2. Chuẩn bị người bệnh
- Một kỹ thuật chụp X quang xương gót không yêu cầu chuẩn bị đặc biệt.
- Kiểm tra thông tin người bệnh (Đầy đủ họ tên, ngày tháng năm sinh…)
- Yêu cầu người bệnh có thể tháo bỏ một phần hoặc toàn bộ quần áo và mặc áo choàng bệnh viện trong quá trình chụp.
- Đối với người bệnh nữ (Trong lứa tuổi sinh đẻ – bình thường từ 15-44 tuổi) được hỏi khả năng có thai.
- Nhiều kiểm tra hình ảnh X quang không thực hiện trong khi mang thai, để bào thai không bị phơi nhiễm bức xạ.
- Nếu chụp X quang cho phụ nữ mang thai là cần thiết, sẽ chụp với liều bức xạ ảnh hưởng ít nhất tới em bé.
- Người bệnh được giải thích về cách thức thực hiện trước khi chụp để phối hợp
6. Kỹ thuật
Các bước | Thực hiện | Yêu cầu |
1. Hằng số phát tia |
| Phù hợp với người bệnh (Nếu có bó bột thì tăng kV và mAs) |
2. Khoảng cách bóng phát tia tới phim |
| |
3. Tư thế người bệnh |
| Tư thế chính xác |
4. Tia trung tâm |
| Đúng vị trí |
5. Khu trú chùm tia |
| Lấy được toàn bộ xương gót |
6. Đánh dấu |
| Đánh dấu đúng bên |
7. Che chắn |
| Bảo vệ bộ phận sinh dục |
8. Sự hô hấp |
|
7. Đánh giá hình ảnh
- Một hình ảnh chụp chính xác sẽ thể hiện như sau:
- Phim chụp có mật độ và độ tương phản tốt nhất, không bị rung, nhìn thấy được rõ nét phần mềm và vỏ xương.
- Phim có đầy đủ tên tuổi của người bệnh, ngày tháng năm chụp, dấu phải- trái.
- Phim thẳng thấy được phần sau xương gót, xương gót không bị ngắn lại. Phim nghiêng thấy rõ các khe khớp gót – sên, sên chày, gót – hộp, sên – ghe.
8. Chuyển ảnh lên hệ thống PACS
Lựa chọn các ảnh đạt tiêu chuẩn và chuyển toàn bộ lên hệ thống.
9. In phim
In 2 hình ảnh thẳng, nghiêng trên 1 phim kích thước 25 x 30 cm.
10. Vệ sinh
Vệ sinh phòng chụp, máy chụp và các dụng cụ.
11. Ghi hồ sơ bệnh án
Ghi nhận đã thực hiện trên phiếu chụp. Tài liệu tham khảo:
- PGS.TS. Phạm Minh Thông, 2012. Kỹ thuật chụp X-quang. Hà Nội: Nhà xuất bản y học Hà Nội.
- A.S. Whitley, C.Sloane, G.Hoadley, A.D.Moore, C.W.Assop, 2005. Clark’s positioning in radiography. London: Hodder Arnold
Từ viết tắt:
- PACS: Picture archiving and communication system
- R: Right
- L: Left
Ghi chú:
- Đây là văn bản phát hành lần đầu.
Bản quyền và thương hiệu: Thông tin và hình ảnh trên website thuộc quyền sở hữu của Vinmec. Việc sao chép, sử dụng phải được Vinmec chấp thuận trước bằng văn bản. Miễn trừ trách nhiệm: Tất cả những tư liệu được cung cấp trên website này đều mang tính tham khảo. Do đó, nội dung và hình ảnh sẽ được thay đổi, cập nhật và cải tiến thường xuyên mà không phải thông báo trước. Vinmec không bảo đảm về độ chính xác cũng như sự hoàn thiện về thông tin. Chúng tôi không chịu trách nhiệm pháp lý cho những thiệt hại xuất hiện trực tiếp hay gián tiếp từ việc sử dụng hoặc hành động dựa theo những thông tin trên hoặc một số thông tin xuất hiện trên website này. Vinmec không chịu trách nhiệm pháp lý về những sai sót, lỗi chính tả… do nhập liệu cùng với những sự cố khách quan khác như: Nhiễm virus, hành vi phá hoại, ác ý… xảy ra trên website này cũng như các website liên kết, nếu có. Đường link liên kết: Vinmec sẽ không chịu trách nhiệm hay có nghĩa vụ pháp lý dưới bất kỳ hình thức nào về nội dung của những website không thuộc Vinmec được liên kết với website www.vinmec.com, bao gồm các sản phẩm, dịch vụ và những mặt hàng khác được giới thiệu thông qua những website đó