Hướng dẫn thực hiện quy trình chụp số hóa nền và nút mạch tiền phẫu khối u đầu mặt cổ

Ngày xuất bản: 15/07/2022

Hướng dẫn thực hiện quy trình chụp số hóa nền và nút mạch tiền phẫu khối u đầu mặt cổ áp dụng cho các khoa chẩn đoán hình ảnh trong toàn hệ thống Vinmec

Người thẩm định: Trần Hải Đăng Người phê duyệt: Phùng Nam Lâm Ngày phát hành: 10/06/2020 Ngày hiệu chỉnh: 20/04/2022

Chụp mạch làm hiện hình mạch máu cấp máu các khối u, sau đó tiến hành nút tắt các cuống mạch cấp máu cho khối qua đường can thiệp nội mạch từ đó giảm chảy máu trong phẫu thuật.

Nội dung bài viết

2. Chỉ định và chống chỉ định trong chụp số hóa nền và nút mạch tiền phẫu khối u đầu mặt cổ

2.1. Chỉ định

Các khối u rất tăng sinh mạch: u màng não, u nguyên bào mạch máu, u xơ mũi họng…
Các khối u ác xâm lấn mạch máu hoặc chảy máu.
Làm giảm kích thước khối u

2.2. Chống chỉ định

Không có chống chỉ định tuyệt đối
Chống chỉ định tương đối trong trường hợp có rối loạn đông máu, suy thận, có tiền sử dị ứng rõ ràng với thuốc đối quang i-ốt, phụ nữ có thai.

Tìm hiểu chụp số hóa nền và nút mạch tiền phẫu khối u đầu mặt cổ

3. Các bước thực hiện chụp số hóa nền và nút mạch tiền phẫu khối u đầu mặt cổ

TT	Các bước thực hiện	Nội dung công việc	Người thực hiện	Tiêu chuẩn
1	Chuẩn bị bệnh nhân	Bác sĩ điều trị/Bác sĩ thực hiện can thiệp hoàn thiện HSBA (thăm khám, kết quả cận lâm sàng, chỉ định can thiệp, cam kết làm can thiệp,…). Giải thích cho bệnh nhân/gia đình về các nguy cơ, lợi ích của phương pháp đồng thời cho ký cam kết thực hiện can thiệp. Khám gây mê trước can thiệp (nếu cần)	Bác sĩ điều trị/ Bác sĩ làm can thiệp.	Các giấy tờ phải được thực hiện đầy đủ và ký trước khi đưa người bệnh xuống phòng can thiệp.
2	Thông báo cho lễ tân khoa CĐHA	Điều dưỡng, KTV, Bác sĩ làm can thiệp thông báo cho lễ tân khoa CĐHA về: Tên, tuổi, chẩn đoán, tình trạng người bệnh, nên can thiệp, bác sỹ thực hiện can thiệp (nếu các bác sĩ từ khoa lâm sàng) để sắp xếp lịch làm can thiệp.	Điều dưỡng, KTV, Bác sĩ làm can thiệp.	Sắp xếp thời gian phù hợp theo thứ tự rồi báo cho lễ tân/điều dưỡng, bác sĩ điều trị/bác sĩ làm can thiệp.
3	Tiếp nhận thông tin và thông báo lịch làm can thiệp	Lễ tân khoa chẩn đoán hình ảnh tiếp nhận thông tin và phản hồi với điều dưỡng, KTV, Bác sĩ làm can thiệp về thời gian làm can thiệp. Sau đó báo cho điều dưỡng phòng can thiệp để nắm được lịch.	Lễ tân/Điều dưỡng, KTV, Bác sĩ làm can thiệp.
4	Chuẩn bị dụng cụ	Chuẩn bị thuốc/vật tư tiêu hao, dụng cụ thực hiện can thiệp/can thiệp.	Điều dưỡng, KTV phòng can thiệp khoa CĐHA	Chuẩn bị đủ bộ dụng cụ làm can thiệp, thuốc, vật tư tiêu hao. Kiểm tra máy móc thiết bị hỗ trợ và luôn ở trạng thái sẵn sàng để sử dụng
5	Phòng can thiệp chuẩn bị	Phòng can thiệp khoa CĐHA chuẩn bị máy móc thiết bị hỗ trợ phù hợp, kiểm tra etrolley sẵn sàng sử dụng.	Điều dưỡng, KTV phòng can thiệp khoa CĐHA
6	Bàn giao và tiếp nhận bệnh nhân	Điều dưỡng nội trú/phòng khám chuẩn bị bệnh nhân và HSBA đầy đủ phù hợp với can thiệp. Vận chuyển bệnh nhân xuống phòng can thiệp theo lịch hẹn. Lễ tân/điều dưỡng phòng can thiệp khoa chẩn đoán hình ảnh tiếp nhận HSBA và bệnh nhân. Hướng dẫn bệnh nhân thay quần áo (nếu cần), chuyển bệnh nhân vào phòng can thiệp để tiến hành làm can thiệp	Lễ tân/điều dưỡng khoa nội trú/khoa phòng khám; lễ tân/điều dưỡng phòng can thiệp khoa CĐHA.
7	Tiến hành can thiệp	Bác sĩ làm can thiệp tiến hành can thiệp với sự trợ giúp của Điều dưỡng, KTV phòng can thiệp khoa CĐHA. Phương pháp vô cảm Gây mê toàn thân hoặc gây tê tại chỗ. Người bệnh nằm ngửa trên bàn chụp, đặt đường truyền tĩnh mạch (thường dùng huyết thanh mặn đẳng trương 0,9%), tiêm thuốc tiền mê, trường hợp ngoại lệ trẻ nhỏ (dưới 5 tuổi) chưa có ý thức cộng tác hoặc quá kích động sợ hãi cần gây mê toàn thân khi 1àm thủ thuật. Chọn kĩ thuật sử dụng và đường vào của ống thông Sử dụng kỹ thuật Seldinger đường vào của ống thông có thể 1à: từ động mạch đùi, động mạch nách, động mạch cánh tay, động mạch cảnh gốc và động mạch quay. Thông thường hầu hết 1à từ động mạch đùi, trừ khi đường vào này không 1àm được mới sử dụng các đường vào khác. Chụp động mạch não Sát khuẩn và gây tê tại chỗ Chọc kim và đặt ống vào lòng mạch Để chụp chọn 1ọc động mạch cảnh ngoài: luồn ống thông động mạch tới động mạch cảnh ngoài bơm thuốc đối quang i-ốt qua máy với thể tích 8m1, tốc độ 3m1/s, áp 1ực 500 PSI. Ghi hình và chụp phim sê ri tập trung sọ não tư thế thẳng và nghiêng hoàn toàn. Để chụp chọn lọc động mạch cảnh trong: 1uồn ống thông động mạch qua ống đặt vào 1òng mạch 1ên động mạch cảnh trong bơm thuốc đối quang i- ốt qua máy với thể tích 10 m1 , tốc độ 4m1 /s , áp 1ực 500 PSI. Ghi hình và chụp phim sê ri tập trung sọ não hố sau tư thế thẳng, nghiêng hoàn toàn và tư thế chếch 45 độ. Để chụp chọn 1ọc động mạch đốt sống: 1uồn ống thông Vertebra1 4- 5 F, tới động mạch đốt sống (thường bên trái ) bơm thuốc đối quang i-ốt, với thể tích 8m1, tốc độ 3m1/s, áp 1ực 500PSI. Ghi hình và chụp phim sê ri tập trung sọ não hố sau tư thế nghiêng hoàn toàn và tư thế thẳng với bóng chếch đầu đuôi 25 độ, và tư thế chếch 45 độ. Có thể tiến hành chụp 3D tùy theo bệnh 1ý Nút mạch Đặt ống thông dẫn đường vào mạch mang Luồn vi ống thông tới mạch cấp máu khối u dưới trợ giúp vi dây dẫn Bơm vật 1iệu tắc mạch: tùy đặc điểm, vị trí tổn thương, 1ựa chọn các vật 1iệu khác nhau. Các loại vật liệu nút tạm thời (PVA, Sponge1, Xốp cầm máu), các vật 1iệu nút vĩnh viễn (keo Histoacry1, Onyx, Vòng xoắn kim loại. Sau khi chụp đạt yêu cầu, rút ống thông và ống đặt 1òng mạch rồi ép bằng tay trực tiếp 1ên chỗ chọc kim khoảng 15 phút để cầm máu, sau đó băng ép trong 8 giờ.	Bác sĩ làm can thiệp, Điều dưỡng, KTV phòng can thiệp khoa CĐHA.	Các nhánh mạch trong khối u và các cuống mạch nuôi bị nút tắc hoàn toàn, không còn tưới máu. Các nhánh động mạch cấp máu cho cơ quan 1ành 1ân cận không bị tắc.
8	Sau can thiệp	Sau tiến hành thủ thuật: Ở chỗ ống thông có thể chảy máu hoặc có máu tụ cần băng ép 1ại và tiếp tục nằm bất động đến khi ngừng chảy máu Trường hợp nghi tắc động mạch do máu cục hay thuyên tắc do bong các mảng xơ vữa (hiếm gặp) cần có khám xét kịp thời để xử 1ý của bác sỹ chuyên hoa. Trường hợp xảy ra phồng hoặc thông động tĩnh mạch, đứt ống thông hoặc dây dẫn (hiếm gặp) có thể xử 1í bằng ngoại khoa. Trường hợp có biểu hiện nhiễm trùng sau 1àm thủ thuật cần cho kháng sinh để điều trị. Nếu tình trạng bệnh nhân nặng, cần hỗ trợ từ khoa Cấp cứu, ICU: liên hệ với ICU chuẩn bị chỗ để chuyển người bệnh sang. Bàn giao người bệnh cho ICU Nếu tình trạng người bệnh ổn định điều dưỡng phòng can thiệp liên hệ với lễ tân/điều dưỡng phòng khám/nội trú chuyển người bệnh về khu nội trú tiếp tục điều trị.	Bác sĩ điều trị/ Bác sĩ làm can thiệp, Điều dưỡng phòng can thiệp/ Điều dưỡng nội trú/phòng khám.	Bác sĩ làm can thiệp đánh giá tình trạng người bệnh mà quyết định nơi theo dõi, điều trị tiếp theo.

Tài liệu tham khảo

Bộ Y tế: Hướng dẫn quy trình kỹ thuật, khám bệnh, chữa bệnh chuyên ngành CĐHA, 2015
Vinmec: Quy trình phối hợp thực hiện can thiệp tại khoa CĐHA, VME.III.2.7.3.009/V0

Từ viết tắt:

CĐHA: Chẩn đoán hình ảnh.
HSBA: Hồ sơ bệnh án.
ICU: Khoa hồi sức tích cực.
KTV: Kĩ thuật viên.

Ghi chú:

Đây là văn bản phát hành lần đầu

Bản quyền và thương hiệu: Thông tin và hình ảnh trên website thuộc quyền sở hữu của Vinmec. Việc sao chép, sử dụng phải được Vinmec chấp thuận trước bằng văn bản. Miễn trừ trách nhiệm: Tất cả những tư liệu được cung cấp trên website này đều mang tính tham khảo. Do đó, nội dung và hình ảnh sẽ được thay đổi, cập nhật và cải tiến thường xuyên mà không phải thông báo trước. Vinmec không bảo đảm về độ chính xác cũng như sự hoàn thiện về thông tin. Chúng tôi không chịu trách nhiệm pháp lý cho những thiệt hại xuất hiện trực tiếp hay gián tiếp từ việc sử dụng hoặc hành động dựa theo những thông tin trên hoặc một số thông tin xuất hiện trên website này. Vinmec không chịu trách nhiệm pháp lý về những sai sót, lỗi chính tả… do nhập liệu cùng với những sự cố khách quan khác như: nhiễm virus, hành vi phá hoại, ác ý… xảy ra trên website này cũng như các website liên kết, nếu có. Đường link liên kết Vinmec sẽ không chịu trách nhiệm hay có nghĩa vụ pháp lý dưới bất kỳ hình thức nào về nội dung của những website không thuộc Vinmec được liên kết với website www.vinmec.com, bao gồm các sản phẩm, dịch vụ và những mặt hàng khác được giới thiệu thông qua những website đó.