Bản tin Thông tin thuốc: Sử dụng Remdesivir trong điều trị COVID-19, số 09.2021

Tác giả: Phan Quỳnh Lan, Đỗ Thanh Hải

Ngày phát hành: 09/2021

I.  Một số thông tin cần chú ý trong sử dụng thuốc remdesivir

• Remdesivir là một trong những thuốc kháng virus được sử dụng trong phác đồ điều trị Covid-19 tại nhiều quốc gia trên thế giới. Ngày 12/8/2021, Bộ Y tế Việt Nam cũng đã phê duyệt và ban hành hướng dẫn sử dụng thuốc tại các cơ sở khám chữa bệnh để điều trị Covid – 19 theo công văn số 6573/BYT-KCB 1. 
• Thuốc đã được sử dụng tại Vinmec Central Park và bước đầu mang lại lợi ích cải thiện lâm sàng trên người  bệnh Covid -19 được dùng thuốc sớm ngay sau khi nhập viện.  

1. Cơ chế tác động và hoạt tính kháng virus 

• Remdesivir là một tiền chất có cấu trúc tương tự nucleotide. Sau khi vào cơ thể, thuốc được chuyển hóa  thành dạng triphosphate có hoạt tính. Chất chuyển hóa này gắn với enzyme RNA-dependent RNA  polymerase (RdRp) dẫn đến ức chế quá trình nhân lên của virus. Thuốc được chứng minh có hoạt tính kháng  virus SARS-COV-2 trong thử nghiệm in vitro cũng như làm giảm tải lượng virus, mức độ tổn thương phổi  trên động vật 7. 

2. Bệnh nhân nào được chỉ định dùng remdesivir? 

• Theo hướng dẫn của Bộ Y tế, thuốc được chỉ định cho người bệnh Covid-19 nhập viện, suy hô hấp cần hỗ trợ oxy nhưng chưa phải thở máy xâm nhập hoặc ECMO. Bao gồm cả người lớn và trẻ em dưới 12 tuổi có  cân nặng từ 3.5kg trở lên. Thuốc nên được chỉ định sớm, tốt nhất là không quá 10 ngày kể từ khi khởi phát  triệu chứng. Ngoài ra, hướng dẫn của Viện sức khỏe quốc gia Mỹ (NIH) còn khuyến cáo sử dụng thuốc sớm  trên những người mắc Covid -19 có nguy cơ cao tiến triển nặng ngay cả khi chưa cần hỗ trợ thở oxy 1,2,5. 
• Dữ liệu ủng hộ cho chỉ định này chủ yếu dựa trên 3 nghiên cứu RCT bao gồm: ACTT-1, SIMPLE và  SIMPLE-Severe. Kết quả của các nghiên cứu này cho thấy remdesivir rút ngắn thời gian cải thiện lâm sàng  với lợi ích rõ rệt nhất trên bệnh nhân Covid-19 cần hỗ trợ oxy nhưng chưa phải thở máy xâm nhập hoặc ECMO. Tuy nhiên, nghiên cứu SOLIDARITY thực hiện bởi Tổ chức Y tế thế giới (WHO) lại không chứng  minh được hiệu quả của remdesivir trong cải thiện tỷ lệ tử vong ở bệnh nhân Covid -19. Từ kết quả này,  WHO khuyến cáo không dùng remdesivir cho bệnh nhân nhiễm SARS-COV-2 bất kể mức độ nào của bệnh  (Khuyến cáo có điều kiện). Thông tin chi tiết về nghiên cứu chính của thuốc được trình bày trong phụ lục 1.  
• Mặc dù kết quả các nghiên cứu không đồng nhất nhưng trong bối cảnh chưa có liệu pháp kháng virus đặc  hiệu, nhiều quốc gia trên thế giới và Việt Nam hiện vẫn khuyến cáo remdesivir trong điều trị Covid -19. 

3. Liều dùng và cách dùng thuốc 1,2,8

* Nếu dung nạp tốt, truyền thuốc trong 30 phút giúp đạt nồng độ thuốc trong tế bào cao hơn.

4. Chống chỉ định và thận trọng 

• Phụ nữ có thai/cho con bú: Dữ liệu nghiên cứu còn hạn chế. Tuy nhiên do phụ nữ mang thai mắc Covid – 19 có nguy cơ cao tiến triển nặng phải nhập khoa hồi sức, lợi ích của thuốc nên được cân nhắc. Một số hướng dẫn khuyến cáo không nên trì hoãn việc sử dụng remdesivir trên đối tượng này, đặc biệt ở những  bệnh nhân nặng hoặc không cải thiện lâm sàng 4,6. 
• Người suy giảm chức năng thận: Chưa có dữ liệu đầy đủ, không khuyến cáo dùng nếu eGFR < 30 ml/phút. 
• Suy giảm chức năng gan: Không bắt đầu sử dụng nếu ALT > 5 lần giới hạn bình thường. 
• Chống chỉ định: Người có phản ứng quá mẫn nghiêm trọng với remdesivir hoặc thành phần của thuốc. 

II. Một số lưu ý theo dõi tác dụng không mong muốn 

• Tăng men gan: Ngưng dùng Remdesivir khi ALT tăng > 10 lần so với giới hạn bình thường, hoặc tăng  ALT đi kèm các biểu hiện tổn thương chức năng gan trên lâm sàng, cận lâm sàng (Kéo dài thời gian  prothrombin)  
• Chậm nhịp xoang: Ghi nhận ở một số báo cáo ca với thời gian khởi phát từ 1 đến 6 ngày sau khi bắt đầu dùng thuốc. Các báo cáo cũng ghi nhận nhịp tim trở về bình thường sau khi ngừng thuốc 
• Một số tác dụng phụ hay gặp khác: Tụt huyết áp, đau đầu, buồn nôn, chảy mồ hôi, rùng mình, hạ kali.. 
• Tương tác thuốc:  

• • Chloroquine hoặc Hydroxychloroquine: Làm giảm tác dụng kháng virus của remdesivir, khuyến cáo  không dùng kết hợp. 
  •  Một số chất cảm ứng enzyme CYP3A4 có thể làm giảm nồng độ remdesivir trong máu như:  Phenobarbital, phenytoin, carbamazepine…Nên tránh chỉ định đồng thời các thuốc này.  

• Kết luận 

• • Trong khi chờ đợi một thuốc kháng virus đặc hiệu cho virus SARS-COV-2, remdesivir là thuốc kháng virus  có nhiều bằng chứng về hiệu quả điều trị nhất hiện nay. Thuốc nên được khởi đầu sớm, tốt nhất là không  quá 10 ngày kể từ khi khởi phát triệu chứng. Lợi ích không rõ ràng khi khởi đầu ờ người bệnh đã cần thở máy xâm nhập hoặc ECMO. Thời gian dùng thuốc thông thường là 5 ngày và không nên kéo dài quá 10  ngày. Thuốc hiếm khi gây ra các tác dụng không mong muốn nghiêm trọng. Tuy nhiên, cần lưu ý theo dõi  chức năng gan, thận và một số biểu hiện như chậm nhịp tim, tụt huyết áp, hạ kali máu. 

Tài liệu tham khảo 

1. Công văn số 6573/BYT-KCB v/v Hướng dẫn triển khai sử dụng thuốc điều trị Covid-19 do tập đoàn Vingroup tài trợ.  Bộ Y tế. 12/8/2021 
2. Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị Covid-19. Vinmec. 11/8/2021. 
3. Beigel JH et al. Remdesivir for the Treatment of Covid-19 – Final Report. N Engl J Med. 2020 Nov 5;383(19):1813- 1826 
4. Coronavirus (COVID-19) infection and pregnancy. RCOG. Version 14: updated 25 August 2021. 
5. COVID-19 Treatment Guidelines Panel. Coronavirus Disease 2019 (COVID-19) Treatment Guidelines. National  Institutes of Health. Truy cập lần cuối: 04/09/2021. 
6. COVID-19: Pregnancy issues and antenatal care. Uptodate. Truy cập lần cuối: 04/09/2021. 
7. Frediansyah A et al. Remdesivir and its antiviral activity against COVID-19: A systematic review. Clin Epidemiol Glob  Health 2021 Jan-Mar; 9:123-127 
8. Remdesivir: Drug information. Uptodate. Truy cập lần cuối: 4/9/2021 
9. WHO Solidarity Trial Consortium. Repurposed Antiviral Drugs for Covid-19 – Interim WHO Solidarity Trial Results.  N Engl J Med 2021; 384:497-511.

Phụ lục 1. Tóm tắt nội dung chính của 2 nghiên cứu ACTT-1 và SOLIDARITY. 

Bản quyền và thương hiệu: Thông tin và hình ảnh trên website thuộc quyền sở hữu của Vinmec. Việc sao chép, sử dụng phải được Vinmec chấp thuận trước bằng văn bản.

Miễn trừ trách nhiệm: Tất cả những tư liệu được cung cấp trên website này đều mang tính tham khảo. Do đó, nội dung và hình ảnh sẽ được thay đổi, cập nhật và cải tiến thường xuyên mà không phải thông báo trước. Vinmec không bảo đảm về độ chính xác cũng như sự hoàn thiện về thông tin. Chúng tôi không chịu trách nhiệm pháp lý cho những thiệt hại xuất hiện trực tiếp hay gián tiếp từ việc sử dụng hoặc hành động dựa theo những thông tin trên hoặc một số thông tin xuất hiện trên website này. Vinmec không chịu trách nhiệm pháp lý về những sai sót, lỗi chính tả… do nhập liệu cùng với những sự cố khách quan khác như: Nhiễm virus, hành vi phá hoại, ác ý… xảy ra trên website này cũng như các website liên kết, nếu có.

Đường link liên kết: Vinmec sẽ không chịu trách nhiệm hay có nghĩa vụ pháp lý dưới bất kỳ hình thức nào về nội dung của những website không thuộc Vinmec được liên kết với website www.vinmec.com, bao gồm các sản phẩm, dịch vụ và những mặt hàng khác được giới thiệu thông qua những website đó

0