Hướng dẫn chụp X-quang mặt thấp hoặc mặt cao

• Người thẩm định: Trưởng tiểu ban chẩn đoán hình ảnh
• Người phê duyệt: Phùng Nam Lâm
• Ngày phát hành: 10/06/2020
• Ngày hiệu chỉnh: 20/01/2020

1. Đại cương

• Là kỹ thuật được sử dụng nhằm mục đích khảo sát hệ thống xương mặt trong trường hợp chấn thương, đánh giá hệ thống xoang như xoang sàng, xoang trán, xoang hàm.

2. Chỉ định và chống chỉ định

2.1. Chỉ định

• Dị dạng, các bệnh lý về xương vùng sọ mặt.
• Khảo sát hệ thống xoang.
• Chấn thương vùng mặt.

2.2. Chống chỉ định

• Không có chống chỉ định tuyệt đối.
• Chống chỉ định tương đối: Phụ nữ có thai.

3. Chuẩn bị 

3.1. Người thực hiện

• Bác sĩ Chẩn đoán hình ảnh
• Kỹ thuật viên Chẩn đoán hình ảnh

3.2.  Dụng cụ

• Máy X-quang kỹ thuật số chuyên dụng
• Tấm cảm biến kỹ thuật số.
• Áo chì, cổ chì, kính chì

3.3.  Người bệnh

• Kiểm tra thông tin người bệnh (Đầy đủ họ tên, ngày tháng năm sinh…)
• Kiểm tra tình trạng mang thai của người bệnh, nếu có nghi ngờ thì hướng dẫn người bệnh đi làm xét nghiệm kiểm tra hoặc siêu âm để chắc chắn.
• Tháo bỏ khuyên tai, vòng cổ, kẹp tóc, kính, búi tóc… nếu có.
• Giải thích quy trình chụp cho bệnh nhân.

3.4. Kỹ thuật

• Chụp X quang mặt cao hay tư thế Water
• Bệnh nhân ngồi với mặt hướng về phía Cassette, điều chỉnh bệnh nhân sao cho bình diện giữa của thân mình và bình diện giữa của đầu nằm ngay đường giữa của Cassette.
• Đặt cằm và mũi bệnh nhân tiếp xúc với đường giữa của Cassette, điều chỉnh đầu bệnh nhân sao cho đường đuôi mắt – lỗ tai ngoài (OML) tạo 1 góc 450 so với giá đựng Cassette. Nhân trung nằm ngay trung tâm của Cassette.
• Tia trung tâm: Chiếu tia trung tâm đi qua nhân trung và thẳng góc với giá đựng Cassette
• Thông số kỹ thuật:
  • 70KV, 20mAs
  • Khoảng cách 60-80cm
  • Có lưới chống mờ
  • Khu trú chùm tia.

3.5. Chụp X quang mặt thấp hay tư thế Caldwell

• Bệnh nhân ngồi với mặt hướng về phía Cassette, điều chỉnh bệnh nhân sao cho bình diện giữa của thân mình và bình diện giữa của đầu nằm ngay đường giữa của Cassette.
• Đặt trán và mũi bệnh nhân tiếp xúc với Cassette, điều chỉnh đầu bệnh nhân sao đường đuôi mắt – lỗ tai ngoài và mặt phẳng chính giữa thẳng góc với giá đựng Cassette. Hõm chân sống mũi nằm ngay trung tâm của Cassette.
• Tia trung tâm: Chếch bóng về phía chân một góc 150-250, tia trung tâm đi ra tại hõm chân sống mũi tại trung tâm phim.
• Thông số kỹ thuật:
  • 70KV, 20mAs
  • Khoảng cách 60-80cm
  • Có lưới chống mờ
  • Khu trú chùm tia.

• Chú ý:

• Đặt dấu R hoặc L trên phim X, có che chắn.
• Có thể chụp X-quang xương mặt thấp hoặc mặt cao với tư thế bệnh nhân ngửa trong trường hợp chấn thương.
• Đánh giá hình ảnh

• X-quang mặt cao: Bờ xương đá nằm dưới xoang hàm, khoảng cách từ bờ ngoài của hốc mắt đến bờ ngoài của xương sọ ở hai bên bằng nhau. Thấy rõ các xương vùng mặt, xương mũi, xoang hàm, hốc mắt…
• X-quang mặt cao: Xương đá nằm bờ dưới hốc mắt

4. Chuyển ảnh lên hệ thống PACS

Lựa chọn các ảnh đạt tiêu chuẩn và chuyển toàn bộ lên hệ thống.

5. In phim

In 1 phim kích thước 20 x 25cm.

6. Vệ sinh

Vệ sinh phòng chụp, máy chụp và các dụng cụ.

7. Ghi hồ sơ bệnh án

Ghi nhận đã thực hiện trên phiếu chụp.

8. Tai biến và xử trí

• Không có tai biến kỹ thuật. Một số sai sót có thể phải thực hiện lại kỹ thuật như bệnh nhân không giữ bất động trong quá trình chụp phim, không bộc lộ rõ hình ảnh cần thiết.

Tài liệu tham khảo

• PGS.TS. Phạm Minh Thông, 2012. Kỹ thuật chụp X-quang. Hà Nội: Nhà xuất bản y học Hà Nội.

• A.S. Whitley, C.Sloane, G.Hoadley, A.D.Moore, C.W.Assop, 2005. Clark’s positioning in radiography. London: Hodder Arnold

Từ viết tắt:

• PACS: Picture archiving and communication system
• OML: Orbitomeatal line

Ghi chú:

• Đây là văn bản phát hành lần đầu.

Bản quyền và thương hiệu: Thông tin và hình ảnh trên website thuộc quyền sở hữu của Vinmec. Việc sao chép, sử dụng phải được Vinmec chấp thuận trước bằng văn bản. Miễn trừ trách nhiệm: Tất cả những tư liệu được cung cấp trên website này đều mang tính tham khảo. Do đó, nội dung và hình ảnh sẽ được thay đổi, cập nhật và cải tiến thường xuyên mà không phải thông báo trước. Vinmec không bảo đảm về độ chính xác cũng như sự hoàn thiện về thông tin. Chúng tôi không chịu trách nhiệm pháp lý cho những thiệt hại xuất hiện trực tiếp hay gián tiếp từ việc sử dụng hoặc hành động dựa theo những thông tin trên hoặc một số thông tin xuất hiện trên website này. Vinmec không chịu trách nhiệm pháp lý về những sai sót, lỗi chính tả… do nhập liệu cùng với những sự cố khách quan khác như: Nhiễm virus, hành vi phá hoại, ác ý… xảy ra trên website này cũng như các website liên kết, nếu có. Đường link liên kết: Vinmec sẽ không chịu trách nhiệm hay có nghĩa vụ pháp lý dưới bất kỳ hình thức nào về nội dung của những website không thuộc Vinmec được liên kết với website www.vinmec.com, bao gồm các sản phẩm, dịch vụ và những mặt hàng khác được giới thiệu thông qua những website đó

0