Người thẩm định: Trần Hải Đăng Người phê duyệt: Phùng Nam Lâm Ngày phát hành: 10/06/2020 Ngày hiệu chỉnh: 20/04/2022

Chụp cộng hưởng từ phổ (spectrography) sọ não là kỹ thuật hình ảnh mới, có khả năng phát hiện được các chất chuyển hóa đặc hiệu của tổn thương. Phương pháp này đánh giá sự xuất hiện các chất chuyển hóa đặc biệt và đo, so sánh nồng độ các chất chuyển hóa trong vùng thăm khám để suy ra bản chất của tổn thương.

1. Chỉ định và chống chỉ định chụp cộng hưởng từ phổ não (spectrography)

1.1. Chỉ định

• U não trong trục, ngoài trục
• Viêm não, áp xe não…
• Bệnh xơ cứng đa ổ, thoái hóa chất trắng…
• Động kinh, sa sút trí tuệ
• Đột quỵ: nhồi máu não, chảy máu não các giai đoạn

1.2. Chống chỉ định

• Tuyệt đối: người bệnh mang máy điều hòa nhịp tim, máy chống rung, cấy ghép ốc tai, thiết bị bơm thuốc tự động dưới da, Neurostimulator…; các kẹp phẫu thuật bằng kim loại nội sọ, hốc mắt, mạch máu < 6 tháng; bệnh nặng cần thiết bị hồi sức cạnh người.
• Tương đối: kẹp phẫu thuật bằng kim loại > 6 tháng; nguời bệnh sợ bóng tối hay cô độc, suy gan, suy thận.

2. Chuẩn bị khi chụp cộng hưởng từ phổ não (spectrography)

2.1. Người thực hiện

• Bác sĩ chuyên khoa
• Kỹ thuật viên CĐHA
• Điều dưỡng

2.2. Phương tiện

• Máy chụp mạch cộng hưởng từ 3.0 Tesla
• Phim, máy in phim, hệ thống lưu trữ hình ảnh

2.3. Thuốc

• Thuốc an thần

2.4. Người bệnh

• Không cần nhịn ăn
• Có giấy yêu cầu chụp, có hồ sơ bệnh án đầy đủ (nếu cần)
• Người bệnh được giải thích kỹ về quy trình kỹ thuật thực hiện về thời gian, tiếng ồn, yêu cầu nằm yên trong quá trình chụp để phối hơp tốt với thầy thuốc.
• Kiểm tra các chống chỉ định (theo bảng kiểm, và có đầy đủ chữ ký của bệnh nhân, kỹ thuật viên và bác sĩ)
• Người bệnh thay quần áo của phòng chụp CHT và tháo bỏ các vật chống chỉ định
• Đối với trẻ nhỏ hoặc hoặc bệnh nhân kích thích cần phối hợp với bác sĩ gây mê
• Kiểm tra bằng dụng cụ quét từ tính lần cuối trước khi đưa bệnh nhân vào phòng máy

3. Các bước tiến hành chụp cộng hưởng từ phổ não (spectrography)

3.1. Tư thế người bệnh

• Người bệnh được nằm ngửa trên bàn chụp.
• Di chuyển bàn chụp vào khoang máy.

3.2. Kỹ thuật

• Chụp định vị
• Lựa chọn các chuỗi xung chẩn đoán phù hợp với mục đích thăm khám.
• Làm các chuỗi xung thông thường: T1, T2, Flair cho tất cả đối tượng. Hướng cắt bao gồm cắt ngang, đứng ngang và đứng dọc.
• Tùy theo từng bệnh lý phát hiện được trên các chuỗi xung trên mà có thể tiến hành thêm các chuỗi xung đặc biệt khác bổ sung cho chẩn đoán, ví dụ chuỗi xung T2* tìm chảy máu trong tổn thương hay không. Xung diffusion đánh giá giai đoạn nhồi máu, đánh giá chất hoại tử trong tổn thương, phân biệt u hoại tử hay áp- xe não…
• Thông thường sẽ tiến hành tiêm thuốc đối quang tĩnh mạch (1 lọ) bằng tay, chụp chuỗi xung T1 theo 3 hướng không gian để đánh giá vùng tổn thương ngấm thuốc. Vùng ngấm thuốc này sẽ là trung tâm của vùng thăm khám bằng cộng hưởng từ phổ.
• Thăm khám cộng hưởng từ phổ: đăṭ ô đo (mono-voxel hoăc multi-voxel) vào vùng cần đo, cài thời gian (milli giây) cho TE phù hợp với từng mục đích, đăṭ ô khung chống nhiễu. Lưu ý cần tránh vùng sát xương, sát vùng chảy máu. Trong trường hợp chụp multi-voxel thì vùng chụp sẽ bao gồm cả tổn thương và vùng phù nề xung quanh cũng như vùng lành bên đối diện để so sánh sự khác biệt về chất chuyên hóa giữa các vùng.
• Chạy xung và xử trí hình ảnh, lựa chọn các ảnh cần thiết để in film và/hoắc ghi đĩa.
• Bác sĩ đọc, mô tả và in kết quả.

4. Nhận định kết quả 

• Hình ảnh hiển thị được rõ các cấu trúc giải phẫu trong vùng thăm khám.
• Phát hiện được tổn thương nếu có.

5. Tai biến và xử trí

• Sợ hãi, kích động: động viên người bệnh, có thể cho thuốc an thần với sự theo dõi của bác sĩ gây mê.
• Tai biến liên quan đối quang từ: quy trình Chẩn đoán và xử trí tai biến đối quang.

TÀI LIỆU THAM KHẢO:

• Theo quyết định 25/QĐ – BYT ngày 03/01/2013, quy trình 85: “Chụp CHT phổ sọ não”

Từ viết tắt:

• CHT: Cộng hưởng từ

Ghi chú: Đây là văn bản phát hành lần đầu Bản quyền và thương hiệu: Thông tin và hình ảnh trên website thuộc quyền sở hữu của Vinmec. Việc sao chép, sử dụng phải được Vinmec chấp thuận trước bằng văn bản. Miễn trừ trách nhiệm: Tất cả những tư liệu được cung cấp trên website này đều mang tính tham khảo. Do đó, nội dung và hình ảnh sẽ được thay đổi, cập nhật và cải tiến thường xuyên mà không phải thông báo trước. Vinmec không bảo đảm về độ chính xác cũng như sự hoàn thiện về thông tin. Chúng tôi không chịu trách nhiệm pháp lý cho những thiệt hại xuất hiện trực tiếp hay gián tiếp từ việc sử dụng hoặc hành động dựa theo những thông tin trên hoặc một số thông tin xuất hiện trên website này. Vinmec không chịu trách nhiệm pháp lý về những sai sót, lỗi chính tả… do nhập liệu cùng với những sự cố khách quan khác như: nhiễm virus, hành vi phá hoại, ác ý… xảy ra trên website này cũng như các website liên kết, nếu có. Đường link liên kết  Vinmec sẽ không chịu trách nhiệm hay có nghĩa vụ pháp lý dưới bất kỳ hình thức nào về nội dung của những website không thuộc Vinmec được liên kết với website www.vinmec.com, bao gồm các sản phẩm, dịch vụ và những mặt hàng khác được giới thiệu thông qua những website đó.

0