MỚI

Hướng dẫn chụp x-quang xương bánh chè và khớp đùi bánh chè

Ngày xuất bản: 15/06/2022

Hướng dẫn chụp x-quang xương bánh chè và khớp đùi bánh chè áp dụng cho các khoa Chẩn đoán hình ảnh trong toàn hệ thống Vinmec

1. Đại cương

  • Xương bánh chè ở tư thế thẳng bị đầu dưới xương đùi và đầu trên xương chày che khuất, do vậy chụp xương bánh chè gồm tư thế nghiêng và chụp bánh chè theo trục.

2. Quy định chung chụp x-quang xương bánh chè và khớp đùi bánh chè

2.1. Chỉ định

  • Tìm tổn thương vỡ xương bánh chè do chấn thương.
  • Các tổn thương bệnh lý, nhất là do thoái khớp.
chụp x-quang xương bánh chè và khớp đùi bánh chè
Chỉ định chụp x-quang xương bánh chè và khớp đùi bánh chè trong trường hợp nghi ngờ vỡ xương bánh chè do chấn thương

2.2. Chống chỉ định

  • Không có chống chỉ định tuyệt đối.
  • Chống chỉ định tương đối cho phụ nữ có thai.
  • Người bệnh không phối hợp được.

3. Các bước thực hiện

3.1. Chuẩn bị dụng cụ

  • Máy X-quang kỹ thuật số chuyên dụng.
  • Tấm cảm biến kỹ thuật số.
  • Lưới chống mờ: Không

3.2. Chuẩn bị người bệnh

  • Một kỹ thuật chụp x-quang xương bánh chè không yêu cầu chuẩn bị đặc biệt.
  • Kiểm tra thông tin người bệnh (Đầy đủ họ tên, ngày tháng năm sinh…)
  • Yêu cầu người bệnh có thể tháo bỏ một phần hoặc toàn bộ quần áo và mặc áo choàng bệnh viện trong quá trình chụp.
  • Đối với người bệnh nữ (Trong lứa tuổi sinh đẻ – bình thường từ 15-44 tuổi) được hỏi khả năng có thai.
  • Nhiều kiểm tra hình ảnh x-quang không thực hiện trong khi mang thai, để bào thai không bị phơi nhiễm bức xạ.
  • Nếu chụp x-quang cho phụ nữ mang thai là cần thiết, sẽ chụp với liều bức xạ ảnh hưởng ít nhất tới em bé.
  • Người bệnh được giải thích về cách thức thực hiện trước khi chụp để phối hợp

4. Kỹ thuật

Các bướcThực hiệnYêu cầu
1. Hằng số phát tia
  • 70 kVp
  • 16 mAs
Phù hợp với thể trạng người bệnh
2. Khoảng cách bóng phát tia tới phim
  • 100cm
 
3. Tư thế người bệnh
  • Tư thế nghiêng (Như chụp khớp gối nghiêng)
    • Người bệnh nằm nghiêng về chân đau trên bàn chụp. Chân bên không chụp có lên đưa ra trước hoặc ra sau tối đa. Chân bên chụp gập lại 1 góc 300-450.
    • Điều chỉnh mặt ngoài cẳng chân sát phim sao cho gờ trước xương chày song song với mặt phim.
    • Điều chỉnh cho xương bánh chè nằm ngay trung tâm phim, bình diện nối 2 lồi cầu thẳng góc với phim.
  • Khớp đùi bánh chè tư thế nằm ngửa (Sunrise). Bệnh nhân nằm ngửa trên bàn X quang hoặc ngồi (Nếu bệnh nhân khỏe). Chân cần chụp co lại sao cho cẳng chân tạo với đáy một góc khoảng 900. Phim đặt trước mặt đùi, điều chỉnh xương bánh chè vào khoảng trung tâm phim, tay bên cần chụp giữ phim theo hướng thẳng đứng.
  • Khớp đùi bánh chè tư thế nằm sấp (Skyline). Bệnh nhân nằm sấp trên bàn chụp với chân lành duỗi thẳng, chân cần chụp co lại. Chân cần chụp gập gối lại sao cho cẳng chân tạo với đáy một góc khoảng 900, lòng bàn chân hướng lên trên.       
  • Phim đặt dọc trên bàn, mặt trước đùi sát phim, điều chỉnh xương bánh chè vào khoảng trung tâm phim.
  • Ghi chú: Sát khuẩn tay trước và sau khi tiếp xúc người bệnh
Ở tư thế nghiêng, đầu gối bên chụp cần gập nhẹ hoặc để theo tư thế cơ năng nếu bệnh nhân đau hoặc cứng khớp. Ở tư thế nằm sấp (Skyline), bệnh nhân có thể dùng tay giữ chân hoặc dùng một sợi dây buộc quanh cổ chân và kéo ngược về phía đầu.
4. Tia trung tâm
  • Tư thế nghiêng: Tia trung tâm chiếu thẳng góc với phim ở bờ trong xương bánh chè.
  • Tư thế nằm ngửa Sunrise: Tia trung tâm đi ngang, chiếu chếch nhẹ về phía đầu. Tia trung tâm đi vào mặt sau xương bánh chè và đi ra trung tâm phim.
  • Tư thế nằm sấp Skyline: Tia trung tâm chiếu trên chếch xuống một góc khoảng 15- 300 so với phương thẳng đứng. Tia vào sau mặt của xương bánh chè và ra trung tâm phim.
Đúng vị trí
5. Khu trú chùm tia
  • Khu trú để lấy phần mềm xung quanh khớp gối
Lấy được toàn bộ xương bánh chè và khớp đùi- bánh chè
6. Đánh dấu
  • Đánh dấu bên cần chụp (Phải – R hoặc trái – L).
Đánh dấu đúng bên
7. Che chắn
  • Bộ phận sinh dục (Theo các hướng dẫn an toàn bức xạ trong khoa chẩn đoán hình ảnh).
Bảo vệ bộ phận sinh dục
8. Sự hô hấp
  • Không áp dụng.
 

5. Đánh giá hình ảnh  

  • Một hình ảnh chụp xương bánh chè và khớp đùi bánh chè chính xác sẽ thể hiện như sau:
    • Phim chụp có độ nét, độ tương phản tốt nhất, không bị rung, nhìn thấy được rõ nét phần mềm và vỏ xương.
    • Phim có đầy đủ tên tuổi người bệnh, ngày tháng năm chụp, dấu Phải – Trái.
    • Thấy rõ mặt sau xương bánh chè trên phim. Xương bánh chè vào khoảng trung tâm phim và xương bánh chè tách khỏi đầu gối. Thấy rõ khe khớp giữa xương đùi và xương bánh chè.

6. Chuyển ảnh lên hệ thống PACS

Lựa chọn các ảnh đạt tiêu chuẩn và chuyển toàn bộ lên hệ thống.

7. In phim

In 2 hình ảnh thẳng, nghiêng trên 1 phim kích thước 25 x 30 cm.

8. Vệ sinh

Vệ sinh phòng chụp, máy chụp và các dụng cụ.

9. Ghi hồ sơ bệnh án

Ghi nhận đã thực hiện trên phiếu chụp. Tài liệu tham khảo:

  • PGS.TS. Phạm Minh Thông, 2012. Kỹ thuật chụp X-quang. Hà Nội: Nhà xuất bản y học Hà Nội.
  • A.S. Whitley, C.Sloane, G.Hoadley, A.D.Moore, C.W.Assop, 2005. Clark’s positioning in radiography. London: Hodder Arnold

Từ viết tắt:

  • PACS: Picture archiving and communication system
  • R: Right
  • L: Left

Ghi chú:

  • Đây là văn bản phát hành lần đầu.

Bản quyền và thương hiệu: Thông tin và hình ảnh trên website thuộc quyền sở hữu của Vinmec. Việc sao chép, sử dụng phải được Vinmec chấp thuận trước bằng văn bản. Miễn trừ trách nhiệm: Tất cả những tư liệu được cung cấp trên website này đều mang tính tham khảo. Do đó, nội dung và hình ảnh sẽ được thay đổi, cập nhật và cải tiến thường xuyên mà không phải thông báo trước. Vinmec không bảo đảm về độ chính xác cũng như sự hoàn thiện về thông tin. Chúng tôi không chịu trách nhiệm pháp lý cho những thiệt hại xuất hiện trực tiếp hay gián tiếp từ việc sử dụng hoặc hành động dựa theo những thông tin trên hoặc một số thông tin xuất hiện trên website này. Vinmec không chịu trách nhiệm pháp lý về những sai sót, lỗi chính tả… do nhập liệu cùng với những sự cố khách quan khác như: Nhiễm virus, hành vi phá hoại, ác ý… xảy ra trên website này cũng như các website liên kết, nếu có. Đường link liên kết: Vinmec sẽ không chịu trách nhiệm hay có nghĩa vụ pháp lý dưới bất kỳ hình thức nào về nội dung của những website không thuộc Vinmec được liên kết với website www.vinmec.com, bao gồm các sản phẩm, dịch vụ và những mặt hàng khác được giới thiệu thông qua những website đó

facebook
1625

Bình luận0

Đăng ký
Thông báo về
guest
0 Comments
Cũ nhất
Mới nhất
Inline Feedbacks
Xem tất cả bình luận

Bài viết liên quan

Bài viết cùng chuyên gia