Hướng dẫn chụp x-quang xương bánh chè và khớp đùi bánh chè
Hướng dẫn chụp x-quang xương bánh chè và khớp đùi bánh chè áp dụng cho các khoa Chẩn đoán hình ảnh trong toàn hệ thống Vinmec
- Người thẩm định: Trưởng tiểu ban chẩn đoán hình ảnh
- Người phê duyệt: Phùng Nam Lâm
- Ngày phát hành: 10/06/2020 Ngày hiệu chỉnh: 20/01/2020
1. Đại cương
Nội dung bài viết
- Xương bánh chè ở tư thế thẳng bị đầu dưới xương đùi và đầu trên xương chày che khuất, do vậy chụp xương bánh chè gồm tư thế nghiêng và chụp bánh chè theo trục.
2. Quy định chung chụp x-quang xương bánh chè và khớp đùi bánh chè
2.1. Chỉ định
- Tìm tổn thương vỡ xương bánh chè do chấn thương.
- Các tổn thương bệnh lý, nhất là do thoái khớp.

2.2. Chống chỉ định
- Không có chống chỉ định tuyệt đối.
- Chống chỉ định tương đối cho phụ nữ có thai.
- Người bệnh không phối hợp được.
3. Các bước thực hiện
3.1. Chuẩn bị dụng cụ
- Máy X-quang kỹ thuật số chuyên dụng.
- Tấm cảm biến kỹ thuật số.
- Lưới chống mờ: Không
3.2. Chuẩn bị người bệnh
- Một kỹ thuật chụp x-quang xương bánh chè không yêu cầu chuẩn bị đặc biệt.
- Kiểm tra thông tin người bệnh (Đầy đủ họ tên, ngày tháng năm sinh…)
- Yêu cầu người bệnh có thể tháo bỏ một phần hoặc toàn bộ quần áo và mặc áo choàng bệnh viện trong quá trình chụp.
- Đối với người bệnh nữ (Trong lứa tuổi sinh đẻ – bình thường từ 15-44 tuổi) được hỏi khả năng có thai.
- Nhiều kiểm tra hình ảnh x-quang không thực hiện trong khi mang thai, để bào thai không bị phơi nhiễm bức xạ.
- Nếu chụp x-quang cho phụ nữ mang thai là cần thiết, sẽ chụp với liều bức xạ ảnh hưởng ít nhất tới em bé.
- Người bệnh được giải thích về cách thức thực hiện trước khi chụp để phối hợp
4. Kỹ thuật
Các bước | Thực hiện | Yêu cầu |
1. Hằng số phát tia |
| Phù hợp với thể trạng người bệnh |
2. Khoảng cách bóng phát tia tới phim |
| |
3. Tư thế người bệnh |
| Ở tư thế nghiêng, đầu gối bên chụp cần gập nhẹ hoặc để theo tư thế cơ năng nếu bệnh nhân đau hoặc cứng khớp. Ở tư thế nằm sấp (Skyline), bệnh nhân có thể dùng tay giữ chân hoặc dùng một sợi dây buộc quanh cổ chân và kéo ngược về phía đầu. |
4. Tia trung tâm |
| Đúng vị trí |
5. Khu trú chùm tia |
| Lấy được toàn bộ xương bánh chè và khớp đùi- bánh chè |
6. Đánh dấu |
| Đánh dấu đúng bên |
7. Che chắn |
| Bảo vệ bộ phận sinh dục |
8. Sự hô hấp |
|
5. Đánh giá hình ảnh
- Một hình ảnh chụp xương bánh chè và khớp đùi bánh chè chính xác sẽ thể hiện như sau:
- Phim chụp có độ nét, độ tương phản tốt nhất, không bị rung, nhìn thấy được rõ nét phần mềm và vỏ xương.
- Phim có đầy đủ tên tuổi người bệnh, ngày tháng năm chụp, dấu Phải – Trái.
- Thấy rõ mặt sau xương bánh chè trên phim. Xương bánh chè vào khoảng trung tâm phim và xương bánh chè tách khỏi đầu gối. Thấy rõ khe khớp giữa xương đùi và xương bánh chè.
6. Chuyển ảnh lên hệ thống PACS
Lựa chọn các ảnh đạt tiêu chuẩn và chuyển toàn bộ lên hệ thống.
7. In phim
In 2 hình ảnh thẳng, nghiêng trên 1 phim kích thước 25 x 30 cm.
8. Vệ sinh
Vệ sinh phòng chụp, máy chụp và các dụng cụ.
9. Ghi hồ sơ bệnh án
Ghi nhận đã thực hiện trên phiếu chụp. Tài liệu tham khảo:
- PGS.TS. Phạm Minh Thông, 2012. Kỹ thuật chụp X-quang. Hà Nội: Nhà xuất bản y học Hà Nội.
- A.S. Whitley, C.Sloane, G.Hoadley, A.D.Moore, C.W.Assop, 2005. Clark’s positioning in radiography. London: Hodder Arnold
Từ viết tắt:
- PACS: Picture archiving and communication system
- R: Right
- L: Left
Ghi chú:
- Đây là văn bản phát hành lần đầu.
Bản quyền và thương hiệu: Thông tin và hình ảnh trên website thuộc quyền sở hữu của Vinmec. Việc sao chép, sử dụng phải được Vinmec chấp thuận trước bằng văn bản. Miễn trừ trách nhiệm: Tất cả những tư liệu được cung cấp trên website này đều mang tính tham khảo. Do đó, nội dung và hình ảnh sẽ được thay đổi, cập nhật và cải tiến thường xuyên mà không phải thông báo trước. Vinmec không bảo đảm về độ chính xác cũng như sự hoàn thiện về thông tin. Chúng tôi không chịu trách nhiệm pháp lý cho những thiệt hại xuất hiện trực tiếp hay gián tiếp từ việc sử dụng hoặc hành động dựa theo những thông tin trên hoặc một số thông tin xuất hiện trên website này. Vinmec không chịu trách nhiệm pháp lý về những sai sót, lỗi chính tả… do nhập liệu cùng với những sự cố khách quan khác như: Nhiễm virus, hành vi phá hoại, ác ý… xảy ra trên website này cũng như các website liên kết, nếu có. Đường link liên kết: Vinmec sẽ không chịu trách nhiệm hay có nghĩa vụ pháp lý dưới bất kỳ hình thức nào về nội dung của những website không thuộc Vinmec được liên kết với website www.vinmec.com, bao gồm các sản phẩm, dịch vụ và những mặt hàng khác được giới thiệu thông qua những website đó