Tim thiếu máu cục bộ: Triệu chứng, tiêu chuẩn chẩn đoán 2021.

1. Các triệu chứng của bệnh tim thiếu máu cục bộ 

– Nguyên nhân: 

• Bệnh xơ vữa động mạch: Nó được gây ra bởi sự tích tụ mảng bám trong lớp lót bên trong của động mạch. Mảng bám được tạo thành từ sự tích tụ của các chất béo, cholesterol, chất thải tế bào, canxi và fibrin. Khi nó tích tụ trong động mạch, thành động mạch trở nên dày và cứng.
• Cục máu đông: làm tắc nghẽn động mạch dẫn đến thiếu máu cơ tim đột ngột gây nhiều hệ lụy nghiêm trọng.
• Do co thắt động mạch vành
• Do các yếu tố khác: gắng sức, căng thẳng, nhiệt độ lạnh, lạm dụng các chất kích thích, quan hệ tình dục quá mạnh bạo.

– Giống như các loại bệnh động mạch vành khác, ban đầu bạn có thể không có bất kỳ triệu chứng nào. Đối với một số người, dấu hiệu đầu tiên của bệnh thiếu máu cơ tim là một cơn đau tim hoặc đột quỵ. Gọi cho đường dây nóng cấp cứu lập tức nếu bệnh nhân đang bị đau tim

– Khi bệnh tim thiếu máu cục bộ trở nên tồi tệ hơn, bạn có thể gặp:

• Đau ngực, đặc biệt là sau khi gắng sức  
• Chóng mặt hoặc ngất xỉu  
• Tim đập nhanh, có thể cảm thấy như tim bạn rung lên hoặc bỏ nhịp  
• Hụt hơi, buồn nôn
• Sưng ở bàn chân hoặc mắt cá chân của bạn 
• Đau vai hoặc đau lưng
• Đau cổ, hàm hoặc cánh tay 
• Suy tim
• Đột tử

Hiếm khi, bệnh tim thiếu máu cục bộ không gây ra bất kỳ triệu chứng nào mặc dù tim bị thiếu oxy—điều này được gọi là bệnh tim thiếu máu cục bộ thầm lặng.

Để chẩn đoán bệnh thiếu máu cơ tim hoặc bệnh tim thiếu máu cục bộ thầm lặng, bác sĩ sẽ đặt câu hỏi về tiền sử bệnh cá nhân và gia đình của bạn, yêu cầu xét nghiệm máu và tiến hành khám sức khoẻ.

2. Cập nhật tiêu chuẩn chẩn đoán bệnh tim thiếu máu cục bộ mới năm 2021: 

– Để chẩn đoán bệnh tim thiếu máu cục bộ, nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn sẽ hỏi bạn về các triệu chứng của bạn và tiến hành khám sức khoẻ. Bạn cũng thường có những đánh giá. Ngoài ra bệnh nhân cần cung cấp thông tin về yếu tố nguy cơ như tiền sử gia đình có ai mắc bệnh tim mạch không. Để xác định rõ mức độ tắc nghẽn, các bác sĩ sẽ tiến hành các kỹ thuật xét nghiệm và chẩn đoán hình ảnh khác như là: 

• Thông tim để kiểm tra các động mạch bị chặn  
• Siêu âm tim để xem các van và buồng tim của bạn đang bơm máu như thế nào  
• Điện tâm đồ (EKG) để đánh giá hoạt động điện của tim bạn  
• Nghiên cứu điện sinh lý để thực hiện đánh giá sâu hơn về hoạt động điện của tim bạn  
• Nghiên cứu hình ảnh , chẳng hạn như chụp X-quang ngực, chụp CT hoặc MRI, để xem cấu trúc tim của bạn  
• Kiểm tra căng thẳng để kiểm tra tim của bạn hoạt động như thế nào trong khi bạn tập thể dục  
• Màn hình đeo được , chẳng hạn như Holter hoặc màn hình di động khác, sẽ gửi báo cáo cho nhà cung cấp của bạn về hoạt động của tim trong khi bạn thực hiện các hoạt động hàng ngày của mình   
• Xét nghiệm máu
• Siêu âm nội mạch

3. Tầm quan trọng của việc phát hiện bệnh sớm

Khi phát hiện bệnh sớm mang nhiều ưu điểm. Thứ nhất, bệnh nhân được điều trị kịp thời bằng cách dùng thuốc mà không phải thực hiện xâm lấn. Thứ hai, giúp bệnh nhân chấn chỉnh kịp thời lối sống hiện tại để thay đổi thành lối sống khác. Thứ ba, hạn chế và làm giảm các biến chứng của bệnh tim thiếu máu cục bộ

– Các loại thuốc được sử dụng trong bệnh tim thiếu máu cục bộ: thuốc chống ngưng kết tiểu cầu (aspirin, Clopidogrel, Dipyridamol, Ticlopidin) , thuốc điều trị rối loạn lipid máu ( nhóm satin, nhóm fibrate, nhóm acid Nicotinic, nhóm Resin,Ezetimibe, Omega 3) , thuốc ức chế men chuyển (Captopril, Benazepril, Enalapril, Lisinopril, Quinapril, Perindopril, Fosinopril, Trandolapril, Delapril, Ramipril) , thuốc chẹn beta giao cảm(propranolol (Avlocardyl, Dorocardyl),metoprolol (Betaloc), bisoprolol (Concor), Atenolol (tenormin)), thuốc chẹn kênh canxi (Dihydropyridine , phenylalkylamine, Benzothiazepine),…

– Thay đổi lối sống để cải thiện sức khoẻ tim mạch:

• Ăn nhiều thức ăn giàu chất xơ (rau củ quả, ngũ cốc, yến mạch) giúp hạn chế tình trạng táo bón. Hạn chế sử dụng các chất béo xấu như mỡ động vật, thịt, mà thay vào đó là sử dụng nguồn chất béo tốt từ thực vật như các loại đầu, dầu thực vật, phô mai, các loại cá; giúp làm giảm lượng cholesterol trong máu, cân bằng nồng độ insulin, ngoài cải thiện tình trạng tắc nghẽn mạch còn hỗ trợ giảm nguy cơ bị béo phì loại 2. Hạn chế tiêu thụ tinh bột quá nhiều trong bữa ăn, nói không  với đường hoá học và các thức ăn nhanh có lượng calo khổng lồ nhưng giá trị dinh dưỡng lại cực kỳ thấp như: bánh kẹo ngọt, nước ngọt,… Giảm lượng gia vị như muối nạp vào cơ thể, giảm nguy cơ suy thận, tăng huyết áp, đột quỵ,… nếu được hãy tự nấu ăn ở nhà để kiểm soát được lượng gia vị, dầu mỡ để góp phần đem đến sức khoẻ cho gia đình và bản thân. 

• Không sử dụng các chất có hại cho cơ thể: hút thuốc (gây xơ vữa động mạch, do tăng cholesterol trong máu), rượu bia ( tăng huyết áp, giãn cơ tim, cholesterol trong máu cao, loạn nhịp tim, đột quỵ, suy tim xung huyết hoặc suy tim mạn tính) 
• Vận động vừa sức, giúp phòng ngừa bệnh tật (thúc đẩy tuần hoàn máy, tăng cholesterol tốt trong máu, giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch, cao huyết áp, tăng cường sức đề kháng, hệ miễn dịch, tốt cho người bệnh tiểu đường, đột quỵ viêm khớp), kiểm soát cân nặng, vóc dáng thon gọn, cơ thể linh hoạt và dẻo dai. Tập thể dục còn giúp tăng khả năng tập trung, học tập làm việc hiệu quả, giảm stress,…
• Suy nghĩ tích cực lạc quan, tránh căng thẳng dài ngày.

– Các biến chứng của bệnh tim thiếu máu cục bộ: 

• Rối loạn nhịp tim, nhịp tim không đều.
• Đau thắt ngực mãn tính.
• Suy tim sung huyết.
• Cơn đau tim có thể tái phát bất cứ lúc nào.

Nguồn tham khảo:

– Healthgrades : A guide to Ischemic Heart Disease. (31/1/2022) 

– Bài giảng lâm sàng – Trường Đại học Kỹ thuật Y Dược Đà Nẵng

0