Người thẩm định: Trần Hải Đăng Người phê duyệt: Phùng Nam Lâm Ngày phát hành: 10/06/2020 Ngày hiệu chỉnh: 20/04/2022

Chụp cộng hưởng từ sọ não là kỹ thuật áp dụng trong chẩn đoán bệnh lý thần kinh, để chẩn đoán sớm và chẩn đoán đúng được nhiều bệnh mà trước kia khó khăn hoặc không chẩn đoán được. Cộng hưởng từ có ưu thế so với cắt lớp vi tính trong chẩn đoán bệnh lý thần kinh.

1. Chỉ định và chống chỉ định chụp cộng hưởng từ sọ não không tiêm chất tương phản

1.1. Chỉ định

• U não trong trục, ngoài trục
• Viêm não, màng não
• Dị dạng mạch máu não như thông động tĩnh mạch, dị dạng tĩnh mạch, phình mạch não, các thông động mạch màng cứng xoang hang, thông động tĩnh mạch cảnh
• Dị dạng bẩm sinh: lạc chỗ chất xám, bệnh não chẻ, teo não di chứng, bệnh cuộn não nhỏ, cuộn não dày…
• Động kinh
• Xơ cứng đa ổ
• Teo não, sa sút trí tuệ
• Thoái hóa nhu mô não
• Bệnh lý tăng áp lực nội sọ, giãn não thất
• Đột quỵ: nhồi máu não, chảy máu não các giai đoạn.
• Theo dõi sau điều trị.

1.2. Chống chỉ định

• Tuyệt đối: người bệnh mang máy điều hòa nhịp tim, máy chống rung, cấy ghép ốc tai, thiết bị bơm thuốc tự động dưới da, Neurostimulator…; các kẹp phẫu thuật bằng kim loại nội sọ, hốc mắt, mạch máu < 6 tháng; bệnh nặng cần thiết bị hồi sức cạnh người.
• Tương đối: kẹp phẫu thuật bằng kim loại > 6 tháng; nguời bệnh sợ bóng tối hay cô độc.

2. Chuẩn bị chụp cộng hưởng từ sọ não không tiêm chất tương phản

2.1. Người thực hiện

• Bác sĩ chuyên khoa
• Kỹ thuật viên CĐHA

2.2. Phương tiện

• Máy chụp cộng hưởng từ 3.0 Tesla
• Phim, máy in phim, hệ thống lưu trữ hình ảnh 

2.3. Thuốc

• Thuốc an thần. 

2.4. Người bệnh

• Không cần nhịn ăn.
• Có giấy yêu cầu chụp và có hồ sơ bệnh án đầy đủ (nếu cần)
• Người bệnh được giải thích kỹ về quy trình kỹ thuật thực hiện về thời gian, tiếng ồn, yêu cầu nằm yên trong quá trình chụp để phối hơp tốt với thầy thuốc.

• Kiểm tra các chống chỉ định (theo bảng kiểm, và có đầy đủ chữ ký của bệnh nhân, kỹ thuật viên và bác sĩ)
• Người bệnh thay quần áo của phòng chụp CHT và tháo bỏ các vật chống chỉ định
• Kiểm tra bằng dụng cụ quét từ tính lần cuối trước khi đưa bệnh nhân vào phòng máy

3. Các bước tiến hành

3.1. Tư thế đặt người bệnh

• Đặt bệnh nhân nằm ngửa, ngay ngắn và thoải mái trên bàn chụp, hai chân duỗi thẳng, hai tay dọc thân hoặc để lên ngực, đặt môṭ gối nhŏ̉ dưới khoeo
• Đặt đầu bệnh nhân vào trong giá đỡ của cuộn đầu (head coil), đầu vào trước, chèn hai bên thái dương để cho đầu thẳng góc với bàn máy
• Đeo tai nghe cho bệnh nhân
• Chỉnh bàn cho tia trung tâm ngay điểm gian mày
• Dặn bệnh nhân giữ nguyên tư thế cho đến khi chụp xong và hạn chế nuốt nước bọt.

3.2. Kỹ thuật

• Chọn chương trình chụp sọ não
• Quét hình định vị ở 3 mặt phẳng (localiser_3_plane): mặt phẳng dọc (sagittal), mặt phẳng ngang (axial) và mặt phẳng trán (coronal) bằng xung T1W, phân giải thấp.
• Thực hiện các chuỗi xung: T2 TSE mặt phẳng ngang, T2 FLAIR, mặt phẳng ngang , T1 SE mặt phẳng trán, T2 TSE, mặt phẳng dọc, PD mặt phẳng ngang, T2* mặt phẳng trán, T1 mặt phẳng ngang, xóa mỡ, DIW mặt phẳng ngang với b= 0, b= 500 và b= 1000.
• Xác định chiều thế chụp
  • Dựa vào 3 mặt phẳng định vị để xác định các lớp cắt theo các mặt phẳng cần chụp.
• Xác định các lớp cắt mặt phẳng ngang
  • Dùng hình định vị qua mặt phẳng dọc đặt các lớp cắt song song với đường nối gối thể trai- lồi của thể trai và qua mặt phẳng trán chỉnh các đường cắt này vuông góc với đường nối não thất III – thân não. Trường chụp phải bao phủ hết nhu mô não.

Cách xác định mặt phẳng ngang

• Xác định các lớp cắt mặt phẳng dọc
  • Dùng hình định vị qua mặt phẳng ngang đặt các lớp cắt song song với đường giữa và qua mặt phẳng trán chỉnh các lớp cắt này song song với đường nối não thất III và thân não). Trường chụp phải bao phủ từ bờ ngoài của thùy thái dương bên này đến bờ ngoài thùy thái dương bên đối diện.

Cách xác định mặt phẳng dọc

• Xác định các lớp cắt mặt phẳng trán
  • Dùng hình định vị qua mặt phẳng dọc đặt các lớp cắt song song với thân não và qua mặt phẳng ngang chỉnh các đường cắt này vuông góc với đường giữa của não. Trường chụp phải bao phủ từ xoang trán đến ụ chẩm.

Cách xác định mặt phẳng trán

• Các chuỗi xung chụp sọ não

Thông số gợi ý (3.0 T) cho một số chuỗi xung chụp sọ não

Xem chi tiết

• Chạy từng xung và xử trí hình ảnh thu được trên màn hình trạm làm việc.
• In phim hoặc đĩa
• Bác sĩ đọc phim, mô tả và in kết quả.

4. Nhận định kết quả 

• Hình ảnh hiển thị được rõ các cấu trúc giải phẫu trong vùng thăm khám.
• Phát hiện được tổn thương nếu có.

5. Tai biến và xử trí

• Sợ hãi, kích động: động viên người bệnh, có thể cho thuốc an thần với sự theo dõi của bác sĩ gây mê.

TÀI LIỆU THAM KHẢO:

• Theo quyết định 25/QĐ – BYT ngày 03/1/2013, quy trình 78: “Chụp CHT sọ não không tiêm chất tương phản”

Từ viết tắt:

• CHT: Cộng hưởng từ

• CĐHA: Chẩn đoán hình ảnh

Ghi chú:

• Đây là văn bản phát hành lần đầu

Bản quyền và thương hiệu: Thông tin và hình ảnh trên website thuộc quyền sở hữu của Vinmec. Việc sao chép, sử dụng phải được Vinmec chấp thuận trước bằng văn bản. Miễn trừ trách nhiệm: Tất cả những tư liệu được cung cấp trên website này đều mang tính tham khảo. Do đó, nội dung và hình ảnh sẽ được thay đổi, cập nhật và cải tiến thường xuyên mà không phải thông báo trước. Vinmec không bảo đảm về độ chính xác cũng như sự hoàn thiện về thông tin. Chúng tôi không chịu trách nhiệm pháp lý cho những thiệt hại xuất hiện trực tiếp hay gián tiếp từ việc sử dụng hoặc hành động dựa theo những thông tin trên hoặc một số thông tin xuất hiện trên website này. Vinmec không chịu trách nhiệm pháp lý về những sai sót, lỗi chính tả… do nhập liệu cùng với những sự cố khách quan khác như: nhiễm virus, hành vi phá hoại, ác ý… xảy ra trên website này cũng như các website liên kết, nếu có. Đường link liên kết Vinmec sẽ không chịu trách nhiệm hay có nghĩa vụ pháp lý dưới bất kỳ hình thức nào về nội dung của những website không thuộc Vinmec được liên kết với website www.vinmec.com, bao gồm các sản phẩm, dịch vụ và những mặt hàng khác được giới thiệu thông qua những website đó.

0