Chảy máu mũi trẻ em: nguyên nhân, triệu chứng, điều trị, dự phòng

1. Nguyên nhân chảy máu mũi ở trẻ em

Chảy máu mũi ở trẻ em thường xảy ra do các mao mạch trong mũi bị tổn thương hoặc bị bong tróc. Một số nguyên nhân thường gặp như: 

• Viêm mũi: Các bệnh viêm mũi như viêm mũi dị ứng, viêm xoang có thể làm cho niêm mạc mũi mỏng manh và dễ chảy máu.
• Khô mũi: Không khí khô và căng thẳng có thể làm khô màng nhầy trong mũi, làm cho mao mạch bị tổn thương dễ dàng hơn và dẫn đến chảy máu.
• Vết thương: Tác động mạnh vào mũi, như tai nạn hoặc va đập, có thể gây chảy máu mũi.
• Đụng động mũi: Trẻ em thường có thói quen đụng động mũi, đặc biệt khi có cảm giác ngứa. Hành động này có thể gây tổn thương niêm mạc mũi và dẫn đến chảy máu.
• Ho: Ho nhiều có thể gây ra áp lực trên mao mạch trong mũi, làm cho chúng dễ bị tổn thương và chảy máu.
• Hít vào bụi hoặc hút thuốc: Hít vào bụi hoặc hút thuốc có thể làm cho các mao mạch trong mũi của trẻ bị tổn thương và dẫn đến chảy máu.
• Dị ứng: Các dị ứng có thể làm cho mao mạch trong mũi của trẻ bị phồng lên và dễ bị tổn thương hơn, dẫn đến chảy máu.
• Chế độ ăn uống: Có một số loại thực phẩm trong chế độ ăn uống có thể gây ra chảy máu mũi, bao gồm các thực phẩm quá cay nóng, đồ uống có cồn như bia rượu, sô cô la và các loại trái cây thuộc họ cam quýt.
• Các vấn đề về sức khỏe khác: Một số bệnh lý khác như bệnh máu, bệnh gan và thận, nhức đầu và tăng huyết áp có thể làm cho các mao mạch trong mũi dễ bị tổn thương và dẫn đến chảy máu.

2. Cách xử lý khi trẻ bị chảy máu mũi?

Bước 1: Xác định mũi bị chảy máu

Trẻ thường bị chảy máu cam một bên mũi, tuy nhiên, khi bị chảy máu, trẻ có thể dụi mũi, gây khó khăn trong việc xác định bên mũi chảy máu. Vì vậy, khi phát hiện con bị chảy máu cam, cần ngay lập tức lau sạch mũi và đặt đầu trẻ cúi về phía trước để máu chảy ra, từ đó xác định bên mũi chảy máu. Tư thế này cũng giúp ngăn máu cam chảy ngược về họng, gây nôn ói.

Bước 2: Cầm máu

Để cầm máu, cần lấy ngón tay đè lên cánh mũi của trẻ, hơi ngửa đầu trẻ lên trên một chút và giữ nguyên khoảng 5-10 phút để máu ngừng chảy. Không nên bóp phần xương sống mũi hay chỉ ấn một bên cánh mũi vì làm vậy không thể giúp cầm máu mà còn gây đau đớn cho trẻ. Ngoài ra, không nên thả tay ra quá sớm hoặc nhiều lần vì có thể khiến máu chảy kéo dài hơn do chưa thể hình thành được cục máu đông ngăn cản máu chảy.

Bước 3: Chăm sóc cho trẻ

Sau khi cầm máu, để trẻ nghỉ ngơi ở trạng thái tĩnh và đặt trẻ nằm nghiêng nếu máu cam vẫn tiếp tục chảy và bị chảy xuống cổ họng. Không để trẻ nuốt máu cam vì có thể gây ngộ độc, nôn mửa, đau bụng và khó chịu.

Đó là những bước cơ bản trong việc xử lý khi trẻ bị chảy máu cam. Nếu trẻ bị chảy máu cam quá nhiều hoặc kéo dài trong thời gian dài, nên đưa trẻ đến gặp bác sĩ để được khám và điều trị kịp thời.

3. Cách phòng tránh cho trẻ

• Duy trì độ ẩm: Đặt một máy tạo ẩm trong phòng ngủ của trẻ để giữ độ ẩm trong không khí. Sử dụng một bình xịt muối sinh lý để xịt vào mũi của trẻ hàng ngày cũng có thể giúp duy trì độ ẩm cho niêm mạc mũi.
• Hạn chế đụng động mũi: Giúp trẻ nhỏ hiểu rằng đụng động mũi có thể làm tổn thương niêm mạc mũi và gây chảy máu. Hãy hướng dẫn trẻ nhỏ cách làm sạch mũi bằng cách thổi nhẹ một mũi hoặc sử dụng bông nhúng nước muối sinh lý để loại bỏ dịch tiết mũi.
• Tránh dùng quá mức thuốc kháng histamine: Nếu trẻ có dị ứng, hãy tránh dùng quá mức các loại thuốc kháng histamine mà không có sự hướng dẫn của bác sĩ, vì nó có thể làm khô niêm mạc mũi và gây chảy máu.
• Chế độ ăn uống lành mạnh: Một chế độ ăn uống lành mạnh và giàu dinh dưỡng có thể giúp củng cố hệ thống miễn dịch của trẻ, giảm nguy cơ viêm nhiễm và chảy máu mũi. Hãy đảm bảo trẻ ăn đủ các loại thực phẩm giàu vitamin C, vitamin K và chất sắt.
• Hạn chế tác động môi trường: Tránh để trẻ tiếp xúc với các chất kích thích môi trường có thể gây chảy máu mũi, như bụi, hóa chất hoặc các chất gây kích ứng khác. Giữ không gian sống và học tập của trẻ luôn sạch sẽ và thoáng mát.
• Hướng dẫn trẻ cách thở đúng: Dạy trẻ cách thở qua mũi thay vì thở qua miệng. Thở qua mũi giúp duy trì độ ẩm và ấm của niêm mạc mũi, giảm nguy cơ chảy máu.
• Đặt mục tiêu cân bằng trong hoạt động vận động: Thúc đẩy trẻ tham gia vào các hoạt động vận động để củng cố hệ thống miễn dịch và tăng cường sự tuần hoàn máu. Tuy nhiên, hãy đảm bảo rằng trẻ không tham gia vào các hoạt động quá căng thẳng hoặc nguy hiểm.
• Định kỳ khám nha khoa: Điều quan trọng là đưa trẻ đến khám nha khoa định kỳ để kiểm tra sức khỏe răng miệng. Răng và nướu khỏe mạnh giúp giảm nguy cơ chảy máu mũi.
• Vệ sinh mũi cho trẻ: Để giữ vệ sinh mũi cho trẻ, nên sử dụng nước muối sinh lý để rửa mũi khoảng 1-2 lần/tuần để giảm nguy cơ mắc các bệnh về xoang. Tuy nhiên, cần tránh lạm dụng cách này vì có thể loại bỏ chất nhầy tự nhiên phủ ở niêm mạc mũi, gây khô mũi, nhiễm khuẩn hoặc tổn thương niêm mạc mũi.

Tài liệu tham khảo:

• Nosebleed in Children – Queensland Health.
• Nosebleed Management and Prevention in Children – Alyssa Hackett, MD and Aldo Londino, MD

0