7 tương tác phổ biến cần biết khi sử dụng Paxlovid
Paxlovid là một loại thuốc mới được FDA (Cục quản lý thực phẩm và dược phẩm Hoa Kỳ) phê duyệt để điều trị COVID-19. Tuy nhiên, như với bất kỳ loại thuốc nào khác, việc sử dụng Paxlovid cũng có thể gây tương tác thuốc và ảnh hưởng đến sức khỏe của bệnh nhân. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về 7 tương tác phổ biến khi sử dụng Paxlovid cần được biết để đảm bảo an toàn và hiệu quả trong quá trình điều trị COVID-19. Việc đọc và hiểu rõ về các tương tác này sẽ giúp bệnh nhân và các chuyên gia y tế có thể điều chỉnh liều lượng hoặc thay đổi thuốc khác thay thế để tránh tương tác thuốc không mong muốn.
1.Giới thiệu chung về Paxlovid
Nội dung bài viết
Kể từ thế kỷ 19, một trong những mối đe dọa lớn đối với sức khỏe và an toàn cộng đồng là sự lây lan của đại dịch Covid 19 do virus Corona gây ra hội chứng hô hấp cấp tính (SARS-CoV-2). Cho đến cuối năm 2021, hơn 269 triệu ca mắc và 5,3 triệu ca tử vong đã được chứng minh, tạo nên đại dịch COVID-19. Paxlovid là một loại thuốc mới được phát triển để điều trị COVID-19. Đây là sự kết hợp của hai thành phần chính là Nirmatrelvir và Ritonavir, được sản xuất bởi hãng dược phẩm Pfizer. Paxlovid được FDA (Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ) cấp phép sử dụng khẩn cấp vào tháng 12/2021 và đã được sử dụng rộng rãi trong các chương trình điều trị COVID-19 trên toàn cầu. Trong đó, Nirmatrelvir có vai trò quan trọng trong việc ngăn chặn hoạt hoạt động enzyme cần cho sự sao chép của virus và tác động như một chất ức chế cộng hóa trị liên kết trực tiếp với Cys145. Cơ chế hoạt động của Paxlovid là giảm sự phát triển của virus SARS-CoV-2 bằng cách ức chế một enzyme quan trọng của virus gọi là protease. Protease là một enzyme cần thiết để virus SARS-CoV-2 phát triển và nhân đôi trong cơ thể con người. Bằng cách ức chế enzyme này, Paxlovid có thể giảm sự lây lan của virus cũng như tăng khả năng chống lại virus. Paxlovid thường được sử dụng trong các trường hợp bệnh nhân COVID-19 dương tính và có nguy cơ nặng, bao gồm cả các bệnh nhân không được tiêm chủng vắc xin hoặc không có kháng thể đủ mạnh để chống lại virus. Thuốc được sử dụng kết hợp với một liều thuốc khác có tên là ritonavir, để tăng cường hiệu quả của nó.
Paxlovid
Tuy nhiên, Paxlovid cũng có một số tác dụng phụ nhất định, bao gồm đau đầu, buồn nôn, tiêu chảy, và tăng enzyme gan. Nên sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ và thường được sử dụng trong môi trường y tế.
Đây là một loại thuốc mới hiệu quả trong việc điều trị COVID-19 và đã được sử dụng rộng rãi trên toàn cầu. Tuy nhiên, bệnh nhân cần phải tuân thủ các chỉ định của bác sĩ và theo dõi tác dụng phụ của thuốc để đảm bảo an toàn cho sức khỏe và hiệu quả của việc điều trị.
2.Các tương tác thuốc xảy ra khi sử dụng Paxlovid
Hiệu quả của Paxlovid đã được chứng minh nhưng vẫn còn trở ngại về các tác dụng phụ không mong muốn do Paxlovid tương tác với nhiều loại thuốc. Paxlovid cản trở một số enzyme (protein) chịu trách nhiệm phân hủy thuốc. Điều này làm cho thuốc lưu lại trong cơ thể do đó có thể làm trầm trọng thêm các tác dụng phụ
2.1 Tương tác thuốc giữa Paxlovid và nhóm thuốc Statin
Statin là loại thuốc phổ biến giúp kiểm soát lượng Cholesterol trong máu, trong đó Atorvastatin thường được kê đơn trong điều trị. Atorvastatin là một loại thuốc chủ vận của enzyme HMG-CoA reductase với tác động làm giảm Cholesterol trong máu. Thành phần Ritonavir là chất ức chế enzyme CYP3A5, một enzyme quan trọng. rong quá trình chuyển hóa thuốc trong cơ thể. Nếu Paxlovid được sử dụng đồng thời với Atorvastatin, nó có thể làm tăng nồng độ của Atorvastatin trong cơ thể, gây ra tác dụng phụ không mong muốn như đau đầu, buồn nôn, đau bụng, và đặc biệt là tăng nguy cơ gây ra các vấn đề liên quan đến gan. Nếu bắt buộc phải sử dụng cả hai thuốc trong điều trị mà không thay thế bằng liệu pháp nào khác thì nên ngừng dùng nhóm thuốc Statin khoảng 12 giờ trước khi sử dụng liều đầu tiên Paxlovid. Vì vậy, cần thận trọng và nên tham khảo ý kiến từ bác sĩ để đảm bảo an toàn và hiệu quả trong điều trị
2.2 Tương tác thuốc giữa Paxlovid và nhóm thuốc tim mạch
Trong nhóm thuốc điều trị các vấn đề tim mạch và huyết áp, các nhóm thuốc ức chế men chuyển Angiotensin (ACE), nhóm thuốc ức chế thụ thể Angiotensin II (ARB) và nhóm thuốc chẹn Beta được chứng minh không có xảy ra tương tác với Paxlovid. Mặc khác, nhóm thuốc chống rối loạn nhịp tim như Digoxin được sử dụng trong điều trị suy tim và nhịp tim bất thường được khuyến cáo không dùng đồng thời với Paxlovid. Cả hai thuốc đều cùng được chuyển hóa qua gan bởi enzyme CYP3A4 do đó sẽ xảy ra sự cạnh tranh trong quá trình chuyển hóa thuốc, từ đó làm tăng nồng độ của Digoxin trong cơ thể và gây ra tác dụng phụ không mong muốn, như rối loạn nhịp tim, tăng huyết áp, hoặc giảm chức năng thận. Một số thuốc tim mạch khác cũng có khả năng gây ra các tác dụng phụ khi sử dụng chung với Paxlovid như Amiodarone, Ivabradine, Quinidin, Ranolazine,…
Một số loại thuốc chống đông máu như Warfarin, Rivaroxaban, Apixaban và Dabigatran được sử dụng để giảm nguy cơ đột quỵ và đau tim, do đó là rất quan trọng trong điều trị bệnh tim mạch. Nếu sử dụng đồng thời Paxlovid và các thuốc chống đông máu này làm tăng nguy cơ chảy chảy máu hoặc gây ra tác dụng phụ khác.
Các thuốc chống huyết áp được sử dụng để điều trị cao huyết áp, giảm nguy cơ đột quỵ, bệnh tim và các vấn đề về tuần hoàn máu. Paxlovid được chuyển hóa bởi enzyme CYP3A4 trong gan và có thể ảnh hưởng đến hoạt động của các enzyme này. Một số loại thuốc chống huyết áp như Amlodipine, Losartan, Lisinopril và Enalapril cũng được chuyển hóa bởi cùng một enzyme. Việc sử dụng đồng thời Paxlovid và các thuốc chống huyết áp này có thể làm tăng nồng độ của Paxlovid trong cơ thể và làm giảm tác dụng của các thuốc chống huyết áp, gây ra tăng huyết áp và các vấn đề khác về sức khỏe.
2.3 Tương tác thuốc giữa Paxlovid và một số loại thuốc điều trị sức khỏe tâm thần
Một số loại thuốc điều trị chứng lo âu và trầm cảm được biết là có tương tác với Paxlovid. Trong đó, Bupropion và Trazodone là hai loại thuốc chống trầm cảm cần lưu ý. Cụ thể, Paxlovid có thể làm giảm nồng độ Bupropion, có khả năng làm cho nó kém hiệu quả hơn nhưng lại làm tăng nồng độ Trazodone dẫn đến độc tính và các tác dụng phụ. Nhóm thuốc chống loạn thần như Quetiapine khi dùng đồng thời với Paxlovid cũng làm tăng nồng độ Quetiapine trong máu khiến các tác dụng phụ dễ xảy ra hơn. Ngoài ra, Paxlovid cũng có thể gây phản ứng nghiêm trọng với Clozapine, Lurasidone và Pimozide
2.4 Tương tác thuốc giữa Paxlovid và thuốc chống động kinh
Các thuốc chống động kinh được sử dụng để điều trị các cơn động kinh và các rối loạn thần kinh khác. Tương tự, các nhóm thuốc khác trên, Paxlovid được chuyển hóa bởi enzyme CYP3A4 trong gan và có thể ảnh hưởng đến hoạt động của các enzyme này. Một số loại thuốc chống động kinh như Carbamazepine, Phenytoin và Phenobarbital cũng được chuyển hóa bởi cùng một enzyme. Việc sử dụng đồng thời Paxlovid và các thuốc chống động kinh này có thể làm tăng nồng độ của Paxlovid trong cơ thể và làm giảm tác dụng của thuốc chống động kinh, gây ra tăng nguy cơ các cơn động kinh hoặc các vấn đề khác về sức khỏe.
2.5 Tương tác thuốc giữa Paxlovid và một số loại thuốc trị đau nửa đầu
Trong số các thuốc trị đau nửa đầu, Eletriptan được cho là gây ra các tác dụng phụ nghiêm trọng liên quan đến tim hoặc não khi dùng ngay với Paxlovid. Do đó nên có khoảng cách giữa liều bắt đầu dùng của 2 thuốc ít nhất 3 ngày. Các loại thuốc trị đau nửa đầu Triptan khác có vẻ an toàn khi dùng chung với Paxlovid.
2.6 Tương tác thuốc giữa Paxlovid và thuốc tránh thai
Trong nhóm thuốc tránh thai, các thuốc có chứa ethinyl estradiol trong cấu trúc khi sử dụng chung lúc với Paxlovid có thể làm giảm hiệu quả của thuốc tránh thai và làm tăng nguy cơ mang thai ngoài ý muốn. Nhưng vì Paxlovid chỉ được sử dụng trong 5 ngày mỗi lần nên tương tác này vẫn có thể tránh
2.7 Tương tác thuốc giữa Paxlovid và thuốc điều trị rối loạn cương dương
Thuốc ức chế PDE-5 là loại thuốc phổ biến điều trị rối loạn cương dương. Chúng được sử dụng khi cần thiết trước khi quan hệ tình dục. Trong đó, Avanafil có thể tăng nồng độ trong máu dưới tác dụng của Paxlovid nên cần thận trọng khi sử dụng chung
3.Kết luận
Trên đây là 7 tương tác phổ biến khi sử dụng Paxlovid cần được biết để đảm bảo an toàn và hiệu quả trong quá trình điều trị COVID-19. Việc sử dụng Paxlovid đồng thời với một số loại thuốc có thể gây tương tác thuốc và ảnh hưởng đến sức khỏe của bệnh nhân. Do đó, bệnh nhân cần thận trọng và tìm kiếm ý kiến từ bác sĩ trước khi sử dụng Paxlovid đồng thời với các loại thuốc khác. Bác sĩ có thể điều chỉnh liều lượng hoặc thay đổi thuốc khác thay thế để tránh tương tác thuốc không mong muốn để đảm bảo an toàn và hiệu quả trong suốt quá trình điều trị Covid-19