Điều trị sỏi ống mật chủ bằng phương pháp nào hiệu quả?

1. Lựa chọn phương pháp điều trị sỏi ống mật chủ:

Hiện nay có rất nhiều phương pháp điều trị sỏi ống mật chủ, mỗi phương pháp sẽ có ưu và nhược điểm riêng, việc lựa chọn phương pháp phù hợp phải dựa trên đối tượng nhận điều trị hay còn gọi là điều trị cá thể hoá. Việc lựa chọn phương pháp điều trị tuỳ huộc vào 6 yếu tố:

• Vị trí sỏi  
• Sỏi lần đầu hay tái phát
• Có biến chứng và độ nặng của biến chứng: viêm đường mật cấp, áp xe gan đường mật, viêm tuỵ cấp
• Có hẹp ống mật chủ, ung thư, xơ gan kèm theo
• Tuổi
• Các bệnh lý đi kèm: tim mạch, hô hấp…

Ngoài ra, điều trị sỏi ống mật chủ có biến chứng và không biến chứng cũng sẽ khác nhau. Đối với, Sỏi ống mật chủ có biến chứng có thể điều trị biến chứng và lấy sỏi cùng lúc hoặc ưu tiên điều trị biến chứng trước rồi lấy sỏi sau.

2. Phương pháp điều trị nội khoa

Phương pháp này thường được sử dụng đối với các trường hợp sỏi ống mật chủ nhỏ và không gây ra triệu chứng nặng. Kê đơn thuốc giúp tan sỏi và giảm đau. Các loại thuốc thông thường được sử dụng để điều trị sỏi ống mật chủ gồm Ursodeoxycholic acid (UDCA), Chenodeoxycholic acid (CDCA), và các thuốc giảm đau như Paracetamol, Diclofenac. Phương pháp điều trị nội khoa sỏi ống mật chủ dùng các hoá chất tác động tán sỏi như:

Tuy nhiên, phương pháp này chỉ phù hợp với các trường hợp sỏi nhỏ và không gây ra triệu chứng nặng. Nếu sỏi lớn hoặc gây ra các triệu chứng nghiêm trọng, cần áp dụng các phương pháp điều trị khác.

3. Phương pháp điều trị ngoại khoa

Phương pháp ngoại khoa là phương pháp điều trị sỏi ống mật chủ phổ biến nhất và hiệu quả nhất. Phương pháp này được áp dụng đối với các trường hợp sỏi lớn hoặc gây ra các triệu chứng nghiêm trọng như đau bụng, đau dữ dội và nôn mửa. Phương pháp ngoại khoa bao gồm hai phương pháp chính là phẫu thuật cắt bỏ ống mật chủ và phẫu thuật nội soi.

Phương pháp điều trị sỏi ống mật chủ bao gồm:

• Nội soi mật tuỵ ngược dòng ERCP lấy sỏi
• Mở ống mật chủ lấy sỏi +/- dẫn lưu Kehr
• Lấy sỏi qua da
• Lấy sỏi ống mật chủ qua ống túi mật khi có chỉ định cắt túi mật

3.1. Lấy sỏi qua nội soi mật tuỵ ngược dòng (ERCP):

• Nguyên tắc: lấy sỏi đường mật chính qua chỗ đổ của ống mật chủ vào tá tràng, dùng ống nội soi nhìn nghiêng phối hợp chụp chiếu đường mật dưới màn huỳnh quang
• Tỷ lệ thành công 80-90%
• Biến chứng: viêm tuỵ cấp, chảy máu do cắt cơ vòng, thủng tá tràng, viêm đường mật, viêm túi mật

Ưu điểm:

• Phương pháp không cần phẫu thuật nên ít đau đớn và thời gian hồi phục nhanh hơn so với phẫu thuật.
• Có thể loại bỏ sỏi hoàn toàn hay giảm kích thước sỏi để rút ra qua ống dẫn mật.
• Phương pháp chính xác và an toàn, giảm nguy cơ tổn thương các cơ quan xung quanh.
• ERCP cũng có thể tương đối hiệu quả đối với việc loại bỏ các sỏi lớn và tắc nghẽn ống mật chủ.

Nhược điểm:

• Có thể gây ra các biến chứng
• Cần được thực hiện bởi các bác sĩ có kinh nghiệm và được trang bị đầy đủ trang thiết bị y tế để đảm bảo an toàn và hiệu quả.
• Chi phí của phương pháp này có thể cao hơn so với các phương pháp điều trị bằng thuốc hoặc sóng âm.
• Không phù hợp cho những trường hợp sỏi quá lớn hoặc quá nhiều.

3.2. Mở ống mật chủ lấy sỏi +/- dẫn lưu Kehr

• Nguyên tắc: lấy sỏi qua chỗ mở ống mật chủ, nếu đường mật không bị nhiễm khuẩn, chắn chắn hết sỏi, oddi thông tốt, thì có thể khâu kín ống mật chủ thì đầu. Nếu không có các điều kiện kể trên thì dẫn lưu Kehr. Nếu không thể lấy hết sỏi trong  mổ, bệnh nhân sẽ được lấy sỏi qua đường hầm Kehr sau ít nhất 3 tuần để đảm bảo đường hầm Kehr vững chắc
• Biến chứng: chảy máu, tụ dịch sau mổ, rò mật, các biến chứng liên quan đến Kehr: tuột ống, rò mật chân ống dẫn lưu…

Ưu điểm

• Loại bỏ sỏi hoàn toàn, giảm nguy cơ tái phát.
• Có thể kiểm tra và loại bỏ các khối u hoặc bệnh lý khác trong vùng ống mật chủ.
• Phương pháp đơn giản và có thể được thực hiện tại các bệnh viện chuyên khoa hoặc các bệnh viện tổng hợp.

Nhược điểm:

• Mổ mở là phương pháp phẫu thuật truyền thống, có thể gây ra các biến chứng như nhiễm trùng hoặc chảy máu.
• Thời gian phục hồi sau phẫu thuật dài hơn so với các phương pháp tiểu phẫu.
• Phương pháp này có thể gây ra các vấn đề phức tạp hơn như viêm nhiễm, chảy máu, tắc nghẽn ống mật chủ hoặc mất máu.

3.3. Lấy sỏi qua da

• Được chỉ định khi bệnh nhân không thể lấy sỏi bằng các phương pháp khác
• Nguyên tắc: lấy sỏi đường mật chính qua đường hầm dẫn lưu xuyên gan qua da (PTBD)
• Biến chứng: chảy máu, rò mật, viêm phúc mạc mật

• Lấy sỏi ống mật chủ qua ống túi mật khi có chỉ định cắt túi mật

Ưu điểm:

• Phương pháp không cần phẫu thuật mở bụng, giảm đau đớn và thời gian hồi phục nhanh hơn so với phẫu thuật mổ mở.
• Có thể loại bỏ sỏi hoàn toàn hay giảm kích thước sỏi để rút ra qua ống dẫn mật.
• Phương pháp chính xác và an toàn, giảm nguy cơ tổn thương các cơ quan xung quanh.
• PTBD cũng có thể tương đối hiệu quả đối với việc loại bỏ các sỏi lớn và tắc nghẽn ống mật chủ

Nhược điểm:

• Cần được thực hiện bởi các bác sĩ có kinh nghiệm và được trang bị đầy đủ trang thiết bị y tế để đảm bảo an toàn và hiệu quả.
• Chi phí của phương pháp này có thể cao hơn so với các phương pháp điều trị bằng thuốc hoặc sóng âm.
• Phương pháp này có thể gây ra các vấn đề phức tạp hơn như nhiễm trùng, tắc nghẽn ống mật chủ, hoặc mất máu.

4. Điều trị sỏi sót sau mổ:

• Còn ống dẫn lưu Kehr:

Khi sỏi còn sót trong ống mật chủ quá nhiều không thể lấy hết trong mổ, bệnh nhân sẽ được dẫn lưu Kehr. Sau 3 tuần bệnh nhân sẽ được lấy sỏi qua đường hầm Kehr.

• Không còn ống dẫn lưu Kehr:

Nếu không còn ống dẫn lưu trong lòng ống mật chủ, bệnh nhân sẽ được điều trị giống sỏi đường mật chính tái phát.

Mỗi phương pháp điều trị sẽ có một ưu điểm khác nhau, và mỗi cơ địa bệnh nhân sẽ được bác sĩ chỉ định áp dụng phác đồ điều trị sỏi ống mật chủ khác nhau. Đây là một bệnh thường gặp, tuy nhiên bạn không nên chủ quan và cần điều trị dứt điểm, tránh mọi rủi ro về sau.

0