Đau đầu ở trẻ em – Hướng dẫn tiếp cận triệu chứng

Nếu trẻ bị đau đầu, các bậc phụ huynh nên quan sát và ghi nhận thời gian, tần suất và cường độ của triệu chứng để đưa ra thông tin chi tiết cho bác sĩ. Đồng thời, đảm bảo trẻ được nghỉ ngơi đầy đủ và uống đủ nước để giúp cơ thể đối phó với bệnh. Ngoài ra, để giảm đau đầu ở trẻ em, bạn có thể sử dụng thuốc giảm đau được chỉ định bởi bác sĩ hoặc thực hiện các phương pháp giảm căng thẳng như yoga, massage, thư giãn cơ thể hoặc tập thể dục nhẹ nhàng. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc hoặc phương pháp giảm đau cần phải được thực hiện dưới sự giám sát của bác sĩ để tránh các tác dụng phụ không mong muốn.

1. Đại cương lâm sàng

Nhức đầu là triệu chứng thường gặp ở trẻ em, gặp ở khoảng 50% trẻ 7 tuổi và 80% trẻ 15 tuổi. Nó có thể là cấp tính, cấp tính tái diễn, tái phát mãn tính hoặc tiến triển, do nhiễm vi-rút nhẹ hoặc bệnh nền nghiêm trọng như nhiễm trùng hệ thần kinh trung ương hoặc tăng áp lực nội sọ (ICP). Do đó, đánh giá cẩn thận một đứa trẻ bị đau đầu là điều cần thiết. Trẻ sơ sinh hoặc trẻ mới biết đi bị đau đầu có thể có biểu hiện cáu kỉnh, không muốn chơi, khóc khi ôm đầu hoặc nôn mửa. Các nguyên nhân gây đau đầu phổ biến nhất là nhiễm virus cấp tính, đau đầu migraine và đau đầu do căng thẳng. Chứng đau đầu migraine không có tiền triệu là loại phổ biến nhất, được định nghĩa là cơn đau đầu kéo dài 1–72 giờ, cộng với hai trong số các triệu chứng sau: đau hai bên hoặc một bên đầu, đau theo mạch đập, trầm trọng hơn do các hoạt động thể chất thường ngày, cộng với ít nhất một trong các triệu chứng sau: buồn nôn và/hoặc nôn , chứng sợ ánh sáng hoặc chứng sợ âm thanh. Đau đầu do căng thẳng được chẩn đoán là đau đầu kéo dài từ 30 phút đến 7 ngày, ngoài ra còn có hai trong số các triệu chứng sau: ấn/thắt chặt, không đập, cường độ nhẹ–trung bình, hai bên không buồn nôn hoặc nôn.

2. Các chẩn đoán có thể nghĩ đến

2.1 Đau đầu ở trẻ sơ sinh

Thường khó nhận biết.

Chẩn đoán thường gặp:

• Sang chấn lúc sinh gây kích thích não
• Nhiễm virus
• Migraine
• Chấn thương đầu
• Xuất huyết dưới màng cứng (vd: bạo hành trẻ em,…)

Chẩn đoán hiếm gặp: 

• Nhiễm trùng hệ thần kinh trung ương (CNS infection)
• Tăng áp lực nội sọ (ICP)

2.2 Đau đầu ở trẻ em

Chẩn đoán thường gặp

• Mắc virus thường gặp
• Migraine
• Đau đầu do căng thẳng
• Tổn thương não (vd: khối u, xuất huyết,…)
• Viêm xoang
• Quá liều thuốc

Chẩn đoán hiếm gặp

• Mỏi mắt
• Nhiễm trùng hệ thần kinh trung ương (vd: viêm màng não, áp se não,…)
• Bệnh ty thể như bệnh não ty thể, nhiễm acid latic, đợt bệnh như đột quỵ (MELAS)
• Chấn thương não
• Thuốc
• Co giật
• Tăng huyết áp
• Tăng áp lực nội sọ lành tính (giả u não)

3. Một số chẩn đoán phân biệt 

4. Những thăm dò được khuyến nghị

Phần lớn trẻ em với triệu chứng đau đầu không cần thực hiện thăm dò gì thêm. Một số trường hợp, các thăm dò chẩn đoán hình ảnh hoặc chọc dò dịch não tủy có thể được chỉ định. 

5. Một số lời khuyên khi tiếp cận đau đầu ở trẻ

• Thật đơn giản để phân biệt hai nguyên nhân phổ biến nhất gây đau đầu: chứng đau nửa đầu làm gián đoạn hoạt động của trẻ; căng thẳng nhức đầu thì không. 
• Trong những gia đình có tiền sử đau nửa đầu, các biến thể của chứng đau nửa đầu thường phổ biến và bao gồm nôn mửa theo chu kỳ, chóng mặt kịch phát, chân bồn chồn, chứng vẹo cổ kịch phát và đau nửa đầu ở bụng.
• Nhức đầu tái phát như chứng đau nửa đầu không chỉ là một cơn đau đơn thuần; nó thường đi kèm với kết quả học tập sa sút, nghỉ học, rối loạn giấc ngủ và chất lượng cuộc sống kém. 
• Ngược lại với chứng đau nửa đầu ở người lớn, chứng đau nửa đầu ở trẻ em có xu hướng kéo dài ngắn hơn (1–48 giờ), thường xảy ra ở cả hai bên (phía trước hoặc hai bên thái dương) với các triệu chứng tiêu hóa, ví dụ như đau đau bụng. 
• Mặc dù các thuốc giảm đau như paracetamol, ibuprofen và sumatriptan là những phương pháp điều trị đầu tay hiệu quả trong chứng đau nửa đầu, nhưng việc điều trị hoặc dự phòng dựa trên bằng chứng vẫn còn thiếu. Dự phòng được cân nhắc nếu đau đầu khiến trẻ nghỉ học hơn 3 ngày trong một tháng và/hoặc một đến hai đợt tấn công mỗi tuần. 
• Tiền sử lạm dụng thuốc giảm đau có thể là một yếu tố góp phần làm đau đầu mãn tính vì đau đầu có thể do thuốc giảm đau gây ra. Ngừng thuốc giảm đau sẽ cải thiện cơn đau đầu. 
• Tăng áp lực nội sọ lành tính (giả u não) được đặc trưng bởi tăng áp lực nội sọ (ví dụ: đau đầu, nôn mửa và phù gai thị) với dịch não tuỷ bình thường và kích thước não thất bình thường. Dấu hiệu thần kinh khu trú không có.

6. Một số cảnh báo

• Các triệu chứng cần chú ý khẩn cấp bao gồm đau đầu khiến trẻ thức giấc, nôn mửa vào sáng sớm mà không buồn nôn, đau đầu trầm trọng hơn, thay đổi tính cách liên quan hoặc các triệu chứng thần kinh. 
• Cần biết rằng chứng đau đầu thường xuyên, bao gồm chứng đau nửa đầu, có thể do lạm dụng tình cảm, tình dục và thể chất đối với trẻ em. 
• Chứng basilar migriane (biểu hiện chóng mặt, nhìn đôi, mờ mắt, mất điều hòa vận động) cần được phân biệt với u hố não sau.
• Nhức đầu kết hợp với các triệu chứng thần kinh khác là phổ biến trong các khối u não, nhưng nhức đầu có thể là triệu chứng duy nhất trong một số khối u não.
• Ở trẻ sơ sinh bị tụ máu não, cần cân nhắc đến tình trạng lạm dụng trẻ em. Trẻ em có thể biểu hiện khó chịu, nôn mửa, thóp phồng và co giật cục bộ. Soi đáy mắt có thể cho thấy xuất huyết võng mạc. Chẩn đoán hình ảnh thần kinh là khẩn cấp. 
• Hãy nhớ rằng MELAS có thể xuất hiện cùng với những cơn đau đầu giống như chứng đau đầu migraine.

Các thông tin khác về triệu chứng đau đầu có thể được tìm thấy tại đây!

0