Gãy xương đòn: Nguyên nhân, triệu chứng, điều trị, phòng ngừa

1. Nguyên nhân và triệu chứng cần lưu ý của chấn thương gãy xương đòn:

1.1. Nguyên nhân:

Nguyên nhân của gãy xương đòn bao gồm:

• Ngã, ngã chống tay trong sinh hoạt thường ngày, lực va chạm trực tiếp vào xương đòn hoặc gián tiếp trong tư thế duỗi thẳng vai.
• Chấn thương thể thao, chẳng hạn như một cú đánh bóng trực tiếp vào xương quai xanh
• Tai nạn giao thông, do tai nạn ô tô, xe máy hoặc xe đạp.
• Chấn thương khi sinh, thường là do sinh khó do bị chèn ép gây nên tình trạng gãy xương.
• Những người có bệnh lý u xương, ngay cả khi chỉ chịu một lực nhỏ cũng có thể gây gãy xương đòn.
• Người già thường bị gãy xương đòn hơn do lão hoá xương dù lực tác động không nặng.

1.2. Triệu chứng

– Khi xương đòn thực sự bị gãy, người ta thường có thể nghe thấy và cảm nhận được tiếng bốp hoặc tiếng tách, và điều này gây ra cơn đau đột ngột, sắc nét như dao đâm. Khi di chuyển cánh tay bị ảnh hưởng, có thể cảm thấy tiếng nghiến hoặc tiếng lách cách và cánh tay càng di chuyển ra xa cơ thể thì càng đau.

– Sau cơn đau nhói ban đầu, vùng bị gãy sẽ có cảm giác đau âm ỉ, liên tục và nặng hơn khi cử động hoặc chạm vào cánh tay.

– Triệu chứng của gãy xương đòn: 

• Lệch vai xuống và về phía trước
• Đau tăng khi cố cử động vai. 
• Cảm giác nghiến răng, cứng nhắc, khó vận động hoặc đưa cánh tay lên cao nếu cố gắng cử động.
• Một biến dạng hoặc vết sưng trên gãy, phần đầu xương đòn có thể nhìn thấy bị lệch, lồi hẳn ra ngoài da. Vai sụp xuống hoặc về phía trước  vì xương không còn hỗ trợ vai.
• Bầm tím, sưng hoặc đau trên xương đòn.
• Có tiếng kêu lắc rắc của xương khi cố vận động vai.
• Trẻ sơ sinh không thể vận động cánh tay cũng có thể là dấu hiệu của chấn thương xương đòn trong quá trình sinh nở.
• Tê hoặc như kim châm (nhưng ít gặp hơn).
• Xương dâm xuyên qua da, chảy máu (hiếm gặp hơn).

– Gãy xương đòn gây tổn thương thủng màng phổi, gãy xương sườn,..

– Khi có những triệu chứng như trên, bệnh nhân cần được sơ cứu kịp thời và đưa đến bệnh viện gần nhất để chữa trị càng sớm càng tốt để tránh các biến chứng về sau ảnh hưởng đến sinh hoạt và chất lượng cuộc sống của bệnh nhân. 

2. Cách phòng ngừa và điều trị hiệu quả: 

2.1. Cách phòng ngừa gãy xương đòn:

Để phòng tránh gãy xương đòn, có một số lời khuyên sau đây:

• Tập thể dục thường xuyên và duy trì một lối sống lành mạnh: Thực hiện các bài tập thể dục thường xuyên để tăng cường sức khỏe toàn diện của cơ thể và tăng khả năng chống lại các chấn thương, bao gồm cả gãy xương đòn. Hãy ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng đặc biệt là thực phẩm giàu canxi, bổ sung vitamin D và tránh hút thuốc và uống rượu.
• Đeo đồ bảo hộ: Khi tham gia các hoạt động thể thao như leo núi, trượt băng,.. hoặc làm việc trong môi trường nguy hiểm như mỏ than, mỏ dầu,.., hãy đeo đồ bảo hộ như mũ bảo hiểm, giày chống trơn trượt, bảo vệ mắt, mặt và tai.
• Tập trung và tập luyện kỹ năng: Tránh những hành động vô tình hoặc bất cẩn, hãy tập trung và tập luyện kỹ năng cần thiết để tránh các tai nạn không mong muốn. Nên cần phải ngủ đủ giấc để bộ não được nghỉ ngơi.
• Thực hiện các biện pháp an toàn khi lái xe: Khi lái xe, hãy tuân thủ luật giao thông đặc biệt là không uống rượu bia khi tham gia giao thông, đeo dây an toàn và giảm tốc độ khi đi qua các khu vực nguy hiểm.
• Kiểm tra và sửa chữa các điều kiện nguy hiểm: Nếu bạn phát hiện ra bất kỳ điều kiện nguy hiểm nào trong môi trường làm việc hoặc nơi sống, hãy thông báo cho quản lý hoặc sửa chữa nó ngay lập tức.
• Đi khám bác sĩ định kỳ: Kiểm tra sức khỏe định kỳ và theo dõi các vấn đề liên quan đến xương, bao gồm cả loãng xương, để có thể phát hiện và điều trị kịp thời.

2.2. Phương pháp điều trị gãy xương đòn: 

– Điều trị: Để hồi phục, bất kỳ xương gãy nào cũng phải được giữ cố định. Những người bị gãy xương đòn thường phải đeo địu, đeo băng vải cố định. Quá trình lành xương thường mất từ 3 đến 6 tuần đối với trẻ em và 6 đến 12 tuần đối với người lớn. Xương đòn của trẻ sơ sinh bị gãy trong khi sinh thường lành trong khoảng hai tuần mà chỉ cần kiểm soát cơn đau và chăm sóc em bé cẩn thận.

– Các loại thuốc: Khi quá đau, bệnh nhân có thể sử dụng thuốc giảm đau theo như sự khuyến khích của dược sĩ mà không cần toa thuốc do bác sĩ kê. Tuy nhiên các loại thuốc giảm đau này có chất gây nghiện, nên cần phải sử dụng thuốc trong thời gian ngắn và theo sự chỉ định của dược sĩ tại quầy. 

– Phục hồi chức năng: Các bài tập để phục hồi chuyển động được yêu cầu thực hiện ngay sau khi bắt đầu điều trị. Điều quan trọng là cố gắng cử động để giảm bớt độ cứng của cơ xương. Sau đó, các bài tập hoặc vật lý trị liệu khác có thể giúp khớp cử động tốt hơn và tăng cường sức mạnh cơ bắp.trở lại.

– Phẫu thuật xương đòn: Trong trường hợp gãy xương quá nặng như xương đâm thủng qua da gây chảy máu, hay bị lệch quá nhiều, hay bị vỡ thành nhiều mảnh, cần tiến hành phẫu thuật sớm để tránh các biến chứng về sau. Phẫu thuật gãy xương đòn thường bao gồm sử dụng các tấm, đinh vít hoặc thanh để giữ xương tại chỗ trong khi nó lành lại. Các biến chứng phẫu thuật rất hiếm nhưng có thể bao gồm nhiễm trùng.Trẻ em và thanh thiếu niên dưới 16 tuổi hiếm khi cần phẫu thuật vì chúng lành nhanh hơn người lớn. Nhưng sau phẫu thuật bệnh nhân có thể bị viêm xương.

3. Những điều cần biết về bài giảng xương đòn:

Bài giảng về gãy xương đòn là một chủ đề quan trọng trong y học và cứu thương, nó cung cấp những kiến thức cơ bản về gãy xương đòn – một loại chấn thương thường gặp và có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng. Dưới đây là một số điều cần biết về bài giảng gãy xương đòn:

• Nội dung bài giảng: Bài giảng về gãy xương đòn bao gồm các nội dung cơ bản như định nghĩa, nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán và điều trị của gãy xương đòn.
• Mục tiêu của bài giảng: Mục tiêu của bài giảng là giúp người học hiểu rõ hơn về gãy xương đòn, nhận biết các triệu chứng và điều trị cần thiết, đồng thời cũng giúp họ cải thiện kỹ năng cấp cứu và chăm sóc cho người bị gãy xương đòn.
• Đối tượng học: Bài giảng về gãy xương đòn có thể dành cho nhiều đối tượng khác nhau, bao gồm những người làm trong ngành y tế, những người có nguy cơ cao bị gãy xương đòn như người già, người làm việc trong môi trường nguy hiểm, những người tham gia các hoạt động thể thao và giáo viên, học sinh trong các trường học.
• Phương pháp giảng dạy: Bài giảng về gãy xương đòn có thể được thực hiện bằng nhiều phương pháp khác nhau, bao gồm giảng dạy trực tiếp, sử dụng tài liệu âm thanh và hình ảnh, hoặc sử dụng các công nghệ giảng dạy trực tuyến.
• Tầm quan trọng của bài giảng: Bài giảng về gãy xương đòn rất quan trọng, bởi vì nó giúp người học nắm được kiến thức cơ bản về gãy xương đòn, từ đó có thể giảm thiểu được các tai nạn không mong muốn, đồng thời giúp tăng khả năng phục hồi và giảm thiểu những biến chứng nghiêm trọng liên quan đến gãy xương đòn.

Nguồn tham khảo: 

– OrthoInfo (Clavicle Fracture (Broken Collarbone)).

– Bài giảng lâm sàng trường Đại học Kỹ thuật Y Dược Đà Nẵng.

0