Adrenalin: Công dụng và những điều cần lưu ý

N/A

Adrenalin (epinephrin) có các dạng thuốc sau:

Dung dịch tiêm 0,1 mg/ml hay 1 mg/ml adrenalin dưới dạng muối hydroclorid.
Dung dịch thuốc nhỏ mắt 1%.
Thuốc phun định liều 280 mcg adrenalin acid tartrat/lần phun..
Dung dịch khí dung: 0,22 mg/nhát xịt.
Thuốc phối hợp với thuốc chống hen
Thuốc phối hợp với thuốc khác.

Việc chỉ định và sử dụng adrenalin phải do bác sĩ, điều dưỡng có kinh nghiệm thực hiện. Theo đó, tác dụng của Adrenalin như sau:

Hồi sức tim phổi.
Cấp cứu choáng phản vệ và choáng dạng phản vệ (có giãn mạch hệ thống và cung lượng tim thấp), cấp cứu ngừng tim.
Cơn hen ác tính (phối hợp với các thuốc khác như glucocorticoid, salbutamol).
Glôcôm góc mở tiên phát.
Dùng tại chỗ để ngăn ngừa chảy máu bề mặt da và niêm mạc mắt, mũi, mồm, họng hầu trong khi phẫu thuật.
Phối hợp với thuốc gây tê tại chỗ và gây tê tủy sống để làm giảm hấp thu toàn thân và kéo dài thời gian tác dụng.

Thuốc Adrenalin (epinephrin) không được dùng trong các trường hợp:

Được gây mê bằng cyclopropan, halothan hay các thuốc mê nhóm halothan vì có thể gây ra rung thất.
Đang dùng thuốc ức chế MAO trong vòng 2 tuần.
Bị bệnh tim mạch nặng, người bị giãn cơ tim, suy mạch vành.
Bí đái do tắc nghẽn.
Glôcôm góc hẹp, người bệnh có nguy cơ bị glôcôm góc đóng.
Bị tổn thương não, sốc không phải do phản vệ: không dùng dạng tiêm.
Các trường hợp chống chỉ định chung đối với thuốc co mạch: Đái tháo đường, người bệnh bị cường giáp, tăng huyết áp, phụ nữ mang thai có huyết áp trên 130/80 (trừ trường hợp dùng phối hợp với thuốc gây tê tại chỗ để giảm hấp thu và kéo dài thời gian tác dụng).
Quá mẫn với các amin giống giao cảm.
Việc dùng đồng thời với thuốc tiêm gây tê tại chỗ ở một số vùng như ngón tay, ngón chân, tai có thể làm tăng nguy cơ co mạch và bị kết vảy ở những mô đó.
Đối với người đang cần điều trị cấp cứu sốc phản vệ, không có chống chỉ định tuyệt đối với việc dùng adrenalin.

Cấm tuyệt đối tiêm Adrenalin (epinephrin) chưa được pha loãng vào tĩnh mạch.

Sử dụng thận trọng ở người:

Quá nhạy cảm với adrenalin, nhất là người bị cường giáp.
Mắc các bệnh tim mạch (thiếu máu cục bộ cơ tim, loạn nhịp hay nhịp nhanh), bệnh mạch máu có tắc nghẽn (xơ vữa động mạch, tăng huyết áp, phình động mạch). Đau ngực ở người bệnh đã có cơn đau thắt ngực.
Bị đái tháo đường hay bị glôcôm góc hẹp.
Đang dùng glycosid tim, quinidin, thuốc chống trầm cảm ba vòng.
Tiêm tĩnh mạch nhanh có thể gây tử vong do xuất huyết não hoặc loạn nhịp tim. Tuy nhiên trong trường hợp ngừng tim mất mạch, cần tiêm tĩnh mạch nhanh.

Không được nhỏ dung dịch adrenalin vào mắt người bệnh bị glôcôm góc hẹp hoặc người bệnh có nguy cơ bị glôcôm góc đóng. Nhỏ mũi quá nhiều adrenalin có thể gây ra phản ứng sung huyết trở lại và tăng chảy nước mũi.

Tránh dùng tại chỗ ở đầu chi, tai, dương vật… vì khi giảm tưới máu những vùng này có thể gây tổn thương mô xung huyết. Vô ý tiêm vào ngón chân, ngón tay, bàn tay, bàn chân có thể gây ra các phản ứng tại chỗ như tím tái, lạnh, mất cảm giác, bầm tím, chảy máu, ban đỏ, tổn thương xương. Nếu xảy ra các dấu hiệu trên, cần đến bác sĩ ngay lập tức.

N/A

Cách dùng
Việc chỉ định và sử dụng adrenalin (epinephrin) phải do bác sĩ, điều dưỡng có kinh nghiệm thực hiện.

Dung dịch tiêm adrenalin: Có thể dùng tiêm bắp, tiêm tĩnh mạch, tiêm nội nhãn cầu, tiêm dưới da hoặc nội khí quản. Tiêm dưới da thường hấp thu chậm hơn và kém hiệu quả hơn. Tiêm bắp cần tránh tiêm vào mông, nên tiêm vào vùng phía trước bên ngoài của đùi trong trường hợp sốc phản vệ. Cấm tuyệt đối tiêm adrenalin chưa được pha loãng vào tĩnh mạch.
Dạng hít: Dung dịch cần pha loãng, hít trong vòng 15 phút trở lên.
Nội khí quản: Hòa thuốc trong nước cất. Khi thuốc qua cathete vượt qua đầu của ống khí quản, xịt thuốc nhanh vào khí quản, ngay lập tức bơm nhanh vài lần và tiếp tục ép ngực.
Cách pha Adrenalin và liều lượng phải được tính toán theo mức độ nặng nhẹ và theo đáp ứng của từng người bệnh.

Quảng cáo

Liều dùng
Dưới đây là một số gợi ý về liều thuốc Adrenalin (epinephrin). Tuy nhiên, trước khi sử dụng thuốc bạn cần nghe theo chỉ định điều trị của bác sĩ. Tuyệt đối không tự ý dùng thuốc khi chưa có sự tham vấn y khoa.

Choáng phản vệ
Adrenalin (epinephrin) là thuốc ưu tiên lựa chọn để điều trị choáng phản vệ với liều lượng như sau:

Liều ban đầu nên dùng ở người lớn là tiêm dưới da hoặc tiêm bắp từ 0,3 đến 0,5 ml dung dịch 1 mg/ml, cứ 20 hoặc 30 phút tiêm nhắc lại một lần.
Nếu tiêm bắp hoặc tiêm dưới da không có tác dụng, thì phải dùng đường tĩnh mạch; liều tiêm tĩnh mạch là từ 3 – 5 ml dung dịch nồng độ 0,1 mg/ml; các lần cách nhau từ 5 – 10 phút.
Nếu trụy tim mạch nặng thì phải tiêm trực tiếp adrenalin vào tim.
Trong trường hợp sốc, khó thở nặng hay khi có cản trở ở đường hô hấp thì nên dùng đường tĩnh mạch.

Thuốc chẹn beta không chọn lọc như propranolol; thuốc ức chế MAO; alkaloid của Rauwolfia: làm thay đổi tác dụng làm tăng huyết áp của adrenalin. Có thể xảy ra phản ứng tăng huyết áp và/ hoặc chậm nhịp tim đáng kể, nguy hiểm tới tính mạng.
Thuốc gây mê bay hơi (cyclopropan, enfluran, halothan, isofluran, fluroxen, methoxyfluran, diethyl ether): gây nguy cơ loạn nhịp tim nếu dùng chung adrenalin, trừ khi với liều rất nhỏ. Trẻ em ít bị hơn.
Thuốc chống trầm cảm ba vòng: làm người bệnh tăng đáp ứng rất mạnh với adrenalin (tăng huyết áp, rối loạn nhịp tim…).
Ma hoàng, yohimbin: Tránh dùng đồng thời vì có thể gây kích thích thần kinh trung ương.

Thuốc chứa thành phần tương tự: Adrenalin, Adretop,…