Bản tin Dược lâm sàng: Tương tác thuốc kéo dài khoảng QT, số 03.2016
Kính gửi các Bác sĩ, Điều dưỡng, Dược sĩ,
Gần đây, dược lâm sàng nhận được một số câu hỏi của bác sĩ trên lâm sàng quan ngại về tương tác thuốc gây kéo dài khoảng QT.
Kéo dài khoảng QT trên điện tâm đồ (Xem hình vẽ) là khoảng QT > 440ms (mili giây) ở nam và >460ms ở nữ. Khi QT >500ms tăng nguy cơ rối loạn nhịp tim nghiêm trọng (xoắn đỉnh – torsades de pointes), có thể gây tử vong. Một trong những nguyên nhân gây kéo dài QT là tương tác thuốc.
Theo tổ chức y tế thế giới WHO, từ năm 1983-1999, tổng số ca báo
cáo xoắn đỉnh do thuốc là 761 ca. Tương tác này không hề hiếm
gặp và có thể gây ảnh hưởng trên lâm sàng khi QT tăng> 20ms. Các thuốc được nhắc tới nhiều nhất
bao gồm: thuốc điều trị loạn nhịp, thuốc điều trị tâm thần, trầm cảm 3 vòng, kháng sinh macrolid, quinolon, thuốc kháng nấm.
Khuyến cáo:
Các thuốc nguy cơ cao nhất gây kéo dài khoảng QT lưu hành tại Vinmec bao gồm: Amiodarone (Cordaron®), domperidone (Motilium M®), mifepristone (Mifestad®), sotalol (Sotalex®), sulpiride (Dogmatil®). CHỐNG CHỈ ĐỊNH kê đơn đồng thời các thuốc này [4].
Có nhiều thuốc gây kéo dài QT (Bảng 1). Mặc dù nguy cơ khác nhau, bác sĩ nên thận trọng khi kê đơn các thuốc gây kéo dài QT đồng thời, đặc biệt, KHÔNG kê cùng các thuốc nguy cơ cao nhất.
Khi không thể tránh sử dụng một hay nhiều thuốc gây kéo dài QT, nhất là ở bệnh nhân có nhiều yếu tố nguy cơ (cao tuổi, nữ, bệnh tim, rối loạn điện giải, kéo dài QT bẩm sinh…), bệnh nhân cần được kiểm tra điện tâm đồ ban đầu và kiểm tra lại thường xuyên trong liệu trình. Theo dõi bệnh nhân để phát hiện sớm triệu chứng lâm sàng (tim nhanh, ngất).
Cơ chế tương tác thuốc:
(1) Tương tác dược lực học: Tác dụng hiệp đồng hai thuốc cùng gây kéo dài QT. Ví dụ: amiodarone và domperidone; ivabradine và moxifloxacin.
(2) Tương tác dược động học: Thuốc không gây kéo dài QT nhưng tác động lên chuyển hóa của một thuốc gây kéo dài QT khác. Ví dụ: Amiodarone và fluconazole. Fluconazole ức chế CYP3A4, là enzym chuyển hóa của amiodarone, làm tăng nồng độ amiodarone, tăng nguy cơ kéo dài QT.
(3) Tương tác do ảnh hưởng lên điện giải: Thuốc gây hạ kali hoặc hạ magie làm tăng nguy cơ kéo dài QT của một thuốc gây kéo dài khoảng QT khác. Ví dụ: indapamide và amiodarone.
Đôi khi, tương tác do cả 2 cơ chế: Vừa tương tác hiệp đồng gây kéo dài QT, vừa tương tác dược động học tác động lên chuyển hóa. Ví dụ: Domperidone và clarithromycin. Cả 2 thuốc hiệp đồng gây kéo dài QT. Đồng thời, clarithromycin ức chế CYP 3A4, là enzym chuyển hóa của domperidone, làm tăng nồng độ domperidone, tăng nguy cơ kéo dài QT.
Bảng 1 – Các thuốc có nguy cơ gây kéo dài khoảng QT lưu hành tại Vinmec [1]
| Kháng sinh, kháng nấm Azithromycin (Zitromax®) | Chống tác dụng trên thần kinh và rối loạn tâm thần Amitriptyline(Amitriptyline®) | Ung thư, ức chế miễn dịch Bortezomid (Velcade®) |
| Chống nôn Domperidone (Motilium®, Motilium-M | Khác Alfuzosin (Xatral®) | |
| Tim mạch Amiodarone (Cordarone®) | An thần, gây mê Cloral hydrate (Doremi®) |
Tài liệu tham khảo
1. Crediblemeds (2016)_Combined list of drugs that prolong QT anh/or cause torsades de pointes (TDP)
2. Micromedex (2016)_Drugs Interaction
3. NHS(2012)_Drug induce QT prolongation
4. www.Uptodate.com (2016)_ Aquired long QT syndrome; Drugs Interaction
Bài viết liên quan
Tương tác thuốc liên quan
Bình luận0
Bài viết cùng chuyên gia
THÔNG TIN THUỐC
TRA CỨU NGAY
