Tác giả : Nguyễn Quốc Tuấn Người thẩm định : Nguyễn Tường Vân Người phê duyệt : Phùng Nam Lâm Ngày phát hành : 23/06/2020  
1. Mục đích

•  Đưa người bệnh vào lọc máu chu kỳ đúng thời điểm, đúng chỉ định.
•  Lựa chọn phương pháp lọc máu chu kỳ phù hợp với tình trạng bệnh lý và hoàn cảnh sống của người bệnh.
•  Đảm bảo người bệnh bước vào lọc máu chu kỳ trong trạng thái tốt nhất có thể.

2. Hướng dẫn cụ thể

2.1.  Với người bệnh được theo dõi bệnh thận có hệ thống:

• Giai đoạn chuẩn bị:
  • Khi mức lọc cầu thận (MLCT) đo bằng độ thanh thải Creatinine dưới 30ml/ phút/1.73m2 cơ thể, người bệnh được đưa vào giai đoạn chuẩn bị lọc máu chu kỳ. 
  • Bác sĩ chỉ định khám lâm sàng và xét nghiệm định kỳ mỗi 3 tháng (xem danh mục và lịch trình xét nghiệm theo dõi người bệnh suy thận mạn (Phụ lục 2). Tiếp tục điều trị các biến chứng của suy thận mạn: quá tải muối nước, tăng kali máu, rối loạn chuyển hóa Canxi – Phospho, thiếu máu, cao huyết áp cùng các yếu tố nguy cơ về tim mạch.
  • Bác sĩ giải thích cho người bệnh/ người nhà về sự cần thiết phải lọc máu chu kỳ để duy trì cuộc sống khi suy thận tiến triển đến giai đoạn cuối. Nếu người bệnh/người nhà khó khăn về mặt tâm lý trong việc chấp nhận lọc máu chu kỳ, bác sĩ điều trị cần cho người bệnh/ người nhà tư vấn bác sĩ tâm lý.
  • Bác sĩ điều trị tư vấn cho người bệnh/người nhà lựa chọn phương pháp lọc máu (Thận nhân tạo hoặc lọc màng bụng) dựa trên các yếu tố: tuổi, điều kiện sinh sống của người bệnh, công việc, trình độ văn hóa, các bệnh lý đi kèm. Yêu cầu người bệnh/ người nhà ký vào giấy đồng ý điều trị.
  • Tiêm Vaccin phòng viêm gan B nếu người bệnh chưa có miễn dịch, định lượng kháng thể sau liệu trình tiêm.
  • Chuẩn bị đường vào để lọc máu: Với người bệnh lựa chọn phương pháp thận nhân tạo: làm cầu nối thông động – tĩnh mạch ít nhất là 2 tháng trước khi sử dụng. Với người bệnh lọc màng bụng sẽ được đặt catheter lọc màng bụng (Tenckhoff) trước khi tiến hành lọc máu 2 tuần.
• Bắt đầu lọc máu:
  • Bác sĩ quyết định thời điểm lọc máu: Khi MLCT < 15 ml/ phút/1.73 m2 cơ thể. Tuy nhiên nếu như người bệnh chưa có các dấu hiệu của hội chứng urea máu cao (chán ăn, buồn nôn, nôn, rối loạn tiêu hóa) hoặc các dấu hiệu cần phải chỉ định lọc máu cấp 1 thì có thể lùi thời điểm lọc máu cho đến khi MLCT vào khoảng 10 ml/ phút/1.73 m2.
  • Khi bệnh nhân bắt đầu được lọc máu điều dưỡng cần phải theo dõi:
    • Cân nặng (cân khô) và huyết áp.
    • Đường vào mạch máu (catheter hoặc AVF) có thông không, có biểu hiện viêm nhiễm không.
  • Người bệnh được lập hồ sơ quản lý điều trị ngoại trú.
  • Bác sĩ lên kế hoạch lọc máu chu kỳ cùng các thông số lọc máu, kê đơn thuốc dùng hàng ngày, thăm khám và xét nghiệm định kỳ.

2.2. Với người bệnh không được theo dõi bệnh thận có hệ thống:

Những người bệnh này thường đến viện trong giai đoạn suy thận tiến triển nặng, có nhiều rối loạn bệnh lý, không có hoặc có rất ít thời gian chuẩn bị đôi khi phải có chỉ định lọc máu cấp (Phụ lục 1). Trong những trường hợp này, bác sĩ điều trị cần phải:

• Giai đoạn chuẩn bị:
  • Cho người bệnh nhập viện điều trị nội trú. 
  • Đặc biệt chú trọng việc giải thích về tình trạng nặng của người bệnh, sự cần thiết phải chỉ định lọc máu cũng như phương pháp tiến hành lọc máu và các rủi ro có thể xảy ra trong quá trình lọc máu. Người bệnh/người nhà phải ký vào giấy đồng ý điều trị.
  • Đặc biệt chú trọng giải quyết vấn đề tâm lý của người bệnh, phối hợp với bác sĩ tâm lý nếu cần. Nếu còn thời gian chuẩn bị (dù ít) vẫn tiến hành các công việc chuẩn bị cho người bệnh chuẩn bị lọc máu chu kỳ.
  • Khi người bệnh có chỉ định lọc máu (MLCT dưới 15ml/ phút/1.73 m2 cơ thể, kèm với biểu hiện urê huyết cao, MLCT dưới 10ml/ phút/1.73 m2 cơ thể, hoặc có dấu hiệu phải lọc máu cấp (Phụ lục 1) phải tiến hành lọc máu thận nhân tạo cho người bệnh bằng catheter tĩnh mạch trung tâm.
  • Sau một số buổi lọc máu cấp, tình trạng người bệnh tạm ổn định, bác sĩ giải thích và tư vấn cho người bệnh lựa chọn phương pháp lọc máu chu kỳ thích hợp như phương pháp lọc thận nhân tạo hoặc lọc màng bụng.
  • Khi tình trạng người bệnh ổn định, đường vào sử dụng lọc máu chu kỳ sử dụng tốt, Bác sĩ sẽ đánh giá lại tình trạng người bệnh về lâm sàng và xét nghiệm, sau đó chuyển sang lọc máu chu kỳ ngoại trú.

Tài liệu tham khảo

1. KDIGO 2012 Clinical Practice Guideline for the Evaluation and Management of Chronic Kidney Disease.
2. Maarten W. Taal, Jane Y. Yeun , Daniel B. Ornt , Thomas A . Hemodialysis ; BRENNER & RECTOR’S THE KIDNEY 10th Edition . 2016; 2058 – 2110.
3. Ajay Singh , Jameela Kari. Management of CKD Stages 4 and 5: Preparation for Transplantation, Dialysis, In: Daugirdas JT, ed. Handbook of Chronic Kidney Disease Management. Philadelphia, PA: Wolters Kluwer Health, Lippincott Williams & Wilkins. 2015; 22 30.
4. Hướng dẫn quy trình kỹ thuật Nội khoa, chuyên ngành Thận tiết niệu ban hành kèm theo Quyết định số 3592/QĐ-BYT ngày 11/09/2014 của Bộ Y tế.

Ghi chú:

• Văn bản được sửa đổi lần đầu.

Phụ lục 1 Phụ lục 2 Bản quyền và thương hiệu: Thông tin và hình ảnh trên website thuộc quyền sở hữu của Vinmecdr. Việc sao chép, sử dụng phải được Vinmecdr chấp thuận trước bằng văn bản. Miễn trừ trách nhiệm: Tất cả những tư liệu được cung cấp trên website này đều mang tính tham khảo. Do đó, nội dung và hình ảnh sẽ được thay đổi, cập nhật và cải tiến thường xuyên mà không phải thông báo trước. Vinmecdr không bảo đảm về độ chính xác cũng như sự hoàn thiện về thông tin. Chúng tôi không chịu trách nhiệm pháp lý cho những thiệt hại xuất hiện trực tiếp hay gián tiếp từ việc sử dụng hoặc hành động dựa theo những thông tin trên hoặc một số thông tin xuất hiện trên website này. Vinmecdr không chịu trách nhiệm pháp lý về những sai sót, lỗi chính tả… do nhập liệu cùng với những sự cố khách quan khác như: nhiễm virus, hành vi phá hoại, ác ý… xảy ra trên website này cũng như các website liên kết, nếu có. Đường link liên kết Vinmecdr sẽ không chịu trách nhiệm hay có nghĩa vụ pháp lý dưới bất kỳ hình thức nào về nội dung của những website không thuộc Vinmecdr đựợc liên kết với website www.vinmecdr.com, bao gồm các sản phẩm, dịch vụ và những mặt hàng khác được giới thiệu thông qua những website đó.

0