Quy trình thực hiện forceps

Người thẩm định: Nguyễn Đức Hinh Người phê duyệt: Phùng Nam Lâm Ngày phát hành: 30/06/2021

1. Mục đích

• Thống nhất quy trình thực hiện forceps tại hệ thống y tế Vinmec.

2. Định nghĩa và các khái niệm liên quan:

• Làm forceps là thủ thuật sử dụng hai cành forceps cặp hai bên đầu thai nhi hỗ trợ giúp thai nhi sổ ra ngoài.
• Có nhiều loại forceps (Simpson, Kielland, Elliot…), trong bài này hướng dẫn kỹ thuật thực hiện forceps Simpson, đang được sử dụng tại bệnh viện Vinmec.

3. Chỉ định/Điều kiện

3.1. Chỉ định

• Về phía mẹ:
  • Mẹ mệt, rặn không sổ
  • Mẹ có chống chỉ định cho rặn: Bệnh lý nội khoa (Tim, phổi, thận, thần kinh), tử cung có sẹo mổ cũ, tiền sản giật nặng, sản giật…
  • Tầng sinh môn rắn, không giãn nở
• Về phía thai.
  • Thai suy
  • Forceps đầu hậu trong ngôi mông

3.2. Điều kiện.

• Đầu lọt thấp.
• Cổ tử cung mở hết.
• Ối đã vỡ hoặc phải bấm ối trước khi làm.

Phương pháp sinh forceps

4. Chuẩn bị

4.1. Người thực hiện

• Cán bộ chuyên khoa: Y sĩ, bác sĩ chuyên khoa phụ sản
• Khám lại toàn thân, tư vấn cho người mẹ và gia đình.
• Rửa tay, mặc áo, đội mũ, đeo khẩu trang, đeo găng đã được tiệt khuẩn như làm phẫu thuật.

4.2. Thiết bị/vật tư:

• Bộ forceps Simpson (Lựa chọn kích thước kẹp phù hợp với kích thước và hình dáng của đầu thai và xương chậu của người mẹ.
• Bộ dụng cụ đỡ đẻ và bộ khâu tầng sinh môn, bộ kiểm tra cổ tử cung.
• Các phương tiện để hồi sức sơ sinh.

4.3. Sản Phụ

• Đặt sản phụ ở tư thế sản khoa, mở rộng hai đùi
• Động viên sản phụ nằm yên, thở đều, không rặn
• Sát khuẩn rộng vùng âm hộ, tầng sinh môn
• Thông đái
• Trải khăn vô khuẩn như phẫu thuật đường dưới
• Nếu mẹ được chỉ định forceps vì bệnh tim, tăng huyết áp, tiền sản giật… thì phải điều trị nội khoa thích hợp trước khi làm thủ thuật.
• Nên giảm đau bằng gây tê tại chỗ hoặc gây tê ngoài màng cứng hoặc gây tê tủy sống
• Chỉ rặn khi hai bướu đỉnh đã ra khỏi âm hộ nếu không phải trường hợp chỉ định vì không được cho sản phụ rặn
• Theo dõi mạch, huyết áp, chảy máu

5. Quy trình kỹ thuật thực hiện

• Xác định ngôi, thế, kiểu thế, độ lọt và điều kiện làm forceps.

Thì 1: Đặt hai cành forceps.

• Đặt cành trái trước: Cành đặt trước là cành dưới. Thường đó là cành trái.
• Vị trí của cành Phải 3 giờ.
• Sau khi đặt giao cho người phụ giữ.
• Đặt cành phải: Đối xứng để khớp với cành trái, vị trí của cành phải ở 9 giờ.

Thì 2: Khớp cành và kéo.

• Khớp hai cành với nhau. Nếu cành thứ hai không khớp được với cành thứ nhất cần đặt lại.
• Kiểm tra: Không kẹp phải phần mềm, đường liên thóp nằm giữa 2 cành Forceps, mặt phẳng tạo bởi thân Forceps cachs thóp sau khoảng 3cm.
• Kéo từ từ theo cơ chế đẻ bằng sức của cẳng tay, tốt nhất trong cơn co phối hợp với sức rặn của người mẹ, trừ trường hợp có chống chỉ định rặn.
• Cắt tầng sinh môn đủ rộng giữa hai cành forceps.

Thì 3: Tháo cành forceps.

• Khi đường kính lớn nhất của đầu thai nhi (Lưỡng đỉnh) qua âm hộ thì ngừng kéo để tháo cành. Cành đặt sau lấy ra trước, cành đặt trước lấy ra sau.
• Đỡ thai nhi như đỡ đẻ thường.
• Đỡ rau như thường lệ bằng phương pháp xử trí tích cực giai đoạn 3 của chuyển dạ.
• Kiểm tra tổn thương cổ tử cung âm đạo và tầng sinh môn.
• Khâu tầng sinh môn và các vết rách.

6. Tai biến và xử trí

• Rách âm hộ, âm đạo, cổ tử cung: Khâu lại.
• Nếu nghi ngờ có tổn thương ở tử cung và ở đoạn dưới: Kiểm soát tử cung để xác định và phẫu thuật – ngay.
• Tổn thương bàng quang, niệu đạo: Triệu chứng: Bí tiểu, nước tiểu đỏ, tiểu ít…Cần hội chẩn chuyên khoa ngoại – thận tiết niệu để có can thiệp phù hợp.
• Nếu forceps do tử cung có sẹo mổ cũ: Nên kiểm soát tử cung.
• Khám sơ sinh ngay để phát hiện và xử trí các tai biến có thể có (Liệt dây thần kinh, sang chấn não, chảy máu màng não…).

Tài liệu tham khảo/tài liệu liên quan

1. Hướng dẫn quốc gia về dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản – Bộ Y Tế. 2016

Bản quyền và thương hiệu: Thông tin và hình ảnh trên website thuộc quyền sở hữu của Vinmec. Việc sao chép, sử dụng phải được Vinmec chấp thuận trước bằng văn bản. Miễn trừ trách nhiệm: Tất cả những tư liệu được cung cấp trên website này đều mang tính tham khảo. Do đó, nội dung và hình ảnh sẽ được thay đổi, cập nhật và cải tiến thường xuyên mà không phải thông báo trước. Vinmec không bảo đảm về độ chính xác cũng như sự hoàn thiện về thông tin. Chúng tôi không chịu trách nhiệm pháp lý cho những thiệt hại xuất hiện trực tiếp hay gián tiếp từ việc sử dụng hoặc hành động dựa theo những thông tin trên hoặc một số thông tin xuất hiện trên website này. Vinmec không chịu trách nhiệm pháp lý về những sai sót, lỗi chính tả… do nhập liệu cùng với những sự cố khách quan khác như: Nhiễm virus, hành vi phá hoại, ác ý… xảy ra trên website này cũng như các website liên kết, nếu có. Đường link liên kết: Vinmec sẽ không chịu trách nhiệm hay có nghĩa vụ pháp lý dưới bất kỳ hình thức nào về nội dung của những website không thuộc Vinmec được liên kết với website www.vinmec.com, bao gồm các sản phẩm, dịch vụ và những mặt hàng khác được giới thiệu thông qua những website đó.

0