Quy trình kỹ thuật phẫu thuật mở bụng cắt tử cung hoàn toàn và hai phần phụ

Người thẩm định: Nguyễn Đức Hinh Người phê duyệt: Phùng Nam Lâm Ngày phát hành lần đầu: 30/06/2021

I. Đại cương:

• Phẫu thuật cắt tử cung hoàn toàn là phẫu thuật cắt toàn bộ khối tử cung bao gồm thân tử cung, cổ tử cung, vòi tử cung và buồng trứng. Tuy nhiên cũng có trường hợp cắt tử cung hoàn toàn để lại một hoặc hai phần phụ.

II. Chỉ định mở bụng cắt tử cung hoàn toàn và hai phần phụ:

1. Bệnh lý liên quan đến sản khoa:

• Hầu hết trong phẫu thuật cấp cứu sản khoa thường có chỉ định cắt tử cung bán phần, tuy nhiên trong một số trường hợp đặc biệt phải có chỉ định cắt tử cung hoàn toàn.
• Rau tiền đạo trung tâm, rau bám chặt xuống sâu tận cổ tử cung gây chảy máu mà thắt động mạch hạ vị không cầm máu được.
• Thai ở cổ tử cung bị sẩy, chảy máu, sau khi can thiệp các thủ thuật như khâu, đốt nhiệt mà không có kết quả.
• Nhiễm trùng sau phẫu thuật lấy thai lần tới buồng tử cung đã bị rách phức tạp.

2. Bệnh lý liên quan đến phụ khoa:

• Một số bệnh lý tiền ung thư và ung thư của bộ phận sinh dục (cổ tử cung, tử cung, vòi tử cung, buồng  trứng, rau, chửa trứng lớn tuổi…).
• Những khối u lành tính ở tử cung có chỉ định cắt tử cung nhưng cổ tử cung không bình thường (tổn thương lành tính hoặc nghi ngờ cổ tử cung).

III. Chuẩn bị mở bụng cắt tử cung hoàn toàn và hai phần phụ

1. Người thực hiện

• Bác sĩ: 01 bác sĩ mổ chính, 02 bác sĩ phụ, 01 bác sĩ gây mê.
• Điều dưỡng: 01 dụng cụ viên, 01 phụ dụng cụ, 01 kĩ thuật viên phụ mê.

2. Phương tiện

• Bộ dụng cụ cắt tử cung

3. Người bệnh

• Giải thích cho người bệnh và gia đình lý do phải thực hiện thủ thuật và ký giấy cam kết đồng ý thực hiện phẫu thuật, các tai biến có thể xảy ra trong, sau phẫu thuật và cách xử trí.
• Người bệnh được thụt tháo, vệ sinh, đánh dấu vết mổ và sử dụng kháng sinh dự phòng.

Quy trình kỹ thuật phẫu thuật mở bụng cắt tử cung hoàn toàn và hai phần phụ

IV. Các bước tiến hành mở bụng cắt tử cung hoàn toàn và hai phần phụ

Thì 1: Mở thành bụng

• Thường  sử  dụng  đường  rạch  Pfannenstiel,  đối  với  trường  hợp  cấp  cứu  hoặc khó khăn thì sử dụng đường trắng giữa dưới rốn.

Thì 2: Cắt các dây chằng

• Kẹp và cắt dây chằng thắt lưng – buồng trứng, tử cung – vòi tử cung và các cuống mạch, cắt dây chằng tròn hai bên, cắt hai lá dây chằng rộng. Khâu lại các cuống mạch và mỏm cắt.

Thì 3: Tách và cắt phúc mạc tử cung- bàng quang

• Dùng kéo mở phúc mạc ngang với chỗ bám di động ở eo tử cung và cắt ngang trước đoạn dưới tử cung.
• Dùng gạc đẩy phúc mạc xuống sâu, giúp đẩy bàng quang ra trước, bộc lộ cổ tử cung và túi cùng âm đạo trước.

Thì 4: Cắt dây chằng tử cung – cùng và phúc mạc mặt sau

• Kéo tử cung ra trước, bộc lộ hai dây chằng tử cung – cùng và mặt sau cổ tử cung.
• Cắt hai dây chằng tử cung – cùng gần chỗ bám ở cổ tử cung.
• Tách phúc mạc sau vòng quanh cổ tử cung phía trên và đẩy xuống ngang mức cắt âm đạo.

Thì 5: Cặp các cuống mạch đi vào tử cung

• Cặp các động mạch tử cung từng bên. Cắt và khâu cuống mạch.
• Cặp nhánh động mạch cổ TC, cắt và khâu cuống mạch.

Thì 6: Cắt âm đạo

• Tay trái phẫu thuật viên kéo mạnh tử cung lên trên, tay phải dùng kéo mở cùng đồ trước hoặc cùng đồ sau.
• Dùng kẹp thẳng cặp mép trước âm đạo để giữ.
• Tiếp tục cắt vòng quanh sát với chỗ bám âm đạo và cổ tử cung từ phía trước sang phải, ra sau và qua trái.

Thì 7: Đóng âm đạo

• Dùng kim cong và chỉ tiêu khâu quả lớp tổ chức dưới niêm mạc và niêm mạc âm đạo bằng mũi khâu vắt hoặc mũi rời chữ X.

Thì 8: Phủ phúc mạc tiểu khung

• Lau bụng và kiểm tra ổ bụng, kiểm tra niệu quản.

Thì 9: Đóng thành bụng

V. Biến chứng sau mở bụng cắt tử cung hoàn toàn và hai phần phụ

1. Trong phẫu thuật

• Chảy máu: Do buộc chỉ lỏng hay bị tuột chỉ mỏm cắt và cuống mạch : Khâu, buộc lại hoặc tăng cường thêm các mũi chỉ để cầm máu.
• Tổn thương bàng quang: Do khâu chọc vào bàng quang, cắt vào bàng quang do đẩy phúc mạc tử cung – bàng quang không tốt: Khâu phục hồi.
• Thắt hoặc cắt vào niệu quản: Do dính hoặc thắt động mạch cổ tử cung – âm đạo quá xa bờ ngoài cổ tử cung.

2. Sau phẫu thuật

• Chảy máu: Xác định nguyên nhân chảy máu: Nếu chảy máu mỏm cắt có thể khâu lại đường âm đạo hoặc phải mở lại ổ bụng để cầm máu.
• Tắc mạch vùng hố chậu hoặc tĩnh mạch chi dưới : Xử trí theo tình trạng bệnh.
• Dò bàng quang : Mở bụng khâu lỗ dò.

VI. Điều trị và theo dõi sau phẫu thuật:

1. Thuốc:

• Kháng sinh: Tùy tình trạng, diễn biến cuộc phẫu thuật mà phẫu thuật viên quyết định có dùng kháng sinh điều trị hay không.
• Thuốc giảm đau
• Thuốc bổ máu

2. Chăm sóc – theo dõi

• Toàn trạng: Mạch, huyết áp, bụng, vết mổ, ra máu âm đạo, vận động.
• Làm thuốc âm đạo 2 lần/ngày.
• Theo dõi tình trạng tiểu tiện, đại tiện, đánh giá các dấu hiệu lâm sàng ngoại khoa, hội chẩn chuyên khoa ngoại tiêu hóa, tiết niệu nếu có các dấu hiệu bất thường để có chẩn đoán và can thiệp xử trí kịp thời.

Tài liệu tham khảo

1. Bộ Y tế. Hướng dẫn quy trình kỹ thuật, khám bệnh, chữa bệnh chuyên ngành sản phụ khoa, 2015.
2. Bệnh viện Từ Dũ. Quy trình kỹ thuật sản phụ khoa 2016.

Bản quyền và thương hiệu: Thông tin và hình ảnh trên website thuộc quyền sở hữu của Vinmec. Việc sao chép, sử dụng phải được Vinmec chấp thuận trước bằng văn bản. Miễn trừ trách nhiệm: Tất cả những tư liệu được cung cấp trên website này đều mang tính tham khảo. Do đó, nội dung và hình ảnh sẽ được thay đổi, cập nhật và cải tiến thường xuyên mà không phải thông báo trước. Vinmec không bảo đảm về độ chính xác cũng như sự hoàn thiện về thông tin. Chúng tôi không chịu trách nhiệm pháp lý cho những thiệt hại xuất hiện trực tiếp hay gián tiếp từ việc sử dụng hoặc hành động dựa theo những thông tin trên hoặc một số thông tin xuất hiện trên website này. Vinmec không chịu trách nhiệm pháp lý về những sai sót, lỗi chính tả… do nhập liệu cùng với những sự cố khách quan khác như: Nhiễm virus, hành vi phá hoại, ác ý… xảy ra trên website này cũng như các website liên kết, nếu có. Đường link liên kết Vinmec sẽ không chịu trách nhiệm hay có nghĩa vụ pháp lý dưới bất kỳ hình thức nào về nội dung của những website không thuộc Vinmec được liên kết với website www.vinmecdr.com, bao gồm các sản phẩm, dịch vụ và những mặt hàng khác được giới thiệu thông qua những website đó.

0