Phẫu thuật nội soi robot cắt u trong ổ bụng hoặc sau phúc mạc

Người thẩm định: Trưởng tiểu ban ngoại (Hội đồng cố vấn lâm sàng) Người phê duyệt: Phó tổng giám đốc chuyên môn Ngày phát hành: 10/06/2020

1. Mục đích

Thống nhất quy trình phẫu thuật nội soi robot cắt u trong ổ bụng hoặc sau phúc mạc tại các bệnh viện thuộc hế thống y tế Vinmec.

2. Đại cương

U trong ổ bụng và sau phúc mạc tiên phát là tập hợp các loại u phát triển ở trong và khoang sau phúc mạc, loại u này hiếm gặp và rất đa dạng, chúng không có nguồn gốc thực sự từ các tạng trong và sau phúc mạc (mạc treo, thận, tuyến thượng thận, niệu quản…). Nguồn gốc mô bệnh học cũng khác nhau, u phát sinh từ trung mô, thần kinh, tế bào mầm hay các nang sau phúc mạc. Phẫu thuật nội soi robot cắt u trong hoặc sau phúc mạc là phẫu thuật được thực hiện qua nội soi ổ bụng với hỗ trợ robot để cắt bỏ toàn bộ khối u ở trong hoặc khoang sau phúc mạc.

3. Chỉ định/ Chống chỉ định cắt u trong ổ bụng hoặc sau phúc mạc

• Chỉ định: Các khối u nằm ở trong và khoang sau phúc mạc.
• Chống chỉ định:

– Khối u xâm lấn các cấu trúc và cơ quan quan trọng không thể cắt bỏ được.

– Người bệnh có chống chỉ định gây mê hoặc bệnh lý tim mạch, hô hấp có chống chỉ định bơm hơi trong ổ bụng.

4. Chuẩn bị

4.1. Người thực hiện cắt u trong ổ bụng hoặc sau phúc mạc

• Người thực hiện chuyên khoa phẫu thuật chung, phẫu thuật tiêu hoá đã được đào tạo phẫu thuật robot.
• Đôi khi cần có sự phối hợp với các phẫu thuật viên của các chuyên khoa khác như thần kinh, cột sống.

4.2. Phương tiện

• Bàn mổ có thể dạng chân, quay các chiều.
• Giàn mổ Robot:

– Surgeon console: Nơi phẫu thuật viên điều khiển. – Vision cart: Nơi đặt bộ vi xử lý, hình ảnh, nguồn sáng, máy bơm khí CO2, màn hình, dao cắt- đốt sử dụng năng lượng (đơn cực và lưỡng cực, ligasure…). – Patient cart: Mang cánh tay robot kết nối với dụng cụ phẫu thuật. – Ống kính 0 hoặc 30 độ

4.3. Dụng cụ, vật tư tiêu hao

– Bộ dụng cụ phẫu thuật robot:

• Các trocars:01 trocar 12mm; 3 trocars 8mm cho camera và dụng cụ phẫu thuật
• Dụng cụ phẫu thuật các Endowrist Instruments:

+ Monopolar hook: móc đốt điện/kéo + Grasping forceps: kẹp và bipolar + Needle driver: kìm cặp kim + Clip applier: Kìm kẹp clip. + Vessel sealer: Hàn mạch + EndoGIA nếu cần thiết

• Bộ dụng cụ phẫu thuật mở thông thường: Dao, kéo, phẫu tích, panh, kìm kẹp kim để đặt trocats và khâu khi kết thúc phẫu thuật.

4.4. Người bệnh

• Chuẩn bị đầy đủ các xét nghiệm trước phẫu thuật bao gồm các xét nghiệm sinh hóa, huyết học, ECG, siêu âm tim, siêu âm bụng, CT scanner, MRI bụng có thuốc tăng tương phản.
• Điều chỉnh các rối loạn về điện giải, các rối loạn do tình trạng thiếu máu, rối loạn đông máu – cầm máu (đặc biệt là số lượng tiểu cầu), thiếu dinh dưỡng, suy chức năng gan.
• Sinh thiết khối u dưới hướng dẫn của siêu âm hoặc CTScan được chỉ định hạn chế trong một số trường hợp để xác định chẩn đoán trước mổ.
• Chuẩn bị đại tràng đường uống nếu không có chống chỉ định.
• Kháng sinh dự phòng trước phẫu thuật.

4.5. Hồ sơ bệnh án

Hoàn thành các thủ tục hành chính theo quy định: bệnh án chi tiết, biên bản hội chẩn, biên bản khám trước khi gây mê, giấy cam đoan đồng ý phẫu thuật.

5. Các bước tiến hành cắt u trong ổ bụng hoặc sau phúc mạc

5.1. Kiểm tra hồ sơ

Tên tuổi người bệnh, chẩn đoán, chỉ định, chống chỉ định

5.2. Kiểm tra người bệnh cắt u trong ổ bụng hoặc sau phúc mạc

Đúng người (tên, tuổi,…), đúng bệnh.

5.3. Thực hiện kỹ thuật

5.3.1. Chuẩn bị:

• Bệnh nhân:

+ Vô cảm: Gây mê nội khí quản + Tư thế: đầu cao, nghiêng phải, dạng chân + Đặt sonde tiểu. + Hai tay ép dọc thân.

• Patient cart

+ “Mặc áo” vô khuẩn (Draping) + Người phụ ngoài đẩy Patient cart trên bệnh nhân, phối hợp phẫu thuật viên để đạt nguyên tắc “3 điểm thẳng hàng”. 5.3.2. Kỹ thuật:

• Nguyên tắc đặt trocar (Hình 1):

  Hình 1 – Xác định vùng phẫu tích. Trung tâm vùng phẫu tích hay cơ quan đích là khối u. – Nguyên tắc 3 điểm thẳng hàng: 1. Vị trí camera port-2. Trung tâm vùng phẫu tích-3. Patient cart column. – Khoảng cách vị trí đặt camera port- trung tâm vùng phẫu tích 10-20cm. – Khoảng cách vị trí đặt port dụng cụ cánh tay 1,2 cách vị trí camera port về 2 bên 8cm và 2cm gần hơn về phía- trung tâm vùng phẫu tích.

• Khoảng cách vị trí đặt port dụng cụ cánh tay 3 (nếu có) cách vị trí port dụng cụ 1 hoặc 2 là 8cm và 2cm gần hơn về phía- trung tâm vùng phẫu tích.

– Khoảng cách vị trí đặt port dụng cụ phụ (nếu có) cách đều vị trí port dụng cụ 1 hoặc 2 và và vị trí camera port là 5cm, xa hơn về phía trung tâm vùng phẫu tích. – Remote center phải đúng vị trí. – Vùng giữa: Trung tâm vùng phẫu tích hay cơ quan đích, vị trí đặt camera port, các ports dụng cụ là “no-port zone” không được đặt port phụ.

• Docking: Đưa dụng cụ vào ổ bụng và lắp với cánh tay Robot.

– Lắp Camera trước. – Đưa dụng cụ vào dưới hướng dẫn camera.

• Phẫu thuật cắt u.

– Kiểm tra ổ bụng đánh giá giai đoạn bệnh đối với ung thư (di căn phúc mạc và di căn gan, hạch, kích thước và tình trạng xâm lấn của khối u ). – Di động mạc treo ruột non hoặc đại tràng để bộc lộ khối u. Bóc tách khối u ra khỏi các cấu trúc mạch máu quan trọng sau phúc mạc động, tĩnh mạch chủ bụng, bó mạch chậu, tĩnh mạch trước xương cùng, niệu quản, tụy, thận… – Kiểm soát và cắt các nhánh mạch máu vào u. Bóc tách cắt trọn khối u. – Trong trường hợp u xâm lấn cơ quan lân cận còn cắt được thì cắt khối u mở rộng kèm cắt cơ quan bị xâm lấn thành một khối. – Kiểm tra cầm máu. Cho bệnh phẩm vào bao. – Dẫn lưu cạnh vị trí cắt khối u. – Mở rộng vết mổ trocar rốn hoặc mở bụng nhỏ trên vệ để lấy bệnh phẩm. – Đóng các lỗ trocar.

6. Theo dõi và chăm sóc

• Theo dõi, chăm sóc sau mổ như mọi trường hợp phẫu thuật bụng: bù đủ nước-điện giải, năng lượng hàng ngày, truyền đủ protein, albumin và máu.
• Sử dụng giảm đau.
• Người bệnh uống, ăn nhẹ ngày đầu sau mổ.

7. Tai biến và xử trí

• Tai biến:

– U to không có khả năng mổ nội soi, chuyển mổ mở. – Chảy máu nhiều không kiểm soát được qua phẫu thuật nội soi: chuyển mổ mở. – Tổn thương thủng ruột non: khâu lại thành ruột qua nội soi. – Tổn thương thủng đại tràng: tùy theo mức độ tổn thương và tình trạng đại tràng có thể khâu lại chỗ thủng hoặc mở đại tràng ra da. – Tổn thương niệu quản: tùy theo mức độ tổn thương mà khâu niệu quản đặt thông JJ niệu quản tổn thương hay nối tận-tận niệu quản kèm đặt thông JJ.

• Biến chứng:

– Chảy máu: chảy máu trong ổ bụng (theo dõi qua dẫn lưu, dấu sinh tồn và xét nghiệm công thức máu): cần theo dõi sát tùy mức độ mà cần thiết phải phẫu thuật lại ngay qua nội soi hoặc mổ mở. – Tổn thương, thủng các cơ quan lân cận. – Tắc ruột do dính sau mổ: hiếm gặp, theo dõi và xử trí như tắc ruột cơ học. Các biến chứng của phẫu thuật nội soi nói chung. Tùy thuộc vào các thương tổn và biến chứng để có thái độ xử trí thích hợp. – Thoát vị lỗ trocat, vết mổ.

Tài liệu tham khảo

• Robotic in General Surgery, Robotic Surgery, Mc Graw hill Medical (2009)
• Https://abdominalkey.com

Ghi chú Văn bản được sửa đổi lần thứ 01, thay thế văn bản “Quy trình phẫu thuật nội soi Robot cắt u trong ổ bụng hoặc sau phúc mạc” – Mã 01898/1 phát hành ngày 05/12/2018. Bản quyền và thương hiệu: Thông tin và hình ảnh trên website thuộc quyền sở hữu của Vinmecdr. Việc sao chép, sử dụng phải được Vinmecdr chấp thuận trước bằng văn bản. Miễn trừ trách nhiệm: Tất cả những tư liệu được cung cấp trên website này đều mang tính tham khảo. Do đó, nội dung và hình ảnh sẽ được thay đổi, cập nhật và cải tiến thường xuyên mà không phải thông báo trước. Vinmecdr không bảo đảm về độ chính xác cũng như sự hoàn thiện về thông tin. Chúng tôi không chịu trách nhiệm pháp lý cho những thiệt hại xuất hiện trực tiếp hay gián tiếp từ việc sử dụng hoặc hành động dựa theo những thông tin trên hoặc một số thông tin xuất hiện trên website này. Vinmecdr không chịu trách nhiệm pháp lý về những sai sót, lỗi chính tả… do nhập liệu cùng với những sự cố khách quan khác như: nhiễm virus, hành vi phá hoại, ác ý… xảy ra trên website này cũng như các website liên kết, nếu có. Đường link liên kết Vinmecdr sẽ không chịu trách nhiệm hay có nghĩa vụ pháp lý dưới bất kỳ hình thức nào về nội dung của những website không thuộc Vinmecdr được liên kết với website www.vinmecdr.com, bao gồm các sản phẩm, dịch vụ và những mặt hàng khác được giới thiệu thông qua những website đó.

0