Nghiên cứu gen CYP3A5 dựa trên dữ liệu của 1153 người Việt Nam và ứng dụng trong điều trị sau ghép thận
CYP3A5 là một chất xúc tác hiệu quả hơn trong việc chuyển hoá Tacrolimus so với CYP3A4. Khả năng chuyển hoá thuốc của enzyme CYP3A5 phụ thuộc vào tính đa hình trên gen CYP3A5. Các biến đổi đa hình trên gen này phần lớn là đột biến đơn nucleotide và có thể xảy ra ở nhiều vị trí trên gen. Đến nay, có 9 biến đổi đơn nucleotide (polymorphism) trên gen CYP3A5 được tìm thấy và các alen này được kí hiệu từ *1 đến *9, chúng tạo thành 25 loại biến đổi đa hình trên gen CYP3A5. Việc xác định được kiểu alen của các biến dị này bằng xét nghiệm Gen mang lại hiệu quả rất lớn đến phác đồ điều trị cho bệnh nhân sau ghép thận.
Nhóm tác giả: Đỗ Tất Cường1, Nguyễn Quốc Tuấn2 , Lý Thị Thanh Hà3, Trần Thị Thanh Huyền3, Nguyễn Huy Khiêm2, Phạm Lương Thắng 4, Võ Sỹ Nam4
Đơn vị công tác:
1: Công ty cổ phần bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec
2: Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Timescity, Hà Nội
3: Trung tâm ứng dụng y học tái tạo và công nghệ cao Vinmec
4: Công ty cổ phần Genestory
Tác giả liên hệ:
GS.TS. BS. Đỗ Tất Cường, Công ty cổ phần bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec
458 Minh Khai, Hai Bà Trưng, Hà Nội
Email: v.cuongdt@vinmec.com, SĐT: 0913297348
Mục tiêu: Xác định tỉ lệ kiểu gen CYP3A5 của người Việt Nam và ứng dụng vào sử dụng thuốc Tacrolimus ở bệnh nhân ghép thận tại bệnh viện Vinmec Times City.
Đối tượng và phương pháp: 1153 trong đó gồm 1073 người khỏe mạnh tình nguyện tham gia nghiên cứu và 40 bệnh nhân ghép thận tại viện Vinmec Times City. Kỹ thuật giải trình tự gen thế hệ mới trên hệ thống Novaseq6000 (Illumina) cho toàn bộ hệ genome và giải trình tự gen Sanger với gen CYP3A5 trên máy giải trình tự gen 3500Dx (Applied Biosystems) để tìm đa hình rs776746(A>G).
Kết quả: Nhóm người khỏe mạnh: tỉ lệ CYP3A5*3/*3 là 452/1073 (42,1%), CYP3A5*1/*3 là 519/1073 (48,3%), CYP3A5*1/*1 là 102/1073 (9,6%). Nhóm bệnh nhân ghép thận: tỉ lệ CYP3A5*3/*3 là 17/40 (42,5%), CYP3A5*1/*3 là 19/40 (47,5%), CYP3A5*1/*1 là 4/40 (10%). Với những bệnh nhân mang ít nhất 1 alen CYP3A5*1 (*1/*1 và *1/*3), với liều Tacrolimus khởi đầu cao hơn 1,5-2 lần liều chuẩn sẽ rút ngắn thời gian để đạt C0 mục tiêu, trung bình 4,7 ngày.
Kết luận: Trên 1153 người khỏe mạnh và ghép thận của Việt Nam, tỉ lệ người mang ít nhất 1 alen *1 là 57,9%. Việc áp dụng liều Tacrolimus khởi đầu cao gấp 1,5-2 lần liều chuẩn với nhóm có ít nhất 1 alen *1 thời gian để đạt nồng độ C0 tương đương với nhóm mang kiểu gen *3/*3. Khuyến cáo nên xét nghiệm để tìm kiểu gen CYP3A5 trước ghép cho các bệnh nhân cần điều trị với Tacrolimus.
Từ khoá: CYP3A5 gen, Tacrolimus
