Bản tin Dược lâm sàng: Khuyến cáo về sử dụng Salbutamol đường uống trong điều trị hen cấp ở trẻ em, số 01.2019

Tác giả: Phan Quỳnh Lan, Đỗ Thanh Hải

Ngày phát hành: 27/7/2016

1. Khuyến cáo về sử dụng Salbutamol  đường uống cho chỉ định hen suyễn cấp ở trẻ em

• Bộ phận DLS xin gửi đến các Bác sĩ, Điều dưỡng, Dược sĩ thông tin về việc sử dụng Salbutamol  đường uống cho chỉ định hen suyễn cấp ở trẻ em. 
• Salbutamol– một thuốc đồng vận thụ thể beta 2 tác dụng ngắn – SABA (Short-Acting Beta Agonist) hiện đang được dùng tại Việt Nam với chỉ định giãn phế quản, làm giảm các triệu chứng  khò khè, khó thở do co thắt phế quản/hen cấp ở trẻ em. Salbutamol có nhiều dạng bào chế khác nhau như xịt hít, phun khí dung, tiêm truyền, uống v.v.. 
• Trong các dạng bào chế, dạng xịt hít/phun khí dung được khuyến cáo do tác dụng khởi phát nhanh,  hiệu quả ổn định và tác dụng phụ thấp hơn đường uống/tiêm truyền. Tuy nhiên, hiện nay,  Salbutamol đường uống vẫn được kê đơn khá phổ biến ở chuỗi bệnh viện Vinmec, đặc biệt là ở đối tượng trẻ nhỏ từ 6 tuổi trở xuống. Những nguyên nhân có thể giải thích cho việc dùng thuốc  giãn phế quản đường uống bao gồm: Chi phí thuốc uống rẻ hơn, hạn sử dụng lâu hơn, việc dùng  thuốc uống dễ dàng, thuận tiện hơn, kinh phí mua thêm máy phun khí dung khi dùng thuốc đường  hít tương đối cao v.v 
• Việc sử dụng Salbutamol đường uống đi kèm với nhiều nguy cơ và tác dụng phụ trên trẻ nhỏ,  đồng thời hiệu quả điều trị hen không vượt trội so với dạng xịt hít, phun khí dung. Ở Pháp,  Salbutamol dạng uống được rút khỏi thị trường năm 2013 cho chỉ định điều trị giãn phế quản. Trong hướng dẫn điều trị hen cho trẻ em dưới 5 tuổi của Bộ Y Tế Việt Nam, việc dùng SABA  đường uống cũng không được khuyến cáo. 

2. Hiệu quả: 

• Salbutamol đường uống không được khuyến cáo vì chỉ mang lại lợi ích hạn chế ở bệnh hen  suyễn và thời gian khởi phát tác dụng chậm so với đường xịt hít theo hướng dẫn của các hiệp  hội như: Hiệp hội Quốc gia về Hen suyễn của Úc, Hiệp Hội Lồng Ngực Anh/Scotland, WHO, (2),  (3), (4). Một nghiên cứu ngẫu nhiên, có đối chứng tiến hành trên 21 trẻ em điều trị hen suyễn cấp  đã chỉ ra rằng nhóm dùng Salbutamol dạng phun khí dung mang lại lợi ích tăng FEV1* so với  đường uống (P < 0.05). Ngoài ra dạng phun khí dung cũng đạt hiệu quả giãn phế quản nhanh  hơn (Từ 40-60 phút so với 2 giờ khi dùng đường uống) (5). 

3. An toàn 

• SABA đường uống cũng có tỷ lệ gây tác dụng phụ cao hơn, đặc biệt là các tác dụng phụ về hành vi/rối loạn giấc ngủ, nhịp tim nhanh, rối loạn điện giải (Hạ kali máu)/chuyển hóa (Toan  lactic, hạ đường huyết) theo khuyến cáo của Úc, Anh (NICE), Singapore, Tổ chức phòng chống  Hen suyễn toàn cầu (GINA) 2014, WHO (6). Nguy cơ này gia tăng khi sử dụng ở đối tượng trẻ nhỏ. Theo báo cáo của EMA, Salbutamol đặc biệt được lưu ý với 98 báo cáo về tác dụng phụ trên tim mạch, phần lớn là loạn nhịp hay nhịp tim nhanh. Trong số đó, 8 trường hợp dẫn đến tử vong,  2 trong số đó được xác định là do phù phổi và loạn nhịp. Những báo cáo trên được ghi nhận ở bệnh  dùng thuốc đường uống/tiêm. 

*FEV1= Thể tích thở ra gắng sức trong 1 giây 

Tài liệu tham khảo 

1. EMC Ventolin Sugar Free Syrup 2mg/5ml, GlaxoSmithKline UK.  
2. British Thoracic Society and Scottish Intercollegiate Guidelines Network. British guideline on the management of asthma. Edinburgh  and London: British Thoracic Society and Scottish Intercollegiate Guidelines Network, 2014. 
3. Ranganathan SS, Balasubramanian R. Review: Evidence of safety and efficacy of oral salbutamol preparations in the management of  the wheezy child with acute respiratory infection and their role in the therapy of asthma in adults. Geneva: World Health Organization,  2010 
4. National Asthma Council Australia. Australian asthma handbook, version 1.0. South Melbourne, Vic: National Asthma Council  Australia, 2014. 
5. Grimwood K, Barrett-Johnson JJ, Taylor B. Salbutamol: tablets, inhalational powder, or nebuliser? Br Med J 1981; 282: 105-106 (6) Global Initiative for Asthma. Global strategy for asthma management and prevention 2014. [Place unknown] GINA, 2014.

Bản quyền và thương hiệu: Thông tin và hình ảnh trên website thuộc quyền sở hữu của Vinmec. Việc sao chép, sử dụng phải được Vinmec chấp thuận trước bằng văn bản.

Miễn trừ trách nhiệm: Tất cả những tư liệu được cung cấp trên website này đều mang tính tham khảo. Do đó, nội dung và hình ảnh sẽ được thay đổi, cập nhật và cải tiến thường xuyên mà không phải thông báo trước. Vinmec không bảo đảm về độ chính xác cũng như sự hoàn thiện về thông tin. Chúng tôi không chịu trách nhiệm pháp lý cho những thiệt hại xuất hiện trực tiếp hay gián tiếp từ việc sử dụng hoặc hành động dựa theo những thông tin trên hoặc một số thông tin xuất hiện trên website này. Vinmec không chịu trách nhiệm pháp lý về những sai sót, lỗi chính tả… do nhập liệu cùng với những sự cố khách quan khác như: Nhiễm virus, hành vi phá hoại, ác ý… xảy ra trên website này cũng như các website liên kết, nếu có.

Đường link liên kết: Vinmec sẽ không chịu trách nhiệm hay có nghĩa vụ pháp lý dưới bất kỳ hình thức nào về nội dung của những website không thuộc Vinmec được liên kết với website www.vinmec.com, bao gồm các sản phẩm, dịch vụ và những mặt hàng khác được giới thiệu thông qua những website đó

0