Hướng dẫn thực hiện quy trình chuyên môn xét nghiệm vi nấm định danh hệ thống tự động

Người thẩm định: Đoàn Mai Phương
Người phê duyệt: Phùng Nam Lâm
Ngày phát hành: 16/05/2022

1. Mục đích

Mô tả quy trình cho nhân viên Phòng Vi sinh về các bước tiến hành định danh vi nấm bằng hệ thống tự động từ các bệnh phẩm trong phòng xét nghiệm.

2. Phạm vi

Quy trình này áp dụng cho nhân viên phòng Vi sinh, Khoa Xét nghiệm, Bệnh viện đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.

3. Trách nhiệm

• Nhân viên được giao nhiệm vụ thực hiện xét nghiệm này tuân thủ đúng quy trình.
• Trưởng đơn nguyên, kỹ thuật viên trưởng đơn nguyên Vi sinh, trưởng tua trực chịu trách nhiệm giám sát việc tuân thủ đúng quy trình.

4. Định nghĩa và từ viết tắt

• QC (Quality Control): Nội kiểm.
• EQA (External Quality Assurance): Ngoại kiểm.
• YST (Yeast identification card) Card: Định danh nấm men.

5. Nguyên lý

• Dùng phương pháp đo màu để nhận biết các tính chất sinh vật hoá học của vi sinh vật thông qua sự thay đổi màu của các giếng môi trường có sẵn trong thẻ.

6. Loại mẫu sử dụng

• Các khuẩn lạc nấm men: mới và thuần.
• Yêu cầu:
  • Chủng thuần;
  • Nuôi cấy 24-48h.

Quy trình xét nghiệm vi nấm định danh hệ thống tự động áp dụng cho nhân viên phòng Vi sinh, Khoa Xét nghiệm, Bệnh viện đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.

7. Trang thiết bị và vật tư:

7.1. Thiết bị

• Kính hiển vi với vật kính dầu.
• Máy đo độ đục DENSICHECK PLUS.
• Máy định danh tự động VITEK 2 Compact.

7.2. Vật liệu

• Dụng cụ:
  • Que cấy.
  • Bút dạ.
  • Đèn cồn.
  • Lam kính.
  • Dầu soi.
• Hóa chất:
  • Card (thẻ) định danh: cho nấm (VITEK 2 – YST).
  • Các card định danh còn hạn sử dụng được bảo quản nguyên trong bao bì ở 2-8 độ C.
  • Chủng chuẩn: Candida albicans 14053.
  • Dung dịch nước muối vô trùng 0,45 %, pH 4,5-7,0, vô trùng; dầu soi; bộ thuốc nhuộm Gram.
• Vật tư tiêu hao: 
  • Ống tube định danh và/hoặc làm kháng sinh đồ loại 5ml: Hãng Bio Merieux.
  • Găng tay, khẩu trang, mũ dùng 1 lần.

8. Chuẩn bị bệnh nhân

Không áp dụng

9. Quy trình thực hiện xét nghiệm vi nấm định danh

9.1. Chuẩn bị

• Chuẩn bị dụng cụ
  • Chuẩn bị Worksheet cho cassette (ghi các thông tin cần biết về bệnh nhân như tên, tuổi, lab ID,…): Vào “Enter casette manager” – chọn “Setup tests post entry” – chọn Print – chọn “Blank cassette worksheet” – nhấn OK để inCassette (khay đặt ống nghiệm và card) đã gắn số
  • Chuẩn bị card: Lấy ra khỏi tủ lạnh 15 phút trước khi sử dụng.
  • Máy đo độ đục & kít chuẩn.
  • Ống nghiệm sạch kích cỡ 7 x 0.75 cm để pha huyền dịch vi khuẩn.
  • Dung dịch nước muối NaCl 0,45% vô trùng có đầu nối (ADAPTER DISPENSER) với dụng cụ phân phối ( DISPENSER).
  • Hộp đầu típ và dispenser vô trùng.
  • Que cấy, đèn cồn, bật lửa, găng tay sạch và bút viết.
• Chuẩn bị mẫu:
  • Mẫu bệnh phẩm: Nấm men,…
  • Yêu cầu khuẩn lạc: mới, thuần sau nuôi cấy 24-48h.

9.2. Vận hành thiết bị

• Khởi động hệ thống: Theo Hướng dẫn sử dụng máy định danh và làm kháng sinh đồ tự động Vitek 2-compact (HDTB.VS.TB.004)
• Chuẩn bị cassette:
  • Kiểm tra biểu tượng trên màn hình để biết số thẻ có thể đưa thêm vào máy.
  • Ghi các thông tin trên phiếu xét nghiệm: Tên, tuổi, Lab ID, khoa, phòng.
  • Chuẩn bị card: card định danh được lựa chọn theo Tóm tắt hướng dẫn chọn card định danh (TT.02/QX.VS.004).
• Chuẩn bị huyền dịch vi sinh vật:
  • Lấy ống nghiệm vô trùng kích cỡ 7cm x 0.75cm (chú ý : không chạm tay vào miệng ống) đặt lên khay cassette.
  • Hút nước muối: Dùng dụng cụ Dispenser hút 3ml nước muối 0,45% vào ống nghiệm.
  • Pha huyền dịch: Lấy khuẩn lạc thuần đưa vào ống nghiệm, trộn đều và đưa vào máy đo độ đục.
  • DENSICHECK PLUS: đạt độ đục 1.8 – 2.0 McFarland.
  • Lấy thẻ định danh và đặt vào khay cassette.

9.3. Đưa khay cassette vào buồng hút mẫu và tiến hành các thao tác trên máy Vitek 2-compact

Theo Hướng dẫn sử dụng máy định danh và làm kháng sinh đồ tự động Vitek 2 – compact (HDTB.VS.TB.004)

9.4. Quy trình sau xét nghiệm vi nấm định danh

• Quy trình tắt máy:
  • Vào Menu.
  • Vào Maintanance.
  • Ấn phím trỏ xuống.
  • Chọn Shutdown trên màn hình.
  • Chọn Yes – Màn hình hiển thị Ready for shutdown  Tắt công tắc nguồn sau máy.
• Quy trình lưu giữ chủng vi khuẩn, vi nấm gây bệnh:
  • Thực hiện theo Hướng dẫn lưu giữ chủng (HD.VS.008.V1.0).

10. Kiểm tra chất lượng

10.1. Các việc cần kiểm tra trước và sau khi thực hiện quy trình

• Các khuẩn lạc vi khuẩn Gram âm, Gram dương hiếu kỵ khí tùy tiện và nấm men phải đảm bảo tiêu chuẩn mới và thuần.
• Các loại môi trường phải đảm bảo chất lượng và còn hạn sử dụng.
• Card định danh phải đảm bảo chất lượng và còn hạn sử dụng.
• Các trang thiết bị phải trong tình trạng hoạt động tốt.
• Tất cả cán bộ được phân công sử dụng thiết bị cần được huấn luyện để sử dụng thành thạo thiết bị và các xét nghiệm để thiết bị hoạt động ổn định để đảm bảo chất lượng xét nghiệm.

10.2. Các yêu cầu hiệu chuẩn

Máy định danh tự động Vitek 2-compact được hiệu chuẩn hàng năm, theo quy định của nhà sản xuất.

10.3. Nội kiểm tra chất lượng (QC)

10.3.1. Tần suất kiểm tra chất lượng

• Kiểm tra chất lượng (QC) card định danh mỗi khi mở một lô mới, mỗi lần ship hàng hoặc khi nghi ngờ chất lượng card định danh có vấn đề.

10.3.2. Tiến hành

• Chuẩn bị chủng chuẩn:
  • Dùng chủng vi khuẩn chuẩn theo danh mục được nêu trong tờ hướng dẫn sử dụng của loại thẻ định danh và đĩa “Vitek 2 system product information” đi kèm theo máy.
• Tiến hành:
  • Chuẩn bị huyền dịch vi nấm, tiến hành chạy theo mục 9.2, 9.3.
  • Nhập thông tin vào phần mềm máy tính:
    • Vào phần cassette mới.
    • Tích vào ô QC.
    • Chọn phương pháp Streamlined hoặc Comprehensive.
    • Chọn mã số của chủng vi khuẩn chuẩn làm QC từ danh mục có sẵn phù hợp với từng loại thẻ.
  • Các thông tin QC xuất hiện:
    • Số lô của thẻ xét nghiệm.
    • Hạn sử dụng của thẻ xét nghiệm.
    • Ngày làm xét nghiệm (nếu chỉ có một lô).
    • Tên người làm xét nghiệm.
  • Nếu có nhiều số lô của thẻ xét nghiệm, máy sẽ yêu cầu chọn số lô cụ thể.
  • QC yêu cầu: Chủng vi nấm chuẩn làm xét nghiệm định danh và mã số.
  • Nhấn OK sau khi đã điền đầy đủ thông tin.
  • Đóng cửa sổ QC, màn hình nhập thông tin cho cassette xuất hiện.
  • Nhấn chuột vào Save Cassette Data để lưu thông tin.
  • Gợi ý: Thực hiện cho mỗi lô hóa chất.
• Kết quả mong đợi:
  • Các tính chất sinh vật hóa học thực tế phù hợp với kết quả mong đợi.
  • Điền kết quả vào Phiếu kiểm tra chất lượng card định danh (BM.01/QX.VS.004.V2.0).

    

10.4. Ngoại kiểm tra chất lượng (EQA)

Tham gia ngoại kiểm của các Trung tâm kiểm chuẩn/phòng thí nghiệm đạt tiêu chuẩn.

11. An toàn

• Áp dụng các biện pháp an toàn chung khi xử lý mẫu và thực hiện xét nghiệm theo Chương trình an toàn phòng xét nghiệm.
• Thực hiện bảo hộ cá nhân đầy đủ khi tiếp xúc với các bệnh phẩm và tránh nhiễm chéo và không lây nhiễm cho nhân viên y tế.
• Trong trường hợp đánh đổ bệnh phẩm, phải cẩn thận làm sạch nơi bị đổ cùng với chất sát khuẩn để đảm bảo an toàn sinh học.

12. Dải tuyến tính

Không áp dụng.

13. Diễn giải và báo cáo kết quả xét nghiệm vi nấm định danh

Tên vi vi nấm đến loài hoặc chi với mức độ % phù hợp.

14. Các yếu tố ảnh hưởng

14.1. Các nguồn biến thiên tiềm tàng

• Khuẩn lạc không thuần.
• Khuẩn lạc quá cũ.
• Nước muối sinh lý bị nhiễm bẩn.
• Lỗi đọc quang của máy định danh tự động.
• Pha độ đục không đúng.
• Hướng dẫn kiểm soát một số lỗi trên máy: Xem Quy trình Vi khuẩn kháng thuốc hệ thống tự động (QX.VS.007).

14.2. Các chú ý để đảm bảo tốt kết quả của quy trình

• Quy trình này không áp dụng cho định danh nấm sợi.
• Khuẩn lạc phải thuần, mới.
• Card định danh phải còn hạn sử dụng và đảm bảo chất lượng.
• Nước muối sinh lý phải đảm bảo độ vô trùng.
• So sánh các tính chất của vi khuẩn phân lập với tính chất chủng mẫu và nhận định kết quả từ máy Vitek 2 – compact có tương đồng với những tính chất thu thập được từ bên ngoài (tính chất khuẩn lạc, một số tính chất sinh vật hóa học đơn giản).

15. Lưu hồ sơ

Ghi chép rõ ràng kết quả vào hệ thống mạng Labconn.

16. Tài liệu liên quan

• BM kiểm tra chất lượng card định danh.
• Hướng dẫn thu thập, xử lý, bảo quản, vận chuyển mẫu bệnh phẩm.
• Quy trình xét nghiệm vi nấm nhuộm soi.
• Quy trình Vi khuẩn kháng thuốc hệ thống tự động.
• Hướng dẫn sử dụng máy định danh và kháng sinh đồ tự động VITEK 2 Compact.

17. Tài liệu tham khảo

1. BioMérieux (2009) “Hướng dẫn sử dụng máy định danh và kháng sinh đồ tự động VITEK 2 Compact” (TLBN.VS.TB.004).
2. BioMérieux (2013) “Hướng dẫn sử dụng phần mềm VITEK 2 Compact” (TLBN.VS.TB.005).
3. BioMérieux (2013) “Thông tin sản phẩm VITEK 2 Compact” (TLBN.VS.TB.006).

Bản quyền và thương hiệu: Thông tin và hình ảnh trên website thuộc quyền sở hữu của VinmecDr. Việc sao chép, sử dụng phải được VinmecDr chấp thuận trước bằng văn bản.
Miễn trừ trách nhiệm: Tất cả những tư liệu được cung cấp trên website này đều mang tính tham khảo. Do đó, nội dung và hình ảnh sẽ được thay đổi, cập nhật và cải tiến thường xuyên mà không phải thông báo trước. VinmecDr không bảo đảm về độ chính xác cũng như sự hoàn thiện về thông tin. Chúng tôi không chịu trách nhiệm pháp lý cho những thiệt hại xuất hiện trực tiếp hay gián tiếp từ việc sử dụng hoặc hành động dựa theo những thông tin trên hoặc một số thông tin xuất hiện trên website này. VinmecDr không chịu trách nhiệm pháp lý về những sai sót, lỗi chính tả… do nhập liệu cùng với những sự cố khách quan khác như: nhiễm virus, hành vi phá hoại, ác ý… xảy ra trên website này cũng như các website liên kết, nếu có.
Đường link liên kết
VinmecDr sẽ không chịu trách nhiệm hay có nghĩa vụ pháp lý dưới bất kỳ hình thức nào về nội dung của những website không thuộc VinmecDr được liên kết với website www.vinmecdr.com, bao gồm các sản phẩm, dịch vụ và những mặt hàng khác được giới thiệu thông qua những website đó.

0