Hướng dẫn thực hiện quy trình chuyên môn xét nghiệm Demodex soi tươi

Người thẩm định: Đoàn Mai Phương
Người phê duyệt: Phùng Nam Lâm
Ngày phát hành: 16/05/2022

1. Mục đích

Mô tả quy trình kỹ thuật Demodex soi tươi cho nhân viên Khoa Xét nghiệm về các bước tiến hành soi tươi Demodex trong phòng xét nghiệm và nhận định sơ bộ Demodex.

2. Phạm vi

Quy trình này áp dụng cho mọi nhân viên Khoa Xét nghiệm, Bệnh viện đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.

3. Trách nhiệm

• Nhân viên phòng Vi sinh nhận mẫu và thực hiện xét nghiệm, trả kết quả theo đúng quy trình.
• Trưởng đơn nguyên, kỹ thuật viên trưởng đơn nguyên Vi sinh, trưởng tua trực chịu trách nhiệm giám sát việc tuân thủ đúng quy trình.

4. Định nghĩa và từ viết tắt

Không áp dụng.

5. Nguyên lý

Nhận định sơ bộ Demodex dựa vào hình thể, kích thước, cấu tạo.

Xét nghiệm Demodex soi tươi

6. Loại mẫu sử dụng

• Bệnh phẩm vẩy da, chất bã nhờn.
• Yêu cầu: Nhân viên y tế tại các khoa lâm sàng đã được đào tạo về cách lấy bệnh phẩm, chịu trách nhiệm lấy mẫu theo đúng hướng dẫn.
• Cách lấy:
  • Dùng dao cùn đặt vuông góc với bề mặt da và song song với lam kính, sau đó cạo vẩy da ở vị trí được chỉ định.
  • Cạo sâu hơn cạo nấm da.
  • Vị trí thường lấy: Mặt, đầu, lưng, ngực. Tốt nhất chọn những vùng da đỏ, sần, cánh mũi, cằm, đầu lông mày hoặc vùng da nghi ngờ.
  • Lấy tăm bông vô trùng, thấm nước muối sinh lý, lấy bệnh phẩm và cho vào lọ vô trùng.
• Các mẫu sau khi lấy xong nên được vận chuyển ngay đến Khoa Xét nghiệm để tiến hành xét nghiệm cho kết quả chính xác.

7. Trang thiết bị và vật tư

7.1. Thiết bị

• Tủ an toàn sinh học.
• Kính hiển vi quang học.

7.2. Vật liệu

• Dụng cụ:
  • Tăm bông vô trùng.
  • Dao mổ tiệt trùng.
  • Que cấy vô trùng.
  • Panh kẹp.
  • Bút chì kính.
  • Đèn cồn.
  • Lam kính.
  • Lamen.
  • Khay inox.
  • Đĩa petri.
  • Nhíp nhổ tóc.
  • Kìm cắt móng.
  • Pipet nhựa.
  • Mũ.
  • Khẩu trang.
  • Găng tay.
  • Áo choàng.
  • Giấy lau.
  • Giấy in kết quả.
• Hóa chất:
  • Dung dịch KOH 10-30%
  • Các dung dịch này bảo quản ở 15 – 25 độ C cho đến hạn sử dụng.

8. Chuẩn bị bệnh nhân

Có thể lấy mẫu bất kỳ thời điểm nào trong ngày.

9. Quy trình thực hiện xét nghiệm Demodex soi tươi

9.1. Chuẩn bị tiêu bản

• Lấy lam kính hơ trên ngọn lửa đèn cồn để tan dầu.
• Dán thông tin bệnh nhân, bệnh phẩm lên phía đầu lam kính.
• Lấy bệnh phẩm cho lên lam kính: nhỏ dung dịch KOH 20% lên trên bệnh phẩm.

9.2. Lấy lá kính đậy lên trên giọt dung dịch

• Đối với dung dịch KOH thì chờ 15- 30 phút, nếu muốn quan sát ngay thì hơ nóng trên ngọn lửa đèn cồn

9.3. Soi dưới vật kính 10X, 40X

9.4. Nhận định kết quả xét nghiệm Demodex soi tươi

• Dương tính: thấy hình ảnh Demodex.
  • Đối với Demodex trưởng thành, cơ thể chia làm 3 phần rõ: Đầu, ngực, đuôi. Chúng chỉ khác nhau ở phần đuôi (D. folliculorum đuôi dài, D. brevis đuôi ngắn). Còn phần đầu và ngực tương tự nhau.
  • Đánh giá độ tập trung của Demodex:
    • Nếu độ tập trung của Demodex > hoặc = 5 con/ vi trường ở độ phóng đại thấp (10x): Demodex là tác nhân gây bệnh.
    • Nếu độ tập trung của Demodex < 5/ vi trường ở độ phóng đại thấp (10x) thì Demodex chưa hẳn là tác nhân gây bệnh.
• Âm tính: không thấy Demodex.

9.5. Lưu hủy mẫu bệnh phẩm, tiêu bản

10. Kiểm tra chất lượng

10.1. Các việc cần kiểm tra trước và sau khi thực hiện quy trình

• Hóa chất: Phải đảm bảo chất lượng và hạn sử dụng.
• Dụng cụ: được vệ sinh, khử trùng.
• Đánh giá tiêu bản:
  • Mẫu bệnh phẩm trên tiêu bản không quá dày, phải được dàn đều.
  • Hóa chất sử dụng không quá nhiều gây tràn ra ngoài lam kính.

10.2. Các yêu cầu hiệu chuẩn

Hiệu chuẩn kính hiển vi theo định kỳ.

11. An toàn

• Áp dụng các biện pháp an toàn chung khi xử lý mẫu và thực hiện xét nghiệm theo Chương trình an toàn phòng xét nghiệm.
• Thực hiện bảo hộ cá nhân đầy đủ khi tiếp xúc với các bệnh phẩm và tránh nhiễm chéo và không lây nhiễm cho nhân viên y tế.
• Trong trường hợp đánh đổ bệnh phẩm, phải cẩn thận làm sạch nơi bị đổ cùng với chất sát khuẩn để đảm bảo an toàn sinh học.

12. Dải tuyến tính

Không áp dụng.

13. Các yếu tố ảnh hưởng

• Đối với bệnh phẩm da, tóc, móng để thời gian ngắn chưa tan hết phải để thêm thời gian.
• Bệnh phẩm lẫn nhiều chất bã và vẩy da.
• Bệnh phẩm quá dày hoặc quá mỏng.
• Lấy bệnh phẩm không đúng vị trí tổn thương hoặc không lấy được bệnh phẩm ở sâu.
• Lấy mẫu khi người bệnh đang sử dụng thuốc điều trị.
• Nồng độ hóa chất KOH loãng.
• Các thuốc mỡ tồn tại trên da hoặc da có nhiều dầu khiến trong vi trường có nhiều hạt mỡ khó xem, làm cản trở tầm nhìn của người quan sát.
• Các thuốc màu làm cho da bị nhuộm màu xanh hay tím, đỏ, làm che khuất cấu trúc của Demodex.

                               Quy trình xét nghiệm Demodex soi tươi

14. Lưu hồ sơ

Ghi chép rõ ràng kết quả vào hệ thống mạng Labconn và Sổ kết quả xét nghiệm

15. Tài liệu liên quan

• Hướng dẫn thu thập, xử lý, bảo quản, vận chuyển mẫu bệnh phẩm.
• Quy trình lưu và hủy bệnh phẩm sau xét nghiệm.
• Quy trình trả kết quả xét nghiệm.
• Hướng dẫn sử dụng kính hiển vi quang học.
• Sổ tiến trình soi Vi sinh.

16. Tài liệu tham khảo

• WHO, Basic laboratory procedures in clinical bacteriology. Second edition, 2003 (TLBN.VS.TC.001).
• Xét nghiệm vi sinh lâm sàng, Nhà xuất bản Y học, 2012 (TLBN.VS.TC.002).
• Demodex soi tươi, Hướng dẫn quy trình kỹ thuật chuyên ngành Vi sinh Y học, Bộ Y tế, 2013

Bản quyền và thương hiệu: Thông tin và hình ảnh trên website thuộc quyền sở hữu của VinmecDr. Việc sao chép, sử dụng phải được VinmecDr chấp thuận trước bằng văn bản.
Miễn trừ trách nhiệm: Tất cả những tư liệu được cung cấp trên website này đều mang tính tham khảo. Do đó, nội dung và hình ảnh sẽ được thay đổi, cập nhật và cải tiến thường xuyên mà không phải thông báo trước. VinmecDr không bảo đảm về độ chính xác cũng như sự hoàn thiện về thông tin. Chúng tôi không chịu trách nhiệm pháp lý cho những thiệt hại xuất hiện trực tiếp hay gián tiếp từ việc sử dụng hoặc hành động dựa theo những thông tin trên hoặc một số thông tin xuất hiện trên website này. VinmecDr không chịu trách nhiệm pháp lý về những sai sót, lỗi chính tả… do nhập liệu cùng với những sự cố khách quan khác như: nhiễm virus, hành vi phá hoại, ác ý… xảy ra trên website này cũng như các website liên kết, nếu có.
Đường link liên kết VinmecDr sẽ không chịu trách nhiệm hay có nghĩa vụ pháp lý dưới bất kỳ hình thức nào về nội dung của những website không thuộc VinmecDr được liên kết với website www.vinmecdr.com, bao gồm các sản phẩm, dịch vụ và những mặt hàng khác được giới thiệu thông qua những website đó.

0