Hướng dẫn thực hiện quy trình chuyên môn sinh thiết tuyến giáp dưới hướng dẫn siêu âm

Ngày xuất bản: 10/06/2022

Hướng dẫn thực hiện quy trình chuyên môn sinh thiết tuyến giáp dưới hướng dẫn siêu âm áp dụng cho các khoa Chẩn đoán hình ảnh trong toàn hệ thống Vinmec .

Người thẩm định: Trần Hải Đăng
Người phê duyệt: Phùng Nam Lâm
Ngày phát hành: 10/06/2020
Ngày hiệu chỉnh: 20/04/2022

Đại cương

Nội dung bài viết

Các nốt tuyến giáp được phát hiện trên siêu âm lên tới 40%. Những bướu giáp có thể sờ thấy và các nốt phát hiện tình cờ khi thăm khám có tỉ lệ ác tính khoảng 10%. Những người bệnh có nhiều nốt thì nguy cơ ác tính khoảng 10%, trong số đó một phần ba gặp ở những nốt có kích thước nhỏ hơn. Sinh thiết nốt tuyến giáp là một thủ thuật tương đối an toàn và có thể thực hiện trên một người bệnh ngoại trú mà không cần dùng thuốc an thần. Các yếu tố dẫn đến chỉ định sinh thiết nốt tuyến giáp bao gồm kích thước nốt lớn hơn 10-15mm, vi vôi hóa, đường kính trước sau lớn hơn đường kính dọc, u tiến triển, tăng sinh mạch.

Chỉ định và chống chỉnh định

1. Chỉ định

Nốt tuyến giáp kích thước > 10mm kèm theo vi vôi hóa.
Nốt tuyến giáp kích thước > 15mm và tổ chức đặc và có vôi hóa dạng nốt
Nốt tuyến giáp kích thước > 20mm hỗn hợp tổ chức đặc và dịch
Nốt tuyến giáp đường kính trước sau lớn hơn đường kính dọc.
Những khối u tiến triển.
Những nốt tăng sinh mạch

2. Chống chỉ định

Không có chống chỉ định tuyệt đối

Các bước thực hiện sinh thiết tuyến giáp dưới hướng dẫn siêu âm

TT	Các bước thực hiện	Nội dung công việc	Người thực hiện	Tiêu chuẩn
1	Chuẩn bị bệnh nhân	Bác sĩ điều trị/bác sĩ thực hiện can thiệp hoàn thiện HSBA (thăm khám, kết quả cận lâm sàng, chỉ định can thiệp, cam kết làm can thiệp,…). Giải thích cho bệnh nhân/gia đình về các nguy cơ, lợi ích của phương pháp đồng thời cho ký cam kết thực hiện can thiệp. Khám gây mê trước can thiệp (nếu cần)	Bác sĩ điều trị/bác sĩ làm can thiệp	Các giấy tờ phải được thực hiện đầy đủ và ký trước khi đưa người bệnh xuống phòng can thiệp.
2	Thông báo cho lễ tân khoa CĐHA	Lễ tân/điều dưỡng, bác sĩ điều trị/bác sĩ làm can thiệp thông báo cho lễ tân khoa CĐHA về: Tên, tuổi, chẩn đoán, tình trạng người bệnh, tên can thiệp, bác sĩ thực hiện can thiệp (nếu các bác sĩ từ khoa lâm sàng) để sắp xếp lịch làm can thiệp.	Lễ tân/điều dưỡng, Bác sĩ làm can thiệp.	Sắp xếp thời gian phù hợp theo thứ tự rồi báo cho lễ tân/điều dưỡng, bác sĩ điều trị/bác sĩ làm can thiệp.
3	Tiếp nhận thông tin và thông báo lịch làm can thiệp	Lễ tân khoa chẩn đoán hình ảnh tiếp nhận thông tin và phản hồi với lễ tân/điều dưỡng, KTV/bác sĩ làm can thiệp về thời gian làm can thiệp. Sau đó báo cho điều dưỡng phòng can thiệp để nắm được lịch.	Lễ tân/điều dưỡng, KTV, bác sĩ làm can thiệp.
4	Chuẩn bị dụng cụ	Chuẩn bị thuốc/vật tư tiêu hao, dụng cụ thực hiện can thiệp	Điều dưỡng, KTV phòng can thiệp khoa CĐHA	Chuẩn bị đủ bộ dụng cụ làm can thiệp, thuốc, vật tư tiêu hao. Kiểm tra máy móc thiết bị hỗ trợ và luôn ở trạng thái sẵn sàng để sử dụng
5	Phòng can thiệp chuẩn bị	Phòng can thiệp khoa CĐHA chuẩn bị máy móc thiết bị hỗ trợ phù hợp, kiểm tra etrolley sẵn sàng sử dụng.	Điều dưỡng, KTV phòng can thiệp khoa CĐHA
6	Bàn giao và tiếp nhận bệnh nhân	Điều dưỡng nội trú/phòng khám chuẩn bị bệnh nhân và HSBA đầy đủ phù hợp với can thiệp. Vận chuyển bệnh nhân xuống phòng can thiệp theo lịch hẹn. Điều dưỡng phòng can thiệp khoa chẩn đoán hình ảnh tiếp nhận HSBA và bệnh nhân. Hướng dẫn bệnh nhân thay quần áo (nếu cần), chuyển bệnh nhân vào phòng can thiệp để tiến hành làm can thiệp.	Điều dưỡng khoa nội trú/khoa phòng khám; điều dưỡng, KTV phòng can thiệp khoa CĐHA.	Tất cả hồ sơ giấy tờ phải phù hợp với từng loại can thiệp, đầy đủ chữ ký của người bệnh, bác sĩ điều trị, bác sĩ làm can thiệp.
7	Tiến hành can thiệp	Bác sĩ làm can thiệp tiến hành can thiệp với sự trợ giúp của Điều dưỡng, KTV phòng can thiệp khoa CĐHA. Chọn vị trí đường vào: đảm bảo nguyên tắc Gần khối u nhất: Xác định bằng siêu âm. An toàn nhất: Xác định đường kim vào tránh các mạch máu mà siêu âm có thể xác định được. Vị trí chọc kim: Thường là vị trí trước ngoài do vùng giữa cổ nhạy với cảm giác đau. Sát khuẩn rộng vùng da tại vị trí chọc kim, trải săng lỗ. Bác sĩ siêu âm định vị thương tổn, xác định vị trí đường vào an toàn. Sát khuẩn rộng vùng da tại vị trí chọc kim, trải săng lỗ. Vô khuẩn đầu dò bằng cách bọc bao vô khuẩn, dùng gel vô khuẩn. Gây tê tại vị trí chọc bằng Lidocain, gây tê theo hướng vào khối u từ da đến phúc mạc, gây tê dưới bao gan, sau đó chờ 1 phút cho thuốc tê có hiệu lực. Dùng dao phẫu thuật tạo một lỗ nhỏ trên da, dưới da đến lớp cơ tại vị trí đã đánh dấu Tiếp cận tổn thương: Chọc kim đồng trục, và siêu âm xác định mũi kim, điều chỉnh kim theo hướng vào nốt tuyến giáp đến bờ ngoài ổ bệnh lý thì dừng lại, rút phần lõi kim. Cắt mảnh tổ chức Kích hoạt súng sinh thiết, lồng vào phần nòng kim đồng trục. Sau đó đẩy phần lõi kim và lõi khuyết bên trong tiến vào trong ổ bệnh lý, tiếp theo đó, nòng ngoài cũng được kích hoạt tiến về phía trước để cắt và giữ lại cột mô bên trong lõm khuyết. Rút kim lui, lắp lõi kim đồng trục để tránh chảy máu. Kích hoạt súng sinh thiết để lấy phần mô ra khỏi lõm khuyết. Tiến hành lấy tối thiểu 3 mảnh ở 3 hướng khác nhau.	Bác sĩ làm can thiệp, điều dưỡng, KTV phòng can thiệp khoa CĐHA.	– Đánh giá sự vỡ ra của mảnh sinh thiết: Mảnh sinh thiết phải lấy được tổn thương, chiều dài tối thiểu 1cm không bị vỡ ra khi cho vào dung dịch formalin – Gửi kết quả đến phòng xét nghiệm
8	Sau can thiệp	Bệnh nhân nằm tại giường bệnh, bất động ít nhất 4 giờ và theo dõi chảy máu nơi chọc kim. Theo dõi mạch, huyết áp, nhiệt độ. Dùng thuốc giảm đau. Dùng kháng sinh dự phòng tránh nhiễm trùng. Tụ máu phần mềm cạnh vị trí chọc kim: Theo dõi. Nếu sau khi thực hiện can thiệp mà tình trạng bệnh nhân nặng, cần hỗ trợ từ khoa Cấp cứu, ICU: Liên hệ với ICU chuẩn bị chỗ để chuyển người bệnh sang. Bàn giao người bệnh cho ICU. Nếu sau khi thực hiện can thiệp mà tình trạng người bệnh ổn định điều dưỡng phòng can thiệp liên	Bác sĩ làm can thiệp, Điều dưỡng phòng can thiệp/điều dưỡng nội trú/phòng khám.	Bác sĩ làm can thiệp đánh giá tình trạng người bệnh mà quyết định theo dõi, chuyển về nơi điều trị phù hợp.