Hướng dẫn thực hiện quy trình chuyên môn sinh thiết kim lớn các khối u phần mềm vùng cổ dưới hướng dẫn siêu âm

Ngày xuất bản: 19/05/2022

Hướng dẫn thực hiện quy trình chuyên môn sinh thiết kim lớn các khối u phần mềm vùng cổ dưới hướng dẫn siêu âm áp dụng cho Service line giáp, khoa Chẩn đoán hình ảnh và các khoa lâm sàng có liên quan trong hệ thống Vinmec

Người thẩm định: Trần Hải Đăng Người phê duyệt: Phùng Nam Lâm Ngày phát hành lần đầu: 20/04/2022

1. Đại cương

Nội dung bài viết

Chẩn đoán bản chất các khối u phần mềm đa số gặp khó khăn về phương diện hình ảnh, ngoại trừ các khối u mang tính chất đặc trưng ví dụ như u cuộn cảnh, u mỡ, các khối dị dạng mạch máu… do vậy sinh thiết được chỉ định trong nhiều trường hợp nhằm xác định chẩn đoán. Sinh thiết dùng kim lớn hơn thường từ 16 – 22G, cắt mẫu bệnh phẩm vị trí nghi ngờ, nhằm chẩn đoán mô bệnh học, đồng thời có thể xét nghiệm tế bào học. Sinh thiết dưới hướng dẫn siêu âm ngoài việc có độ chính xác cao hơn, đặc biệt khối vị trí sâu, phương pháp này cũng cho phép giảm nguy cơ biến chứng ví dụ chọc vào các mạch máu lớn.
sinh thiết kim lớn các khối u phần mềm vùng cổ

2. Chỉ định và chống chỉ định

2.1. Chỉ định

Xác định chẩn đoán bản chất các khối u phần mềm
Các tổn thương phần mềm cần phân biệt u hay viêm.

2.2. Chống chỉ định

Người bệnh có rối loạn đông máu (số lượng tiểu cầu <60G/L, PT <50%…)
Người bệnh nghi ngờ có tổn thương mạch máu (bất thường động tĩnh mạch, sarcoma mạch máu) không nên sinh thiết vì nguy cơ chảy máu cao và thường chất lượng bệnh phẩm lấy được không đủ cho chẩn đoán
Người bệnh đang có bệnh năng kết hợp như suy tim, suy thận, suy hô hấp
Người bệnh đang có tình trạng viêm nhiễm khuẩn nặng da – niêm mạc vùng cổ tương ứng vị trí làm thủ thuật sinh thiết
Hạn chế chỉ định đối với phụ nữ có thai (Cần cân nhắc giữa lợi ích và nguy cơ của thủ thuật)

sinh thiết kim lớn các khối u phần mềm vùng cổ Có thể bạn quan tâm:

Quy trình chọc hút tế bào bằng kim nhỏ
Quy trình chọc hút tế bào bằng kim nhỏ u tuyến cận giáp
Quy trình chọc hút tế bào bằng kim nhỏ các khối u phần mềm vùng cổ

3. Các bước thực hiện

TT	Các bước thực hiện	Nội dung công việc	Người thực hiện	Tiêu chuẩn
1	Chuẩn bị bệnh nhân	Bác sĩ điều trị/ Bác sĩ thực hiện can thiệp hoàn thiện HSBA (thăm khám, kết quả cận lâm sàng, chỉ định can thiệp, cam kết làm can thiệp,…). Giải thích cho bệnh nhân/gia đình về các nguy cơ, lợi ích của phương pháp đồng thời cho ký cam kết thực hiện can thiệp. Khám gây mê trước can thiệp (nếu cần).	Bác sĩ điều trị/ Bác sĩ làm can thiệp.	Các giấy tờ phải được thực hiện đầy đủ và ký trước khi đưa người bệnh xuống phòng can thiệp.
2	Thông báo cho lễ tân khoa CĐHA/ Service line giáp	Lễ tân/điều dưỡng, bác sĩ điều trị/bác sĩ làm can thiệp thông báo cho lễ tân khoa CĐHA/Service line giáp về: Tên, tuổi, chẩn đoán, tình trạng người bệnh, tên can thiệp, bác sỹ thực hiện can thiệp (nếu các bác sĩ từ khoa lâm sàng) để sắp xếp lịch làm can thiệp.	Lễ tân/Điều dưỡng, Bác sĩ làm can thiệp.	Sắp xếp thời gian phù hợp theo thứ tự rồi báo cho lễ tân/ điều dưỡng, bác sĩ điều trị/bác sĩ làm can thiệp.
3	Tiếp nhận thông tin và thông báo lịch làm can thiệp	Lễ tân khoa CĐHA/Service line giáp tiếp nhận thông tin và phản hồi với lễ tân/điều dưỡng, KTV/bác sĩ làm can thiệp về thời gian làm can thiệp. Sau đó báo cho điều dưỡng phòng can thiệp để nắm được lịch.	Lễ tân/Điều dưỡng, KTV, Bác sĩ làm can thiệp.
4	Chuẩn bị dụng cụ	Chuẩn bị thuốc/vật tư tiêu hao, dụng cụ thực hiện can thiệp. Thuốc: Gây tê tại chỗ: Lidocain 2% 1 lọ 10 ml; Vật tư tiêu hao thông thường: Bơm tiêm 3ml, 5ml, 10 ml; Gel siêu âm vô khuẩn; Túi bọc đầu rò siêu âm vô khuẩn; Dung dịch sát khuẩn da, niêm mạc (Povidine), cồn Ethanol 70⁰; Nước cất và nước muối sinh lý Dung dịch cồn tuyệt đối 980 cố định bệnh phẩm; Bộ dụng cụ can thiệp vô trùng: Toan có lỗ và không có lỗ, dao, kéo, khay đựng dụng cụ… Găng tay, áo, mũ, khẩu trang phẫu thuật; Bông, gạc, băng dính phẫu thuật; Hộp thuốc và dụng cụ cấp cứu shock phản vệ. Lọ đựng mẫu bệnh phẩm. Vật tư tiêu hao đặc biệt: Kim – súng sinh thiết tự động hoặc bán tự động với kích thước 18 – 20 G	Điều dưỡng, KTV phòng can thiệp khoa CĐHA/ Service line giáp	Chuẩn bị đủ bộ dụng cụ làm can thiệp, thuốc, vật tư tiêu hao. Kiểm tra máy móc thiết bị hỗ trợ và luôn ở trạng thái sẵn sàng để sử dụng
5	Phòng can thiệp chuẩn bị	Phòng can thiệp khoa CĐHA/Service line giáp chuẩn bị máy móc thiết bị hỗ trợ phù hợp, kiểm tra etrolley sẵn sàng sử dụng.	Điều dưỡng, KTV phòng can thiệp khoa CĐHA/ Service line giáp
6	Bàn giao và tiếp nhận bệnh nhân	Điều dưỡng nội trú/phòng khám chuẩn bị bệnh nhân và HSBA đầy đủ phù hợp với can thiệp. Vận chuyển bệnh nhân xuống phòng can thiệp theo lịch hẹn. Điều dưỡng phòng can thiệp khoa CĐHA/Service line giáp tiếp nhận HSBA và bệnh nhân. Hướng dẫn bệnh nhân thay quần áo (nếu cần), chuyển bệnh nhân vào phòng can thiệp để tiến hành làm can thiệp	Điều dưỡng khoa nội trú/khoa phòng khám; Điều dưỡng, KTV phòng can thiệp khoa CĐHA/ Service line giáp	Tất cả hồ sơ giấy tờ phải phù hợp với từng loại can thiệp, đầy đủ chữ ký của người bệnh, bác sĩ điều trị, bác sĩ làm can thiệp.
7	Tiến hành can thiệp	Bác sĩ làm can thiệp tiến hành can thiệp với sự trợ giúp của Điều dưỡng, KTV phòng can thiệp khoa CĐHA/Service line giáp. Chọn vị trí đường vào: Đảm bảo nguyên tắc Gần khối u nhất: Xác định bằng siêu âm. An toàn nhất: Xác định đường kim vào tránh các mạch máu mà siêu âm có thể xác định được. Sát khuẩn rộng vùng da tại vị trí chọc kim, trải săng lỗ: Bác sĩ siêu âm định vị thương tổn, xác định vị trí đường vào an toàn. Sát khuẩn rộng vùng da tại vị trí chọc kim, trải săng lỗ. Vô khuẩn đầu dò bằng cách bọc bao vô khuẩn, dùng gel vô khuẩn. Gây tê tại vị trí chọc bằng Lidocain 2%, gây tê theo hướng vào khối u từ da, cân cơ vùng cổ, vỏ khối u. Dùng dao phẫu thuật tạo một lỗ nhỏ trên da, dưới da đến lớp cơ tại vị trí đã đánh dấu Tiếp cận tổn thương: Chọc kim đồng trục, và siêu âm xác định mũi kim, điều chỉnh kim theo hướng vào nốt tuyến giáp đến bờ ngoài ổ bệnh lý thì dừng lại, rút phần lõi kim. Cắt mảnh tổ chức: Kích hoạt súng sinh thiết, lồng vào phần nòng kim đồng trục. Sau đó đẩy phần lõi kim và lõi khuyết bên trong tiến vào trong ổ bệnh lý, tiếp theo đó, nòng ngoài cũng được kích hoạt tiến về phía trước để cắt và giữ lại cột mô bên trong lõm khuyết. Rút kim lui, lắp lõi kim đồng trục để tránh chảy máu. Kích hoạt súng sinh thiết để lấy phần mô ra khỏi lõm khuyết. Tiến hành lấy tối thiểu 3 mảnh ở 3 hướng khác nhau Cố định bệnh phẩm sinh thiết vào lọ đựng dung dịch Formalin 10% và đánh giá độ vỡ của bệnh phẩm. Dùng tay ép tại vị trí chọc kim sinh thiết từ 15-20 phút để giảm nguy cơ chảy máu, tụ máu vùng cổ sau sinh thiết.	Bác sĩ làm can thiệp, Điều dưỡng, KTV phòng can thiệp khoa CĐHA/ Service line giáp	Đánh giá sự vỡ ra của mảnh sinh thiết: Mảnh sinh thiết phải lấy được tổn thương, chiều dài tối thiểu 1cm không bị vỡ ra khi cho vào dung dịch formalin Gửi kết quả đến phòng xét nghiệm
8	Sau can thiệp	Bệnh nhân nằm tại giường bệnh, bất động ít nhất 4 giờ và theo dõi chảy máu nơi chọc kim. Theo dõi mạch, huyết áp, nhiệt độ. Dùng thuốc giảm đau (theo chỉ định của BS lâm sàng nếu người bệnh đau nhiều). Dùng kháng sinh dự phòng tránh nhiễm trùng. Tụ máu phần mềm cạnh vị trí chọc kim: theo dõi Nếu sau khi thực hiện can thiệp mà tình trạng bệnh nhân nặng, cần hỗ trợ từ khoa Cấp cứu, ICU: liên hệ với ICU chuẩn bị chỗ để chuyển người bệnh sang. Bàn giao người bệnh cho ICU. Nếu sau khi thực hiện can thiệp mà tình trạng người bệnh ổn định điều dưỡng phòng can thiệp liên hệ với lễ tân/điều dưỡng phòng khám/nội trú chuyển người bệnh về khu nội trú tiếp tục điều trị.	Bác sĩ làm can thiệp, Điều dưỡng phòng can thiệp/ Điều dưỡng nội trú/phòng khám.	Bác sĩ làm can thiệp đánh giá tình trạng người bệnh mà quyết định theo dõi, chuyển về nơi điều trị phù hợp.

Tài liệu tham khảo:

Quy trình kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh và điện quang can thiệp – Ban hành kèm theo Quyết định số 25/QĐ-BYT ngày 03/01/2013 của Bộ Y tế.
Vinmec: Quy trình phối hợp thực hiện can thiệp tại khoa CĐHA.

Từ viết tắt:

CĐHA: Chẩn đoán hình ảnh
HSBA: Hồ sơ bệnh án.
ICU: Khoa hồi sức tích cực

Bản quyền và thương hiệu: Thông tin và hình ảnh trên website thuộc quyền sở hữu của Vinmecdr. Việc sao chép, sử dụng phải được Vinmecdr chấp thuận trước bằng văn bản. Miễn trừ trách nhiệm: Tất cả những tư liệu được cung cấp trên website này đều mang tính tham khảo. Do đó, nội dung và hình ảnh sẽ được thay đổi, cập nhật và cải tiến thường xuyên mà không phải thông báo trước. Vinmecdr không bảo đảm về độ chính xác cũng như sự hoàn thiện về thông tin. Chúng tôi không chịu trách nhiệm pháp lý cho những thiệt hại xuất hiện trực tiếp hay gián tiếp từ việc sử dụng hoặc hành động dựa theo những thông tin trên hoặc một số thông tin xuất hiện trên website này. Vinmecdr không chịu trách nhiệm pháp lý về những sai sót, lỗi chính tả… do nhập liệu cùng với những sự cố khách quan khác như: nhiễm virus, hành vi phá hoại, ác ý… xảy ra trên website này cũng như các website liên kết, nếu có. Đường link liên kết Vinmecdr sẽ không chịu trách nhiệm hay có nghĩa vụ pháp lý dưới bất kỳ hình thức nào về nội dung của những website không thuộc Vinmecdr đựợc liên kết với website www.vinmecdr.com, bao gồm các sản phẩm, dịch vụ và những mặt hàng khác được giới thiệu thông qua những website đó.