Hướng dẫn thực hiện quy trình chuyên môn can thiệp chọc hút tế bào bằng kim nhỏ u tuyến cận giáp dưới hướng dẫn siêu âm
Hướng dẫn thực hiện quy trình chuyên môn can thiệp chọc hút tế bào bằng kim nhỏ u tuyến cận giáp dưới hướng dẫn siêu âm áp dụng cho Service line giáp, khoa Chẩn đoán hình ảnh và các khoa lâm sàng có liên quan trong hệ thống Vinmec
Người thẩm định: Trần Hải Đăng Người phê duyệt: Phùng Nam Lâm Ngày phát hành lần đầu: 20/04/2022
1. Đại cương
Nội dung bài viết
U tuyến cận giáp là một u hiếm gặp của hệ nội tiết. Các tổn thương u tuyến cận giáp bao gồm tổn thương lành tính (có chức năng và không có chức năng tiết hormon) và các tổn thương ác tính. Chọc hút tế bào u tuyến cận giáp là kỹ thuật can thiệp sử dụng kim nhỏ (23G – 25G) lấy mẫu bệnh phẩm tế bào tại tuyến cận giáp hướng dẫn của siêu âm để làm xét nghiệm tế bào học.Gợi ý:
- Hướng dẫn điều trị tuyến giáp bằng sóng cao tần
- Hướng dẫn điều trị u lành tuyến giáp bằng laser
- Hướng dẫn quy trình kỹ thuật siêu âm tuyến giáp
2. Chỉ định và chống chỉ định
2.1. Chỉ định
Khối vị trí tuyến cận giáp và nghi ngờ có hội chứng cường cận giáp trên lâm sàng để giúp xác định bản chất tổn thương: u tuyến cận giáp hoặc hạch cổ, hoặc phì đại tuyến cận giáp.
2.2. Chống chỉ định
- Những trường hợp nghi ngờ ung thư thư biểu mô tuyến cận giáp
- Những trường hợp đang có tình trạng viêm nhiễm vùng cổ.
- Người bệnh có bệnh nặng toàn thân: suy tim, suy thận, suy hô hấp…
3. Các bước thực hiện
TT | Các bước thực hiện | Nội dung công việc | Người thực hiện | Tiêu chuẩn |
1 | Chuẩn bị bệnh nhân | Bác sĩ điều trị/ Bác sĩ thực hiện can thiệp hoàn thiện HSBA (thăm khám, kết quả cận lâm sàng, chỉ định can thiệp, cam kết làm can thiệp,…). Giải thích cho bệnh nhân/gia đình về các nguy cơ, lợi ích của phương pháp đồng thời cho ký cam kết thực hiện can thiệp. Khám gây mê trước can thiệp (nếu cần). | Bác sĩ điều trị/ Bác sĩ làm can thiệp. | Các giấy tờ phải được thực hiện đầy đủ và ký trước khi đưa người bệnh xuống phòng can thiệp. |
2 | Thông báo cho lễ tân khoa CĐHA/ Service line giáp | Lễ tân/điều dưỡng, bác sĩ điều trị/bác sĩ làm can thiệp thông báo cho lễ tân khoa CĐHA/Service line giáp về: Tên, tuổi, chẩn đoán, tình trạng người bệnh, tên can thiệp, bác sỹ thực hiện can thiệp (nếu các bác sĩ từ khoa lâm sàng) để sắp xếp lịch làm can thiệp. | Lễ tân/Điều dưỡng, Bác sĩ làm can thiệp. | Sắp xếp thời gian phù hợp theo thứ tự rồi báo cho lễ tân/ điều dưỡng, bác sĩ điều trị/bác sĩ làm can thiệp. |
3 | Tiếp nhận thông tin và thông báo lịch làm can thiệp | Lễ tân khoa CĐHA/Service line giáp tiếp nhận thông tin và phản hồi với lễ tân/điều dưỡng, KTV/bác sĩ làm can thiệp về thời gian làm can thiệp. Sau đó báo cho điều dưỡng phòng can thiệp để nắm được lịch. | Lễ tân/Điều dưỡng, KTV, Bác sĩ làm can thiệp. | |
4 | Chuẩn bị dụng cụ | Chuẩn bị thuốc/vật tư tiêu hao, dụng cụ thực hiện can thiệp. Thuốc: gây tê tại chỗ Lidocain 2% 1 lọ 10ml. Vật tư tiêu hao thông thường:
Vật tư tiêu hao đặc biệt:
| Điều dưỡng, KTV phòng can thiệp khoa CĐHA/ Service line giáp | Chuẩn bị đủ bộ dụng cụ làm can thiệp, thuốc, vật tư tiêu hao. Kiểm tra máy móc thiết bị hỗ trợ và luôn ở trạng thái sẵn sàng để sử dụng |
5 | Phòng can thiệp chuẩn bị | Phòng can thiệp khoa CĐHA/Service line giáp chuẩn bị máy móc thiết bị hỗ trợ phù hợp, kiểm tra etrolley sẵn sàng sử dụng. | Điều dưỡng, KTV phòng can thiệp khoa CĐHA/ Service line giáp | |
6 | Bàn giao và tiếp nhận bệnh nhân | Điều dưỡng nội trú/phòng khám chuẩn bị bệnh nhân và HSBA đầy đủ phù hợp với can thiệp. Vận chuyển bệnh nhân xuống phòng can thiệp theo lịch hẹn. Điều dưỡng phòng can thiệp khoa CĐHA/Service line giáp tiếp nhận HSBA và bệnh nhân. Hướng dẫn bệnh nhân thay quần áo (nếu cần), chuyển bệnh nhân vào phòng can thiệp để tiến hành làm can thiệp | Điều dưỡng khoa nội trú/ khoa phòng khám; Điều dưỡng, KTV phòng can thiệp khoa CĐHA/ Service line giáp | Tất cả hồ sơ giấy tờ phải phù hợp với từng loại can thiệp, đầy đủ chữ ký của người bệnh, bác sĩ điều trị, bác sĩ làm can thiệp. |
7 | Tiến hành can thiệp | Bác sĩ làm can thiệp tiến hành can thiệp với sự trợ giúp của Điều dưỡng, KTV phòng can thiệp khoa CĐHA/Service line giáp. Chọn vị trí đường vào: đảm bảo nguyên tắc:
Bác sĩ siêu âm định vị thương tổn, xác định vị trí đường vào an toàn. Sát khuẩn rộng vùng da vùng cổ bằng Povidine và sát khuẩn lại bằng cồn Ethanol 70 độ, trải săng lỗ. Vô khuẩn đầu dò bằng cách bọc bao vô khuẩn, dùng gel vô khuẩn. Gây tê tại vị trí chọc bằng Lidocain, gây tê theo hướng vào khối u từ da đến cân cơ vùng cổ và quanh bao giáp. Dùng dao phẫu thuật tạo một lỗ nhỏ trên da, dưới da đến lớp cơ tại vị trí đã đánh dấu. Tiếp cận tổn thương: Chọc kim đồng trục, và siêu âm xác định mũi kim, điều chỉnh kim theo hướng vào nốt tuyến giáp đến bờ ngoài ổ bệnh lý thì dừng lại, rút phần lõi kim. Cắt mảnh tổ chức
| Bác sĩ làm can thiệp, Điều dưỡng, KTV phòng can thiệp khoa CĐHA/ Service line giáp | Tế bào phết dàn đều ra lam kính. Mẫu bệnh phẩm phải được cố định đúng tiêu chuẩn. Gửi kết quả đến phòng xét nghiệm |
8 | Sau can thiệp | Theo dõi sau can thiệp: Bệnh nhân nằm tại giường bệnh, bất động ít nhất 30 phút – 1 giờ và theo dõi chảy máu nơi chọc kim.
Nếu sau khi thực hiện can thiệp mà tình trạng bệnh nhân nặng, cần hỗ trợ từ khoa Cấp cứu, ICU: liên hệ với ICU chuẩn bị chỗ để chuyển người bệnh sang. Bàn giao người bệnh cho ICU. Nếu sau khi thực hiện can thiệp mà tình trạng người bệnh ổn định điều dưỡng phòng can thiệp liên hệ với lễ tân/điều dưỡng phòng khám/nội trú chuyển người bệnh về khu nội trú tiếp tục điều trị. Siêu âm kiểm tra lại vùng cổ cho người bệnh trước khi người bệnh rời bệnh viện về nhà để đảm bảo không có biến chứng chảy máu, tụ máu sau can thiệp. | Bác sĩ làm can thiệp, Điều dưỡng phòng can thiệp/ Điều dưỡng nội trú/ phòng khám. | Bác sĩ làm can thiệp đánh giá tình trạng người bệnh mà quyết định theo dõi, chuyển về nơi điều trị phù hợp. |
Tài liệu tham khảo:
- Bộ Y tế: Hướng dẫn quy trình kỹ thuật, khám bệnh, chữa bệnh chuyên ngành CĐHA, 2015;
- Vinmec: Quy trình phối hợp thực hiện can thiệp tại khoa CĐHA;
- Patel KN, Yip L, Lubitz CC, et al. The American association of endo-crine surgeons guidelines for definitive surgical management of thy-roid disease in adults.Ann Surg. 2020;271(3):21-93;
- Wilhelm SM, Wang TS, Ruan DT, et al. The American association of endocrine surgeons guidelines for definitive management of primary hyperparathyroidism.JAMA Surg. 2016;151(10):959-968;
- Ayana Suzuki CT, et al. Fine-needle aspiration of parathyroid adenomas: Indications asa diagnostic approach https://doi.org/10.1002/dc.24595
Từ viết tắt:
- CĐHA: Chẩn đoán hình ảnh
- HSBA: Hồ sơ bệnh án.
- ICU: Khoa hồi sức tích cực
Bản quyền và thương hiệu: Thông tin và hình ảnh trên website thuộc quyền sở hữu của Vinmecdr. Việc sao chép, sử dụng phải được Vinmecdr chấp thuận trước bằng văn bản. Miễn trừ trách nhiệm: Tất cả những tư liệu được cung cấp trên website này đều mang tính tham khảo. Do đó, nội dung và hình ảnh sẽ được thay đổi, cập nhật và cải tiến thường xuyên mà không phải thông báo trước. Vinmecdr không bảo đảm về độ chính xác cũng như sự hoàn thiện về thông tin. Chúng tôi không chịu trách nhiệm pháp lý cho những thiệt hại xuất hiện trực tiếp hay gián tiếp từ việc sử dụng hoặc hành động dựa theo những thông tin trên hoặc một số thông tin xuất hiện trên website này. Vinmecdr không chịu trách nhiệm pháp lý về những sai sót, lỗi chính tả… do nhập liệu cùng với những sự cố khách quan khác như: nhiễm virus, hành vi phá hoại, ác ý… xảy ra trên website này cũng như các website liên kết, nếu có. Đường link liên kết Vinmecdr sẽ không chịu trách nhiệm hay có nghĩa vụ pháp lý dưới bất kỳ hình thức nào về nội dung của những website không thuộc Vinmecdr đựợc liên kết với website www.vinmecdr.com, bao gồm các sản phẩm, dịch vụ và những mặt hàng khác được giới thiệu thông qua những website đó.