Hướng dẫn thực hiện quy trình cho người bệnh tự tắm trước phẫu thuật/thủ thuật

Tác giả: Lê Thị Hoa,Nguyễn Thị Hồng,Trần Anh Cường

Ngày xuất bản: 11/06/2022

Hướng dẫn thực hiện quy trình cho người bệnh tự tắm trước phẫu thuật/ thủ thuật áp dụng cho khối Điều dưỡng tại các bệnh viện

Người thẩm định: Bùi Văn Thắng

Người phê duyệt: Ngô Đức Thọ

Ngày phát hành: 30/06/2020

Ngày hiệu chỉnh: 04/03/2022

1. Đại cương

Nội dung bài viết

1.1. Mục đích

Hướng dẫn người bệnh tắm trước phẫu thuật nhằm giảm số lượng vi khuẩn định cư trên da để phòng ngừa nhiễm khuẩn vết mổ.

1.2. Trường hợp áp dụng

Người bệnh phẫu thuật (bao gồm cả các phẫu thuật Ngoại, Sản, Tai mũi họng, Thẩm mỹ, v.v…).

1.3. Trường hợp không áp dụng

Các trường hợp mổ cấp cứu và tối cấp cứu.

2. Quy trình kỹ thuật

Các bước và cách thức thực hiện	Yêu cầu (Lý do/ Tiêu chuẩn cần đạt/ Lưu ý)
Chuẩn bị dụng cụ: Xà phòng trung tính, xà phòng khử khuẩn (dung dịch Povidine Scrub 4%/Chlohexidin 4%) hoặc khăn tẩm Chlohexidin 2%, v.v… Khăn tắm sạch màu xanh, khăn bông to màu trắng. Quần áo sạch.	Các dụng cụ phải đầy đủ cho việc thực hiện kỹ thuật tắm riêng cho mỗi NB.
Định danh người bệnh (NB): Tiến hành định danh NB bằng tối thiểu 2 thông tin: Họ và tên, ngày tháng năm sinh. Đối chiếu với vòng đeo tay của NB.	Đảm bảo đúng NB
Thông báo và giải thích cho NB: Giải thích ý nghĩa của việc tắm trước phẫu thuật, chỉ rõ cho NB vùng dự kiến phẫu thuật. Thông báo cho NB các bước tiến hành để họ yên tâm và hợp tác trong quá trình thực hiện. Tắm trước khi đến Phòng mổ khoảng 1 giờ	NB đồng ý thực hiện và có khả năng tự thực hiện hoặc có người trợ giúp
Hướng dẫn quy trình tắm cho NB (áp dụng trường hợp NB có khả năng tự tắm hoặc Điều dưỡng/ người nhà tắm cho trẻ em)
Tắm lần 1: Vào buổi tối trước ngày phẫu thuật	Ngày trước mổ trong Bệnh viện, NB phải được tắm ít nhất 1 lần/ngày. Làm sạch kỹ vùng da, vị trí mổ. Trường hợp NB chưa nhập viện, yêu cầu NB tắm bằng xà phòng khử khuẩn tại nhà. NB bị dị ứng với Chlohexidine thì sử dụng Povidine, nếu dị ứng hoặc chống chỉ định với cả 2 hóa chất khử khuẩn thì tắm bằng xà phòng thường. Đối với các ca mổ chuyên khoa TMH như nạo VA, Cắt amidan, mũi xoang cần được làm sạch hầu họng/mũi bằng nước muối sinh lý trước khi đưa xuống Phòng mổ. Trường hợp NB không tự tắm thực hiện theo “Hướng dẫn tắm cho NB tại giường”
Gội đầu bằng dầu gội và tắm bằng xà phòng thông thường: Điều chỉnh nước với độ ấm phù hợp. Làm ướt đầu và cơ thể. Lấy một lượng vừa đủ dung dịch xà phòng tắm vào lòng bàn tay và xoa đều lên tóc, gãi nhẹ cho xà phòng tiếp xúc đều với da đầu. Xả nước để làm sạch xà phòng trên tóc và da đầu. Xoa xà phòng tắm lên toàn bộ cơ thể. Sau đó xả sạch bằng nước.
Tắm cơ thể bằng xà phòng khử khuẩn: Làm ướt khăn tắm màu xanh, lấy từ 10 – 15ml xà phòng khử khuẩn vào khăn và vò cho lên bọt. Dùng khăn tẩm xà phòng khử khuẩn: Cọ sạch tất cả các phần cơ thể từ cổ đến chân, đảm bảo tất cả bề mặt da đều được tiếp xúc với xà phòng khử khuẩn tối thiểu 3 phút (chú ý các vùng nếp gấp của cơ thể: Nách, bẹn, rốn), tránh để xà phòng khử khuẩn tiếp xúc với mắt, mũi, miệng. Có thể sử dụng xà phòng khử khuẩn để rửa bên ngoài bộ phận sinh dục, tránh rửa bên trong. Xoa kỹ nhiều lần vùng dự kiến rạch da: Trường hợp mổ tại vùng mổ bụng: Cần làm sạch rốn. Trường hợp mổ các chi: Cần làm sạch các kẽ ngón tay/ chân , móng phải được cắt ngắn. Xả nước làm sạch xà phòng khử khuẩn trên cơ thể. Lau khô tóc và cơ thể bằng khăn bông trắng to, sạch. Mặc quần áo sạch.
Trường hợp sử dụng khăn tẩm Chlohexidine 2%: Gội và tắm bằng dầu gội và xà phòng thông thường như bước 1 – 5. Lau khô người bằng khăn sạch. Sử dụng các khăn tẩm Chlohexidine 2% lau toàn bộ các phần cơ thể từ cổ đến chân. Lau kỹ vùng dự kiến rạch da. Sau đó mặc quần áo sạch, không cần tắm lại bằng nước hay xoa bất kỳ loại kem/mỹ phẩm nào lên cơ thể.
Tắm lần 2: Vào ngày phẫu thuật, trước khi đến Phòng mổ khoảng 1 giờ (tắm lại như tắm lần 1: Tắm cơ thể bằng xà phòng khử khuẩn/Trường hợp sử dụng khăn tẩm Chlohexidine 2%)
Đảm bảo an toàn cho NB: Thay đồ vải cho NB trong trường hợp bị bẩn, ướt. Dặn NB bấm chuông gọi nhân viên y tế (NVYT) khi cần.	Chuông gọi NVYT trong tầm tay NB.
Thu dọn dụng cụ: Thu dọn quần áo, khăn tắm, Povidine Scrub 4%/Chlohexidin 4%,… ra khỏi phòng NB. Báo HK lau lại phòng nếu phòng bệnh bị ướt.	Sàn nhà không bị ướt đề phòng NB ngã
Vệ sinh tay: Rửa tay bằng xà phòng dưới vòi nước chảy.	Đảm bảo các bước theo quy trình
Ghi hồ sơ bệnh án: Ghi lại ngày, giờ thực hiện kỹ thuật. Ghi chép đầy đủ thông tin về tình trạng NB trước, trong và sau khi thực hiện kỹ thuật.	Ghi chép đầy đủ: giờ, ngày, ký và ghi

Lưu ý

Những lưu ý chung (những tai biến/sự cố có thể xảy ra): Khai thác tiền sử dị ứng với xà phòng khử khuẩn, đọc kỹ hướng dẫn của nhà sản xuất.
Những lưu ý đối với người già, trẻ em: Hướng dẫn kỹ càng cho người thân hoặc trực tiếp giúp đỡ người bệnh tắm, đề phòng nhiễm lạnh, ngã, sử dụng không đúng xà phòng và hướng dẫn của nhà sản xuất.
Đối với phụ nữ mang thai:
- Trường hợp sản phụ có chỉ định làm sạch lông vùng rạch da: Dùng kéo hoặc tông đơ để loại bỏ lông mu nếu có trên đường rạch da phẫu thuật trước khi tắm.
- Cần thụt cho sản phụ trước khi tắm.

Các từ viết tắt

NB: Người bệnh
TMH: Tai- Mũi –Họng.
VA: Viêm Amidal.
NVYT: Nhân viên y tế.

Tài liệu tham khảo

Global Guidelines for the prevention of surgical site infection, 2016, WHO
Preoperative Bathing Instructions, 2014, Beebee Heathcare
Mastectomy Preoperative Bathing Instructions, CPCM Sutter Heath
Preoperative Bathing Instructions, Johns Hopkin Medecin Hospital

Bản quyền và thương hiệu: Thông tin và hình ảnh trên website thuộc quyền sở hữu của VinmecDr. Việc sao chép, sử dụng phải được VinmecDr chấp thuận trước bằng văn bản.

Miễn trừ trách nhiệm: Tất cả những tư liệu được cung cấp trên website này đều mang tính tham khảo. Do đó, nội dung và hình ảnh sẽ được thay đổi, cập nhật và cải tiến thường xuyên mà không phải thông báo trước. VinmecDr không bảo đảm về độ chính xác cũng như sự hoàn thiện về thông tin. Chúng tôi không chịu trách nhiệm pháp lý cho những thiệt hại xuất hiện trực tiếp hay gián tiếp từ việc sử dụng hoặc hành động dựa theo những thông tin trên hoặc một số thông tin xuất hiện trên website này. VinmecDr không chịu trách nhiệm pháp lý về những sai sót, lỗi chính tả… do nhập liệu cùng với những sự cố khách quan khác như: nhiễm virus, hành vi phá hoại, ác ý… xảy ra trên website này cũng như các website liên kết, nếu có.

Đường link liên kết

VinmecDr sẽ không chịu trách nhiệm hay có nghĩa vụ pháp lý dưới bất kỳ hình thức nào về nội dung của những website không thuộc VinmecDr được liên kết với website www.vinmecdr.com, bao gồm các sản phẩm, dịch vụ và những mặt hàng khác được giới thiệu thông qua những website đó.