Tác giả: Nguyễn Đắc Nghĩa, Phạm Hồng Hà

Người thẩm định: Chủ tịch Hội đồng Cố vấn Lâm sàng

Người phê duyệt: Phùng Nam Lâm 

Ngày phát hành: 03/08/2021      

Phần 1: Đánh giá và chẩn đoán

Phụ lục A, B, C

Phần 2: Điều trị

1. Điều trị

1.1 Điều trị bảo tồn khớp: ở độ 0 đến 3 nhằm ngăn chặn sự tiến triển của bệnh dẫn đến vỡ xương dưới sụn và thoái hóa khớp ở giai đoạn muộn.

Chống viêm giảm đau; đi nạng; điều trị các bệnh kết hợp (rối loạn chuyển hóa, giảm cân, hạn chế rượu/thuốc lá…); Thuốc bổ trợ Bisphosphonate có tác dụng tốt.

1.2. Chỉ định ngoại khoa

• Khoan giảm áp bảo tồn chỏm xương đùi (độ II – III). Theo doi sau phẫu thuật, nếu tình trạng hoại tử chỏm vẫn tiến triển, chuyển độ IV, NB đau nhiều thì đặt vấn đề thay khớp.
• Phẫu thuật thay khớp háng: chỉ định từ độ IV-VI.

1.3. Một số phương pháp khác: cắt xương chỉnh trục; ghép xương; ghép tế bào gốc cũng được nêu ra nhưng chưa co bằng chứng thuyết phục.

2. Xử trí tai biến/ biến chứng trong TT/PT

• Chảy máu: xác định nguồn chảy máu, cầm máu kỹ.
• Tổn thương thần kinh: đánh giá mức độ tổn thương để có xử trí thích hợp. Dự phòng bằng đường vào khớp, bộc lộ hoặc che phủ thần kinh kỹ,
• Gẫy, vỡ xương xung quanh khớp nhân tạo: kết hợp xương vững bằng nẹp vis hoặc buộc vòng dây thép.

3. Chuẩn bị bệnh nhân trước mổ thay khớp háng nhân tạo

• Hoàn thành các xét nghiệm mổ thường quy.
• Nhịn ăn uống.
• Hoàn thiện hồ sơ bệnh án.
• Chuẩn bị khớp nhân tạo
• Chuẩn bị trước mổ: giày tập đi, nạng nách và hướng dẫn những động tác nên làm và không nên làm.
• Tư vấn chăm sóc sau mổ, luyện tập. Tư vấn giảm đau trong và sau mổ

4. Phương pháp phẫu thuật thay khớp háng nhân tạo

4.1. Phẫu thuật thay khớp háng nhân tạo (QT thay khớp háng nhân tạo)

• Chuẩn bị khớp nhân tạo, phù hợp kích cỡ tương đối của bệnh nhân, đo trên XQ chuẩn. Order nhà cung cấp và phòng trang thiết bị trước mổ.
• Kháng sinh dự phòng
• Theo dõi diễn biến sau mổ: chảy máu, các chỉ số huyết động. Quản lý đau và cho tập phục hồi chức năng ngay sau mổ.
• Chườm lạnh, dự phòng thuyên tắc mạch.
• Ăn sau mổ 6h, ăn thức ăn từ lỏng đến đặc dần, không kiêng khem ( nếu không đang điều trị tiểu đường)
• Vận động sớm sau mổ ngày thứ 1 tại khoa Phục hồi chức năng và sau khi về bệnh phòng.

5. Xử trí tai biến/biến chứng sau phẫu thuật

• Xử trí chảy máu sau mổ

Chườm lạnh vùng mổ, truyền khối hồng cầu cùng nhóm nếu Hct dưới 0,30g/l, truyền Plasma.

Mở cầm máu nếu máu chảy ồ ạt qua dẫn lưu: 600ml/2h

• Xử trí sai khớp sau mổ: tùy theo mức độ mà nắn chỉnh (kín/mở) và bất động; mổ lại (do vị trí ổ cối không chuẩn, mất cân bằng phần mềm).
• Xử trí nhiễm trùng: Cắt lọc tổ chức viêm và hoại tử sớm, cấy khuẩn (lấy ở 4-5 vị trí), dẫn lưu, dùng kháng sinh theo kháng sinh đồ, cân nhắc VAC. Những trường hợp nhiễm trùng nặng, điều trị bảo tồn thất bại => tháo bỏ khớp nhân tạo, đặt khuôn cement kháng sinh chờ thay khớp lại. 

Phần 3: Theo dõi sau ra viện

1.Tiêu chuẩn xuất viện

• Dấu hiệu sinh tồn ổn định
• Vết mổ khô sạch, không tấy đỏ.
• Phục hồi chức năng diễn biến tốt về cơ lực và tầm vận động khớp (ROM).
• XQ sau mổ: khớp nhân tạo đúng vị trí, trục chi đúng giải phẫu, không ngắn chi

2. Hướng điều trị tiếp theo

• Thuốc theo đơn (dự phòng huyết khối), tái khám sau 14 ngày (cắt chỉ) hoặc khi co biểu
• hiện bất thường: đau tăng lên, biến dạng khớp, trật khớp, vùng mổ sưng tấy.
• Tái khám sau 1 tháng, sau đó tái khám 3-6-12 tháng trong năm đầu. Hàng năm tái khám 1 lần

3. Giáo dục sức khỏe

• Chế độ chăm sóc: cắt chỉ sau mổ 14 ngày
• Chế độ dinh dưỡng: không kiêng khem. Tập luyện theo hướng dẫn, không hút thuốc, không uống rượu hoặc lạm dụng các thuốc gây ra bệnh lý

Checklist chẩn đoán và điều trị hoại tử vô mạch chỏm xương đùi

Hướng dẫn:  Tiêu chuẩn:  

Mỗi HSBA được đánh giá là Đạt theo checklist phải đảm bảo các tiêu chuẩn sau đây 

– Những tiêu chí có đánh dấu *: là tiêu chuẩn bắt buộc phải đạt trong quá trình đánh giá (nếu chỉ cần 1 trong những tiêu chí có dấu * không đạt  thì coi như HSBA đó là ko đạt). – Đảm bảo về số lượng những tiêu chí còn lại (không có dấu sao) đạt 90%.

Tài liệu tham khảo

1. Mai Đắc Việt (2018), “Nghiên cứu đặc điểm chẩn đoán hình ảnh, mô bệnh học và đánh giá kết quả thay khớp háng toàn phần điều trị hoại tử vô khuẩn chỏm xương
2. Trịnh Xuân Lê (2011), “Gop phần nghiên cứu ghép xương mào chậu co cuống mạch trong điều trị hoại tử vô khuẩn chỏm xương đùi”.
3. Daniel J. Berry, Scott P. Steinmann (2007). “Adult Reconstruction”, Osteonecrosis of the femoral head pp. 25-31.
4. Sugano N., Atsumi T., Ohzono K. et al. (2002), “the 2001 revised criteria for diagnosis, classification and staging of idiopathic osteonecrosis of the femoral head”,
5. Clinical manifestation and diagnosis of osteonecrosis (avascular necrosis of bone) (Uptodate).

Những quy trình chuyên môn liên quan (phần được đánh số và bôi vàng trong các lưu đồ bên trên)

1. Hướng dẫn quy trình kỹ thuật bệnh viện. Nhà xuất bản y học (2005)
2. Chụp X-quang khớp háng
3. Sử dụng kháng sinh dự phòng phẫu thuật
4. Quy trình phẫu thuật thay khớp háng toàn phần 
5. Quy trình tập vận động khớp háng
6. Quy trình gây mê giảm đau 

Ghi chú:
∙ Văn bản được phát hành lần đầu.

Bản quyền và thương hiệu: Thông tin và hình ảnh trên website thuộc quyền sở hữu của VinmecDr. Việc sao chép, sử dụng phải được VinmecDr chấp thuận trước bằng văn bản.

Miễn trừ trách nhiệm: Tất cả những tư liệu được cung cấp trên website này đều mang tính tham khảo. Do đó, nội dung và hình ảnh sẽ được thay đổi, cập nhật và cải tiến thường xuyên mà không phải thông báo trước. VinmecDr không bảo đảm về độ chính xác cũng như sự hoàn thiện về thông tin. Chúng tôi không chịu trách nhiệm pháp lý cho những thiệt hại xuất hiện trực tiếp hay gián tiếp từ việc sử dụng hoặc hành động dựa theo những thông tin trên hoặc một số thông tin xuất hiện trên website này. VinmecDr không chịu trách nhiệm pháp lý về những sai sót, lỗi chính tả… do nhập liệu cùng với những sự cố khách quan khác như: nhiễm virus, hành vi phá hoại, ác ý… xảy ra trên website này cũng như các website liên kết, nếu có.

Đường link liên kết

VinmecDr sẽ không chịu trách nhiệm hay có nghĩa vụ pháp lý dưới bất kỳ hình thức nào về nội dung của những website không thuộc VinmecDr đựợc liên kết với website www.vinmecdr.com, bao gồm các sản phẩm, dịch vụ và những mặt hàng khác được giới thiệu thông qua những website đó.

0