Bệnh nhồi máu cơ tim ở người trẻ: Tình trạng đáng lo ngại và các yếu tố nguy cơ

1. Giới thiệu bệnh nhồi máu cơ tim ở người trẻ

Mặc dù bệnh động mạch vành (CAD) chủ yếu xảy ra ở những bệnh nhân trên 40 tuổi, những người trẻ tuổi cũng có thể bị ảnh hưởng. Hầu hết các nghiên cứu đã sử dụng ngưỡng tuổi từ 40 đến 45 tuổi để xác định bệnh nhân “trẻ” mắc CAD hoặc nhồi máu cơ tim cấp tính (MI). 

Mặc dù bệnh động mạch vành không phổ biến ở bệnh nhân trẻ tuổi, nhưng nó tạo thành một vấn đề quan trọng đối với bệnh nhân và bác sĩ điều trị vì tác động tàn phá của căn bệnh này đối với lối sống tích cực của bệnh nhân trẻ tuổi.
Ngoài ra, những bệnh nhân này có tiền sử yếu tố nguy cơ, biểu hiện lâm sàng và tiên lượng khác với bệnh nhân lớn tuổi. Tất cả những yếu tố này nên được xem xét khi điều trị cho bệnh nhân trẻ mắc bệnh động mạch vành.

2. Dịch tễ học bệnh nhồi máu cơ tim ở người trẻ tuổi 

Tỷ lệ bệnh động mạch vành ở người trẻ tuổi rất khó xác định chính xác vì đây thường là một quá trình thầm lặng. Mảng xơ vữa mạch vành tiến triển gặp ở 2% nam giới và không tìm thấy trường hợp nào ở nữ giới tuổi từ 15 đến 19.
Tổn thương tiến triển lần lượt xuất hiện ở 20 và 8% người trong độ tuổi từ 30 đến 34, trong khi 19 và 8% tương ứng có Hẹp ≥40% động mạch xuống trước trái.

Ngoài ra còn có dữ liệu hạn chế về tần suất nhồi máu cơ tim ở người trẻ hơn. Trong nghiên cứu Framingham Heart Study, tỷ lệ mắc nhồi máu cơ tim trong 10 năm theo dõi là 12,9/1000 ở nam giới từ 30 đến 34 tuổi và 5,2/1000 ở nữ giới từ 35 đến 44 tuổi.
Tỷ lệ mắc nhồi máu cơ tim cao gấp 8 đến 9 lần ở những người từ 55 đến 64 tuổi. Trong các nghiên cứu khác, 4 đến 10 phần trăm bệnh nhân mắc nhồi máu cơ tim ở độ tuổi ≤40 hoặc 45. 

3. Các yếu tố nguy cơ bệnh động mạch vành ở người trẻ tuổi 

Nhồi máu cơ tim ở người trẻ thường có nhiều yếu tố nguy cơ mắc bệnh động mạch vành.

Hút thuốc — Hút thuốc lá là yếu tố nguy cơ phổ biến nhất và có thể thay đổi nhất ở những bệnh nhân trẻ tuổi. Nó đã được ghi nhận ở 65 đến 92 phần trăm bệnh nhân trẻ bị nhồi máu cơ tim, so với 24 đến 56 phần trăm bệnh nhân trên 45 

Tiền sử gia đình — Bệnh nhân trẻ tuổi mắc bệnh động mạch vành thường có tiền sử gia đình mắc bệnh động mạch vành sớm hơn.
Ngoài ra, con cái của những bệnh nhân mắc bệnh động mạch vành sớm có nhiều khả năng có các yếu tố nguy cơ mạch vành hơn những người không có tiền sử gia đình như vậy.
Chúng bao gồm trọng lượng cơ thể dư thừa và nồng độ cholesterol, glucose và insulin huyết thanh cao hơn. Những đứa trẻ này cũng có nhiều khả năng có bằng chứng về bệnh mạch máu như rối loạn chức năng nội mô và tăng độ dày lớp nội trung mạc động mạch cảnh.
Mối liên hệ giữa tiền sử gia đình và CAD sớm có thể là do cả yếu tố di truyền và môi trường. 

Bất thường về lipid — Tăng cholesterol máu phổ biến ở những bệnh nhân trẻ mắc bệnh động mạch vành, nhưng tỷ lệ hiện mắc của nó cũng tương tự như ở bệnh nhân lớn tuổi. Tuy nhiên, khi so sánh với bệnh nhân lớn tuổi, bệnh nhân trẻ tuổi có nồng độ lipoprotein mật độ cao (HDL) huyết thanh trung bình thấp hơn và triglyceride huyết thanh cao hơn 

Tăng triglycerid máu, trong một loạt nghiên cứu, là bất thường về lipid phổ biến nhất ở bệnh nhân trẻ mắc NMCT. Nó có thể liên quan đến tình trạng không dung nạp glucose và sự chiếm ưu thế của các hạt LDL nhỏ gây xơ vữa, cả hai đều dẫn đến xơ vữa động mạch. 

Đái tháo đường và tăng huyết áp — Hai yếu tố nguy cơ mạch vành quan trọng khác, đái tháo đường và tăng huyết áp, dường như ít gặp hơn ở những bệnh nhân trẻ tuổi mắc bệnh động mạch vành so với bệnh nhân lớn tuổi. Tuy nhiên, những bệnh nhân trẻ tuổi thường gặp các vấn đề về chuyển hóa glucose. 

Béo phì — Béo phì dường như là một yếu tố nguy cơ độc lập đối với chứng xơ vữa động mạch vành, ít nhất là ở nam giới trẻ tuổi. Việc tăng chỉ số khối cơ thể có liên quan đến xơ vữa động mạch 

Tắc mạch nghịch thường — Chủ yếu thông qua lỗ bầu dục, là một nguyên nhân hiếm gặp của nhồi máu cơ tim ở bệnh nhân trẻ tuổi 

3.1. Các yếu tố khác dẫn đến nhồi máu cơ tim ở người trẻ

Một loạt các yếu tố góp phần có thể khác đã được xác định dẫn đến nhồi máu cơ tim ở người trẻ. Bao gồm:

• Sử dụng thuốc tránh thai ở phụ nữ trẻ, chủ yếu khi kết hợp với hút thuốc lá nặng
• Sử dụng cocaine thường xuyên
• Hút cần sa có thể là nguyên nhân hiếm gặp dẫn đến nhồi máu cơ tim
• Các yếu tố tâm lý xã hội, chẳng hạn như tức giận, có thể đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển bệnh động mạch vành sớm 
• Ở nữ giới, nhồi máu cơ tim cấp tính có thể phổ biến hơn trong giai đoạn nang trứng của chu kỳ kinh nguyệt, thời điểm tương đối giảm estrogen trong máu 

3.2. Các yếu tố nguy cơ trong thời thơ ấu

Một vấn đề riêng biệt là ảnh hưởng của các yếu tố rủi ro tim mạch trong thời thơ ấu đối với sự phát triển của CAD trong cuộc sống sau này. Trẻ em mắc bệnh Kawasaki (KD) trong thời thơ ấu (thường là trước năm tuổi) có nguy cơ phát triển chứng phình và hẹp động mạch vành. 

4. Triệu chứng lâm sàng bệnh nhồi máu cơ tim ở người trẻ

Biểu hiện lâm sàng của bệnh động mạch vành ở bệnh nhân trẻ tuổi khác với ở bệnh nhân lớn tuổi.
Tỷ lệ bệnh nhân trẻ tuổi không bị đau thắt ngực cao hơn, và trong phần lớn các trường hợp, hội chứng mạch vành cấp tính tiến triển nhanh chóng thành nhồi máu cơ tim (thường gặp nhất là nhồi máu cơ tim có ST chênh lên) nếu không được điều trị là biểu hiện đầu tiên của bệnh động mạch vành.
Nhiều khả năng các tổn thương phức tạp trên chụp động mạch có thể đã góp phần vào sự phát triển của hội chứng mạch vành cấp tính

Biểu hiện đầu tiên của bệnh động mạch vành là đau thắt ngực và nhồi máu cơ tim cấp tính, hai phần ba trong số bệnh nhân phủ nhận đau ngực trước khi nhồi máu cơ tim. Trong số những người có cơn đau ngực trước đó, những cơn đau đầu tiên thường chỉ xảy ra trong tuần trước khi nhồi máu cơ tim.

0